Mart ayı vergilerin beyan edildiği ve ödendiği bir ay. Bu yüzden insanların zihnine 'dert ayı' olarak yerleşmiş. Ticaret ile uğraşanlar iyi kötü muhasebecilere danıştığı ve vergiye teşne oldukları için beyanlarını vermekte sıkıntı çekmiyorlar.

Ancak sadece gayrimenkul sahibi olduğu için vergi ile uğraşmak zorunda kalanlar; bu gayrimenkul ile ilgili vergi vermeleri gerektiğinde çoğu zaman bilgi eksikliğinden ceza ile muhatap olabiliyor, kimi zaman da fazla ve yersiz vergi ödemek durumunda kalabiliyor. Ayrıca birçok kişi gayrimenkullerin kiraya verilmesi neticesinde elde edilen iradın (gelirin) vergisi ile bu gayrimenkuller için ödenen emlak vergisini karıştırıyor. Tekrar etmekte fayda var; gayrimenkul sermaye iradı, gayrimenkulden bir sene boyunca elde edilen kira gelirinin istisnayı aşması halinde vergi dairesine bildirilmesi ve hesaplanacak gelir vergisinin iki taksit halinde ödenmesidir. Emlak Vergisi ise bir nevi servet vergisi olup, gayrimenkul (ev, arsa, yazlık, büro) sahibi olan kişilerin bu servet dolayısıyla ödedikleri bir vergidir. İnsanlar elde ettikleri bu servet için kendilerine hizmet getiren ve gayrimenkullerine değer kazandıran belediyelere bunun karşılığını Emlak Vergisi, Çevre Temizlik Vergisi vs. ile ödüyor. Bu vergi için herhangi bir beyanname verilmiyor, sadece yeni gayrimenkul alanlar 'Emlak Vergisi Bildirimi'nde bulunuyor.

Her iki verginin de kendine göre istisnaları, indirimleri ve avantajları var. Kira geliri ile ilgili verilmesi gereken beyannamelerde nelere dikkat edilmesi gerektiğini ve hangi durumlarda avantajlı olunacağını geçtiğimiz hafta izah etmiştim. Bu hafta belediyelere ödenmesi gereken Emlak Vergisi ile ilgili bilgi vereceğim. Emlak Vergisi ev, arsa, arazi, işyeri, tatil yerleri gibi gayrimenkuller için ilgili belediyelere ödenen bir vergidir. Birincisi mart, nisan ve mayıs ayında, ikincisi kasım ayında olmak üzere iki eşit taksitte ödeniyor. Ayrıca verginin yüzde 10'u kadar Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Katkı Payı da tahsil ediliyor. Emlak Vergisi gayrimenkullerin vergi değeri üzerinden hesaplanıyor. Vergi değeri ise takdir komisyonları tarafından 4 yılda bir tespit ediliyor ve her yıl yeniden değerleme oranının yarısı nispetinde artırılıyor. En son 2005 yılında tespit edilen vergi değerleri her yıl güncelleniyor. Bu sene de bu değer yüzde 3,6 nispetinde artırılacak. Dolayısıyla bu seneki tutarlar, geçen sene ödenen emlak vergileri bu nispette artırıldıktan sonra ortaya çıkacak.

Emekli ve özürlülerin Emlak Vergisi

Bakanlar Kurulu, sadece bir konutu olan ve geliri sınırlı olan kesim için Emlak Vergisi oranının sıfır olarak uygulanmasına karar vermiş durumda. Bu karara göre; başka bir geliri olmayan emekliler, özürlüler, gaziler, şehitlerin dul ve yetimleri, hiçbir geliri olmayan işsizler ve ev hanımları, brüt alanı 200 metrekareyi aşmayan ve sadece tek bir konut sahibi iseler Emlak Vergisi ödemiyor. Basın yayın organlarında Emlak Vergisi oranlarının artırılacağı ve bazı avantajlı hallerin kaldırılacağı yönünde yazı ve yorumlar yer alıyor. Bu tür yorumlar geçen sene de çokça yapılmış fakat herhangi bir artış olmamıştı. Şu ana kadar da herhangi bir düzenleme yapılmadığından, gayrimenkul sahiplerine mevcut düzenlemeler çerçevesinde hareket etmelerini tavsiye ederim.

İndirimli (sıfır) vergi oranından faydalanılması için, konutta bizzat oturmak şartı aranmıyor. Bu sebeple, sahip oldukları tek konutu kiraya verip, kirada oturanlar da diğer şartları taşımak kaydıyla, indirimli vergi oranından faydalanabilir. Birden fazla konutu olanlar ise bu konutlarından biri için bile sıfır oranlı Emlak Vergisi'nden faydalanamıyor. Aynı şekilde, ara sıra dinlenmek maksadıyla gidilen yazlık veya dağ evi gibi konutlar da bu vergi muafiyetinin dışında tutuluyor. Hisseli dahi olsa, iki ya da daha fazla konutu olanlar, bütün konutları için Emlak Vergisi yatırmak zorunda. Emekliler (emekli aylığı dışında), işsiz ve ev hanımları, herhangi bir gelir elde ederse aynı şekilde bu avantajı kaybediyor. Yukarıdaki gruba girip sadece tek konutu olanlar; belediyelere müracaat ederek söz konusu şartları taşıdıklarını (emekli, özürlü, gazi, işsiz vs.) bildirerek taahhütname doldurup, Emlak Vergisi'ni ödemeyebilir.

Sizden gelenler

Soru: Kooperatiften aldığımız daireyi Kasım 2006'dan itibaren 400 YTL'ye kiraya verdik. Site ihtiyaçları için (çatı, dış cephe boyası, kazan, merkezi TV vs.) bizden 200 YTL aidat toplanıyor ancak maddi yönden sıkıntılıyız. Aidatların bir kısmını ödeyemedik. Kendimiz de 250 YTL'ye kiraya oturuyoruz. Eşim ev hanımı, tapu onun adına çıkacak. Tapu çıkmadan kira beyanı verilir mi? Eşim ev hanımı olduğu için kira gelirinden muaf tutulabilir mi? Site yönetimine ödediğimiz giderler ile kendi kira giderlerimiz kira gelirinden düşülebilir mi? 2 bin 300 YTL'lik istisna nedir?

Cevap: Kira beyanını 1 Ocak-31 Aralık 2007 tarihleri arasında elde ettiğiniz gelir için vereceksiniz. Zaten 2006'da elde ettiğiniz gelir 800 YTL civarında olup istisna kapsamındadır, eski yıla ilişkin beyanname vermenize gerek yok. Tapu çıkmadan da beyanname verilir, burada önemli olan gelirin elde edilmiş olmasıdır. Maalesef ev hanımlarının kira gelirinin beyanından muafiyeti mevzubahis değildir. Ancak eşinizin adına başka bir daire bulunmuyorsa bu daireye ilişkin ödenecek Emlak Vergisi sıfır oranlı olarak uygulanacak, yani Emlak Vergisi ödemeyeceksiniz. Gerçek gider usulünü seçerek ödediğiniz aidat ve kira giderlerini indirim konusu yapmanız mümkündür. Fakat burada, 2007 yılı içerisinde fiilen ödenen tutarlar indirilebilir. Gerçek gider yöntemini tercih ederek beyanda bulunursanız ödenecek vergi çıkmaz. Ancak vergi çıkmasa bile yıllık kira geliri 2 bin 300 YTL'yi aşıyorsa beyanname verilmesi gerekir. 2 bin 300 YTL'lik istisna ticari, zirai veya serbest meslek mükellefiyeti bulunmayan ve dairelerini konut olarak kiraya veren kişiler için uygulanan bir avantajdır. Bu kapsamdaki kişilerin konut olarak kiraya verdikleri gayrimenkullerden elde edilen kira gelirlerinin 2 bin 300 YTL'si vergiden istisnadır. O yıl içerisinde elde edilen toplam gelir bu tutarın altında ise beyanname verilmez, bu tutarı aşıyorsa aşan kısım üzerinden vergi hesaplanır.

Soru: Yüzde kırk özürlüyüm, eşimden kalan daireye avukat kızımla yarı yarıya sahibim. Kızımla birlikte oturuyorum ve ortak olduğumuz daireyi aylık 350 YTL'ye kiraya verdik. Bu daire için ödeyeceğimiz vergiler nelerdir?

Cevap: Sizin üzerinize kayıtlı başka bir daire yoksa ve daireniz 200 metrekareden küçükse, Emlak Vergisi ödemeyeceksiniz. Ayrıca kira geliriniz toplam 4 bin 200 YTL olup sizin hissenize 2 bin 100 YTL düşeceğinden ve bu tutar istisna sınırlarında kaldığından kira geliri için Gelir Vergisi de ödemeyeceksiniz. Beyanname vermenize gerek yok. Ancak kızınız serbest meslek geliri sahibi olduğu için istisnadan faydalanamaz. Kira geliri için beyanname verecek ve kendi hissesine düşen kısmın hem Emlak hem de Gelir Vergisi'ni .ödeyecek

http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=665536