Milli geliri hesaplama yönteminde yapılan değişiklikle Türkiye bir anda yüzde 30'un üzerinde zenginleşti. Yeni verilere göre kişi başı gelir, ortalama 2 bin 20 dolar artarak 7 bin 500 dolara ulaştı.

Geliri bin 500 doların altında olduğu için teşvike dahil olan 15 ilin geliri bu sınırı geçti. Bu illeri, bir anda zenginleştiği için hükümetin üzerinde çalıştığı yeni Teşvik Yasası'ndan faydalanamama korkusu sardı. Çünkü Hazine teşviklerinde milli gelir rakamları belirleyici rol oynuyor. Kişi başı geliri bin 417 dolar olan Malatya'da bu rakam yeni hesaplama ile bin 900 dolara çıkıyor. Sivas'ın bin 399 dolar olan geliri ise bin 875 doları buluyor. Diyarbakır'da ise yeni hesapla bin 313 dolardan bin 760 dolara çıkıyor.

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Kaya, kişi başı milli gelirin, artış bir yana gerilediği görüşünde. Üzerinde çalışılan yeni Teşvik Yasası'nda kriterin bu olmaması gerektiğini ifade eden Kaya, "Önemli olan milli gelir rakamları değil, illerin gelişmişlik düzeyi olmalı. Bunun için de her il için farklı bir teşvik mekanizması devreye alınmalı. Gerektiğinde bir şehre tarım, diğerine enerji ve vergi teşviği verilmeli." görüşünü savunuyor.

Sivas Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Osman Yıldırım, teşvik belirlenirken şehirlerin potansiyellerinin göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtiyor. Mevcut teşvik yasasının 36 ilden 49 ile çıkarılarak sulandırıldığını savunan Yıldırım, "Psikolojik olarak zenginleşmek güzel bir duygu. Ancak bu bizim yeni Teşvik Yasası'ndan yararlanamayacağımız anlamına gelmiyor. Zaten mevcut yasaya eklenen 13 ilin kişi başı milli geliri de bin 500 doların üzerindeydi." diyor. Özellikle Doğu Anadolu'da bazı illerin geçiminin yüzde 80-90'ının tarım ve hayvancılıktan sağlandığına dikkat çeken Ağrı Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Nazif Acarbay da sektörel teşvikten yana. Teşvikin hayvancılık dışında olması halinde Ağrı'da desteklerin fazlaca bir fayda sağlamayacağı görüşünde.

Bingöl Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Kemal Bozan ise "Kimse milli gelir rakamlarına bakmasın. Biz gittikçe fakirleşiyoruz. Geçmişte çıkarılan Teşvik Yasası sadece batı illerine yaradı. Sağlanması düşünülen yeni destekler her yöreye fayda getirmeli." uyarısında bulunuyor. Malatya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hasan Hüseyin Erkoç, istihdam artışı ve işsizliğin önlenmesinin önemli olduğuna dikkat çekiyor: "Teşvikler açısından geçmişe göre güzel gelişmeler oldu. Ancak bunu yeterli görmüyoruz. Bu seviyenin üzerine çıkmalıyız. İç piyasada, küresel dalgalanmanın da etkisiyle ciddi bir daralma var. Sis bulutu içerisindeyiz. Sisin sonu inşallah aydınlık olur. Bunun yolu da sektörel ve bölgesel teşvikten geçiyor." Erkoç'a göre, Türkiye'nin önüne koyduğu hedefi yakalaması ve terör belasından kurtulması için bu teşviklere acilen ihtiyaç var.

Kişi başı geliri bin 500 doların altında olduğu için 5084 sayılı Teşvik Yasası'ndan faydalanan; ancak yeni hesaplama ile bu sınırı aşan diğer iller şunlar: Afyon, Amasya, Çankırı, Diyarbakır, Erzincan, Giresun, Kırşehir, Malatya, Sinop, Sivas, Tokat, Uşak, Batman, Osmaniye ve Düzce. Örneğin daha önce kişi başı milli geliri bin 136 dolar olan Çankırılının geliri bir anda bin 522 dolar oluyor.

Gelirdeki artış bizi etkilemedi; acilen teşvik istiyoruz

Geri kalmışlık sınırının üzerine çıkamayan illerin temsilcileri, "Milli gelir kağıt üzerinde arttı." derken, özellikle Doğu ve Güneydoğu'nun kalkınması için yeni bir teşvik yasasına ihtiyaç olduğunu belirtiyor. Ortalama yüzde 30'luk artış dikkate alındığında Ağrı'da 568 dolar olan kişi başı gelir 765'e, Adıyaman'da 918'den bin 235 dolara çıkıyor. Son iki ayda 14 firmanın SSK prim borçlarını ödeyemediği için kapandığına dikkat çeken Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Zafer Ersoy, 3 bin kişinin işten çıkarıldığına işaret ediyor. "Yatırımcıyı getirmek için ne teşvik gerekiyorsa yapalım." çağrısında bulunan Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı İsmail Demirkol, ilin batısının zengin doğusunun ise fakir olduğunu dile getiriyor. Demirkol, "Biz çok önemli noktada buluyoruz. Urfa'nın sorununun çözülmesi, bölgenin geneline önemli bir ivme kazandırır. Kâğıt üzerinde milli gelir artışı yerine bölgesel ve sektörel teşvikleri bir an önce devreye almalıyız." diyor.

http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=664902