K I S M İ   B Ö L Ü N M E

K.V.K Md:19-3-b

Hangi kurumlar kısmi bölünmeden faydalanabilirler?

-Tam mükellef bir sermaye şirketi,

-Sermaye şirketi niteliğindeki bir yabancı kurumun(Dar mükellef kurum) Türkiye’deki işyeri veya daimi temsilciliği,

Hangi kurumlara iktisadi kıymetler kısmi bölünme kapsamında devredilebilir?

- Mevcut tam mükellef sermaye şirketlerine,

-Yeni kurulacak tam mükellef sermaye şirketlerine,

Hangi iktisadi kıymetler kısmi bölünme kapsamında kayıtlı değerleri üzerinden ayni sermaye olarak devredilebilir?

-Taşınmazlar

-En az iki tam yıl süreyle elde tutulan iştirak hisseleri,

(İştirak hisseleri; Anonim şirketlerin ortaklık payları veya hisse senetleri, Limited şirketlere ait iştirak payları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komanditer ortaklarına ait ortaklık payları, iş ortaklıkları ile adi ortaklıklara ait ortaklık payları, kooperatiflere ait ortaklık payları)(1 Seri no lu KVK genel tebliği 5.6.2.2.2)

Özelge: İstanbul Vergi Dairesi Bşk. 17.09.2013 62030549-125(19-2013/100)-1507

-Üretim veya hizmet işletmelerinin bir veya birkaçı,

Taşınmazların  devri.

-Taşınmazların devrinde, devralan şirketin hisselerinin devreden şirket ortaklarına verilmesi halinde, devredilen taşınmaza ilişkin borçlarında devri zorunludur.

Ayrıca bölünen şirketin sermaye azaltımına gitmesi gerekir.(Türk Ticaret Kanunu Md.473).Bu azaltımın tutarı pay sahiplerine     devralan şirketten verilecek  payların değeri kadardır.

Yapılacak sermaye azaltımında öncelikle enflasyon düzeltme farklarının, istisna kazançlardan kaynaklanan fonların(KVK Md.5-1-e) ve geçmiş yıl karlarının işletmeden çekildiği kabul edilecek, azaltılan sermaye tutarının bunlara ilişkin toplam tutardan fazla olması halinde fazlalığın şirket ortakları tarafından konulan sermayeden karşılandığı kabul edilecektir.

Ancak devralan şirketin hisseleri devreden şirkette kalması halinde bölünen şirketin taşınmazının net aktif değeri kadar tutar iştirakler hesabında yer alacağı için bölünen şirket bölen şirketin ortağı olacaktır. Bu durumda bölünen şirketin aktifinde bir azalma olmayacağı için sermaye azaltımına gidilmesine gerek kalmayacaktır. Bu durumda taşınmaza ait borçların devri ihtiyaridir.

En az iki tam yıl süreyle elde tutulan iştirak hisseleri.

-İştirak hisseleri devrinde, devralan şirketin hisselerinin devreden şirket ortaklarına verilmesi halinde, devredilen iştirak hisselerine ilişkin borçlarında devri zorunludur. Ayrıca bölünen şirketin sermaye azaltımına gitmesi gerekir. Bu azaltım pay tutarı sahiplerine devralan şirketten verilecek payların değeri kadardır.

Yapılacak sermaye azaltımında öncelikle istisna kazançlardan kaynakların fonların(KVK Md.5-1-e) ve geçmiş yıl karlarının işletmeden çekildiği kabul edilecek, azaltılan sermaye tutarının bunlara ilişkin toplam tutardan fazla olması halinde fazlalığın şirket ortakları tarafından konulan sermayeden karşılandığı kabul edilecektir.

Devredilen iştirak hisselerine ait enflasyon fark tutarının da aktarımı zorunlu olup devralan şirkette bu tutarın sermayenin bir unsuru olarak yer alması şartıyla işletmeden çekiş olarak değerlendirilmeyecek ve vergiye tabi tutulmayacaktır. Ancak,kısmi bölünmeye konu kıymetlere isabet eden enflasyon farklarının, devralan şirkette bir başka hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi veya sermaye azaltımına gidilmesi halinde bu işlemlerin yapıldığı tarihte işletmeden çekiş olarak değerlendirilip bu işlemlerin yapıldığı dönemin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin aynı dönemde kurumlar vergisine tabi tutulur, vergi sonrası dağıtılan kazanç da kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulur.

Ancak devralan şirketin hisseleri devreden şirkette kalması halinde bölünen şirketin iştirak hisselerinin net aktif değeri kadar tutar yine iştirakler hesabında yer alacağı için bölünen şirket bölen şirketin ortağı olacaktır. Bu durumda bölünen şirketin aktifinde bir azalma olmayacağı için sermaye azaltımına gidilmesine gerek kalmayacaktır. Bu durumda iştirak hisselerine ilişkin borçların devri ihtiyaridir.

Devreden şirketin aktifindeki iştirak hisseleri bir şirkete ait ise tamamının devredilmesi şarttır

Özelge: İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı  17.08.2012 B.07.1.GİB.4.35.16.01-176300-791

Üretim veya hizmet işletmelerinin bir veya birkaçı.

-Üretim veya hizmet işletmelerinin devrinde, işletme bütünlüğü korunacak şekilde faaliyetin devamı için gerekli aktif ve pasif kalemlerin tümünün devredilmesi zorunludur.

Kısmi bölünme sonucu hem bölünen işletmenin hem de bölünme sonunda varlıkları devralan işletmenin faaliyetine devam etmesi esastır. Bu kapsamda, söz konusu işletmelerin devrinde, işletme bütünlüğü korunacak şekilde faaliyetin devamı için gerekli taşınmaz ,her türlü tesis, makine ve teçhizat, alet, edevat, taşıtlar, gayrimaddi haklar ile hammadde, mamul, yarı mamul mallar gibi aktif kıymetler ile ilgili pasif kıymetlerin tümünün devredilmesi zorunludur.

Üretim ve hizmet işletmeleri ile fiziki veya teknik bütünlük arzeden ve bu işletmelerden ayrılması mümkün olmayan binalar, arsalar ve arazilerde bu işletmelere dahil taşınmaz olarak kabul edilecektir. Ancak bir fabrika binasının içinde iki ayrı üretim işletmesi bulunması halinde üretim işletmelerinden birinin devri fabrika binasının da bölünüp devredilmesini gerektirmeyecektir.

Ayrıca kurum bilançosunda yer alan devredilen üretim ve hizmet işletmeleri ile doğrudan ilgili olan nakit, alacaklar, menkul kıymetler ve borçların da devri zorunludur. Devredilecek söz konusu kıymetlerin tutarının mükellefçe belirlenmesi esastır.

Tek bir üretim veya hizmet işletmesi bulunan kurumun, taşınmazlar ve iştirak hisselerini kısmi bölünmeye konu etmeleri mümkün olup anılan işletmeyi ise kısmi bölünme kapsamında devretmesi mümkün değildir.

Kısmi bölünmeye konu olan iktisadi kıymetlerle birlikte bunlara bağlı borçların devredilmesi sonucu devre konu iktisadi kıymetlerin kayıtlı değerlerinin sıfır veya negatif olması durumunda, devredilen iktisadi kıymetler defter değerleri üzerinden devredilecek, ancak devredilen iktisadi kıymetler karşılığında alınan iştirak hisselerinin bilançoda iz bedeli ile takip edilmesi gerekecektir.

Ayni sermaye konulan şirkete ait yeni hisseler, ayni sermaye koyan şirkete verilebileceği gibi, ayni sermaye koyan şirketin ortaklarına da verilebilir. Bölünme yeni kuruluş yoluyla gerçekleşiyorsa, bölünmede yeni kurulacak şirketin kuruluştaki sermayesi, bölünen ortaklığın devrettiği tutara eşit olacaktır.

Bölen şirketin hisseleri bölünen şirketin ortaklarına verilecek ise bölünen şirkette sermaye azaltımına gidilebilecektir.

Bölen şirketin hisseleri, bölünen şirkette kalacak ise sermaye azaltımına gidilmesine gerek olmayabilir. Bölünen şirket bölen şirketten devraldığı hisselerin  toplam tutarını iştirakler hesabına kaydedecektir.

Bölen şirket, bölünen şirketten devralacağı  iktisadi kıymetlerinin toplam tutarını dikkate alarak  sermaye artırımına gitmek zorunda kalabilecektir.

Devralan şirket sermayesini, devreden şirketin ortaklarının haklarını koruyacak miktarda arttırır.(Tic. Kanunu Md.163)

Kısmi bölünme sonucunda ayni sermaye konulan şirketten(devralan) alınan hisse senetlerinin ortaklara verilmesi nedeniyle şirket sermayesinin azaltılması ve daha önce sermayeye eklenmiş olan enflasyon düzeltmesi fark hesapları, istisna kazançlardan kaynaklanan fon( KVK Md.5-1-e) ve geçmiş yıl karlarının da bulunması durumunda, devralan şirkette yapılacak sermaye artışında enflasyon düzeltmesi fark hesapları, istisna kazançlardan kaynaklanan fon ve geçmiş yıl karlarının sermayenin bir unsuru olarak yer alması ve aynı şekilde görülmesi şartıyla bu işlemler bölünen şirketten çekiş olarak değerlendirilmeyecek ve vergiye tabi tutulmayacaktır.

Ancak devralan şirkette sermayenin bir unsuru olarak yer alan enflasyon farkları, istisna kazançlardan kaynaklanan fon ve geçmiş yıl karlarının ,devralan şirkette bir başka hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi ya da sermaye azaltılmasına gidilmesi halinde,

- Enflasyon farkları ile ilgili işletmeden çekilen tutarın öncelikle işletmeden çekildiği dönemin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin kurumlar vergisine tabi tutulması, vergi sonrası dağıtılan kazancın da kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulması,

-İstisna kazançlardan kaynaklanan fonun işletmeden çekilmesi halinde, istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Vergi sonrası dağıtılan kazancın da kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulması,(beş yılı doldurmamış fon), Fon beş yılını doldurmuş ise sadece kar dağıtımına bağlı vergi kesintisi yapılacaktır,

-Geçmiş yıl karları ise kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi olacaktır.

Özelge: İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı 20.07.2012 B.07.1.GİB.4.35.16.01-125-697

Kısmi bölünme ile ilgili diğer hususlar

-Şirket organlarınca bölünme kararının alındığı tarih ile bölünmenin Ticaret Sicilinde tescil edildiği tarih arasında, işletmelerin faaliyetlerini devam ettirmeleri neticesinde, stoklarda meydana gelecek eksilmeler, devralan şirketin kabul etmesi halinde nakit ile tamamlanabilecektir.

Stoklarda fazlalık meydana gelmesi halinde ise bunların devredilebilmesi mümkün olduğu gibi işletmede bırakılması da kısmi bölünmeye engel teşkil etmeyecektir.

-Bölünen şirketin ortaklarına verilen hisselerin iktisap tarihi olarak, bu yeni hisselerin verilmesine neden olan bölünen şirket hisselerinin iktisap edildiği tarih esas alınır.

-Bölünme işlemi nedeniyle devrolan amortismana tabi iktisadi kıymetlerin bakiye değerleri üzerinden kalan amortisman süreleri dikkate alınarak amortisman ayrılmaya devam edilecektir.

-Bölünmeye konu edilen varlıklara karşılık iktisap edilen hisselerin, varlıklarını devreden şirketin ortaklarına, bölünen şirketteki hisselerine isabet eden servet değeri ile orantılı olarak dağıtılması gerekir.(Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı veya değer artış kazancı riskine dikkat edilmelidir.)

-Ayın karşılığı olan hisse senetlerinin şirket tescilinden itibaren iki yıl geçmeden başkalarına devrine izin vermeyen sınırlama kaldırılmıştır.

-Kısmi bölünmede, bölünen kurumdan devralan kuruma zarar intikali KVK Md.9 da yer almadığından, geçmiş yıl zararlarının hiç bir şekilde devredilmesi mümkün değildir.

-Bölen şirkete ait hisselerin, bölünen şirketin ortaklarına verilebileceği için ,daha sonra bu hisselerin satışı suretiyle,

-Şirkete ait malların, önce kayıtlı değerleri ile başka bir şirket içine  alınması, böylelikle oluşan yeni hisselerin ortaklara verilmesi ve gerçek kişi ortakların da bu hisseleri vergisizlik süresi dolduktan sonra satması yoluyla tamamen vergisiz olarak elden çıkarılması,

-Bölünme sonucu ortaklara verilen hisselerin ortaklar arasında paylaşım suretiyle bir şirkete ait malların birden fazla şirketlere dağıtılabilmesi ve bu şirketlere ait hisselerin ilgili ortaklara verilmesi suretiyle, tamamen vergisiz olarak ortakların mal paylaşabilmesi ve ortaklığın sona erdirilebilmesi mümkün  olabilmektedir

-İçinde birden fazla faaliyet bulunan şirketlerdeki faaliyetler başka şirketlere aktarılmak suretiyle ihtisaslaşma ve yeni ortaklık ilişkileri kurulabilmektedir.

-Kısmi bölünme işlemlerinden doğan karlar hesaplanmaz ve vergilendirilemez. Kısmi bölünme işlemlerinde, bölünen kurumun bölünme tarihine kadar tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarından bölünen kurumun varlıklarını devralan kurumlar, devraldıkları varlıkların emsal bedeli ile sınırlı olarak müteselsilen sorumlu olurlar.

Özelge: GİB. Büyük Mükellefler VD 24.09.2013 64597866-125(19-2013)-155

-Kısmi bölünme işlemleri üzeriden, KDV Md.17/4-c ,Gider V.K Md.29/s ,Damga V.K Md.9, Harçlar Kanunu Md.123 göre KDV, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Damga Vergisi ve harç alınmayacaktır.

-Kısmi bölünmede aktifi ve pasifi düzenleyici hesaplar, ilgili olduğu aktif veya pasif hesapla birlikte devrolunur(.KVK Md.19-4)

-Kısmi bölünmede, bölünen şirkete ait KDV iade haklarının ve devrolan KDV lerin, bölünme yoluyla ayni sermaye olarak konulan, iştirak hissesine, gayrimenkule veya işletmeye ait olanları, bölünme sözleşmesine dahil edilmek suretiyle devralan şirkete geçer

KİSMİ BÖLÜNME İŞLEMİNDE YANLIŞLAR DOĞRULAR

Yaptığımız çalışmalarda çok sayıda kaynak, özelge olmasına rağmen kısmi bölünme işleminde günlük çalışma yoğunluğundan gözden kaçan uygulamaları  özet olarak vermeye çalıştık, yararlı olması dileği ile.

http://www.neksymm.com/makaleler_kismi-bolunme-isleminde-yanlislar-dogrular_298_2.html

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------