İç vergi mevzuatı kapsamında değerlendirildiğinde; dar mükellef kurum veya şahsa yapılan gayrimaddi hak bedeli ödemeleri ile serbest meslek kazancı kapsamına giren- özellikle teknik hizmetler nedeniyle yapılan- ödemelerin vergilendirme rejimi birbirine yakın olmasının yanı sıra; vergi tevkifatı oranı da % 20 olarak uygulanmaktadır. 

Son yıllarda birçok yabancı ortaklı kurumun karşılaştığı konulardan biri de yurt dışı merkez ile Türkiye’deki şirket arasında yapılan “management agreements”; diğer bir değişle “yönetim anlaşmaları”dır. Öncelikle belirtmek gerekir ki; yurt dışı merkez ile tam mükellef kurum veya yurt dışındaki şirk​​etin Türkiye’deki bir şube veya işyeri arasında yaptığı bu tür anlaşmalar uyarınca, yabancı ülkede yerleşik ana merkezler bir takım yönetim giderlerine katlanmakta ve bunların bir kısmını da Türkiye’deki iştirak ettikleri kurumlara veya işyerlerine yansıtmaktadır. Söz konusu gider yansıtma işlemlerinin mahiyetlerinin gerçek bir işlem karşılığı olması gerektiği konusunu tartışmaya gerek olmamasına rağmen, bu tür anlaşmalar hem belirli hizmetlerin Türkiye’ye gelerek veya gelmeyerek ifasını; hem de belirli gayrimaddi hakların kullanılmasını içerebilmektedir. Vergilendirmedeki karmaşıklık da burada kendini göstermektedir. 

Yukarıda da belirttiğimiz üzere; iç vergi mevzuatımız açısından söz konusu ödemelerin vergilendirilmesinde oransal açıdan bir farklılık bulunmamaktadır. Bununla birlikte, Türkiye’nin taraf olduğu çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları (ÇVÖA) dikkate alındığında; hizmetlerin vergilendirilmesi ile gayrimaddi hak bedellerinin vergilendirilmesinin tamamen farklı temellere dayandığını görüyoruz.

Örneğin; yurt dışına yapılan bir ödemenin “know-how” diğer bir anlatımla “gayrimaddi hak karşılığı” olması halinde, ÇVÖ anlaşmaları uyarınca söz konusu ödemenin brüt tutarı üzerinden % 10¹  stopaj yapılacak iken; yurt dışına yapılan bir ödemenin teknik bir hizmet karşılığı olması ve söz konusu hizmetin Türkiye’ye gelmeden yurt dışında ifa edilmesi veya Türkiye’ye gelinmesine rağmen Türkiye’de 183 günden az kalınması ve ayrıca  yabancı ülkede yerleşik şirketin Türkiye’de bir işyerinin de bulunmaması halinde, stopaj yapma zorunluluğu ortadan kalkmaktadır. 

Dolayısıyla; yurt dışına yapılan ödemelerin hangi gelir türü nedeniyle yapıldığı, sorumlu sıfatıyla vergilendirmeyi önemli ölçüde etkilemektedir. Bu bağlamda özellikle de “know-how” ile teknik hizmetlerin birbirine karıştırılması oldukça kolaydır. Peki bu ödemeleri nasıl ayrıştıracağız ve stopaj uygulamasını nasıl yapacağız? Aşağıda kısa bir özeti verildiği üzere; hangi tür ödemelerin “know-how”; hangi tür ödemelerin hizmet olduğunu belirleyebiliriz. 

KNOW-HOW

• ​Daha önce var olan veya geliştirilen bir bilgi müşteriye aktarılır. 
• Bu bilgi gizli bir bilgi olmalı ve gizli kalmalıdır (yasal veya pratik olarak).
• Bununla ilgili olarak “know-how” sahibinin bilgi transferi için az bir hizmet yapması mümkün olup, genelde çok fazla bir harcama yapılmasına ihtiyaç yoktur. 
• Bununla birlikte “know-how” transferi yapan şirketin müşteri nezdinde bir hizmet yapması gerekli değildir.
• Bilgi tekrar kullanılabilir. 
• Bilginin kullanımına ilişkin risk alıcı veya kullanıcıya aittir. 
• Her uygulamada bireysel bir yetenek gerektirmez. 

HİZMETLER

• ​ Hizmetlerde, sorumluluğu alan taraf alışılageldiği üzere işi kendi yeteneklerini kullanarak, yine kendisi müşterileri için yönetir ve yerine getirir.
• Hizmet sözleşmeleri işin yapılmasını ve yüksek tutarlı harcamaların yapılmasını gerektirebilir. 
• Hizmetler özel bir bilgi, yetenek veya uzmanlık gerektirebilir. Ancak bu bilgi, yetenek veya uzmanlığın transferi söz konusu değildir. 

Örnek;

Satış sonrası hizmetler, garanti kapsamındaki hizmetler, teknik hizmetler veya elektronik olarak bir görüş veya tavsiyede bulunulması ya da  bir muhasebecinin, avukatın, mühendisin görüş bildirmesi gibi işlemler serbest meslek kapsamında verilen hizmetler olarak değerlendirilir.

Dolayısıyla yukarıda da belirtildiği üzere doğru ayrıştırma yaptığımızda yurt dışına yapılan gayrimaddi hak bedelleri üzerinden ÇVÖ anlaşmalarına göre maksimum % 10 oranında Kurumlar Vergisi stopajı yapılması gerekirken; belirli şartların gerçekleşmesi halinde hizmetler karşılığı yapılan ödemeler üzerinden stopaj yapılmasına gerek kalmayabilir.

Konuyla ilgili herhangi bir tereddüt yaşadığınızda bizimle irtibata geçebilirsiniz. Timur Çakmak

http://kpmgvergi.com/Blog/Pages/FullBlog.aspx?article=250

¹ Bazı gayrimaddi hak ödemeleri için bu oran % 5 olarak uygulanmaktadır. (bkz ilgili ülke anlaşmaları)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.