Yeni TTK' nın Kâr Payı Düzenlemesi Eski TTK’ dan Ne Ölçüde Farklı?

6102 Sayılı Yeni TTK' nın "kâr payı" ile ilgili düzenlemeleri ve ibareleri incelendiğinde görülüyor ki, "kâr payı" ödemelerinin “net dönem kârından ve serbest yedek akçelerden” dağıtılabilecektir. Bunun nedeni, yeni TTK veya 6102 Sayılı Kanun hazırlanırken eski TTK' nın 466'ncı maddesinin esasen korunmuş olmasıdır. Çünkü 6102 sayılı Kanun'un 519'uncu maddesinin gerekçesi, "(… ) Ancak, anılan 466 ncı maddenin ifadesi, uygulamada yorum güçlükleri doğurduğundan gerek kelimelerin seçiminde, gerek söz diziminde önemli değişiklikler yapılmış, ancak içeriğe temel olan düşünce ve hükümler değiştirilmemiştir" olarak açıklanmıştır.

Eski TTK’nın 466'ncı maddesinde, "safi kârdan, birinci fıkrada yazılı yedek akçeden başka pay sahipleri için % 5 kâr payı ayrıldıktan sonra, pay sahipleriyle kâra iştirak eden diğer kimselere dağıtılması kararlaştırılmış olan kısmın onda biri oranında genel kanuni yedek akçe" ayrılması düzenlenmiştir. Dolayısıyla eski düzenleme ile yenisi arasındaki fark esas itibarıyla benzer olup, ortakların şirket yetkili organı olan Genel Kurul’da karar almadığı durumda kâr payı dağıtımının söz konusu olmadığı düşüncesindeyiz.

Eski TTK' nın Kâr Payı Uygulamasında Yargı Kararları Var mı?

Eski TTK’ nın uygulanması sırasında ortaya çıkan uyuşmazlıklarda yargıya intikal eden durumlarda, Yargıtay³  tarafından verilen kararlarda kâr payı almak da dâhil bazı ortaklık haklarının kazanılmış hak niteliğinde olduğu açıklanmıştır. A​ncak kâr payından doğan kazanılmış hakka ilişkin bu kural mutlak olmayıp, yasal koşulların gerçekleşmesi halinde ve uzun vadede daha yüksek ve istikrarlı kâr payı dağıtılmasını sağlamaya yönelik olarak net kârın saklı tutulan oranının dahi olağanüstü yedek akçelere ayrılmasının mümkün olduğu belirtilmiştir. 

Dolayısıyla; Yargıtay tarafından eski TTK uygulaması ile ilgili olarak ortaya çıkan görüş, “şirketin devamlı gelişmesi ve sürekli kâr dağıtabilir durumda tutulması için istisnai olarak ve objektif iyi niyet kriterlerine göre kâr dağıtılmamasının mümkün bulunduğu” şeklindedir. 

Bunun bir sonucu olarak, gerek yeni TTK'nın 507'nci maddesinin, gerek 519'uncu maddenin "pay sahiplerine yüzde beş oranında kâr payı ödendikten sonra" ibaresini "1. temettü ödeme" zorunluluğu olarak değerlendirmesinin yeni TTK'nın ruhuna uymadığı kanaatindeyiz. Şirketlerin kâr dağıtımı ile ilgili iradesi Genel Kurul tarafından alınabilir. Yargıtay’ın eski TTK uygulamasında ilişkin kendisine getirilen uyuşmazlıklar için aldığı kararlardaki görüşün, şimdi de geçerliliğini koruduğu kanaatindeyim.

Yeni TTK’ daki Kâr Payı Düzenlemesi Stopaj Riski Doğurur mu?

Gerek gerçek kişilere, gerekse vergiden muaf olan kurumlara dağıtılan kâr payları üzerinden yapılacak vergi kesintisi (dar mükellef kurumlara veya kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan kâr payları dahil) “Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları” nda düzenlenmiştir. 

Ancak Maliye’nin genel tebliğlerle yaptığı düzenlemelere göre, “kâr payı” ödemelerinde stopaj yapma ve ödeme yükümlülüğü, şirket yetkili organlarının kâr payı ödemelerinin yapılmasını öngördüğü tarih itibarıyla başlamaktadır. Diğer bir deyişle, şirket yetkili organlarının “kâr payı” ödemeye karar vermesi “hesaben” ödeme sayıldığından, şirket ödeme yapmasa dahi “kâr payı” tutarının ödenmeye başlanacağı tarih, stopaj yükümlülüğünün ortaya çıktığı tarih olarak kabul edilmektedir. Eğer şirket yetkili organları “hesaben” ödeme sayılmayı gerektiren bir tarihte herhangi bir ödemeye karar vermemiş ise, Maliye’nin sadece yeni TTK’ nın ilgili maddelerine dayanarak “kâr payı” stopajı ile ilgili vergi salması ve ceza kesmesinin dayanaksız olduğu görüşündeyiz. Çünkü menkul sermaye iratlarının bir çeşidi olan “kâr payı” ödemelerinde “elde etme”; “hukuki ve ekonomik tasarruf” halinde söz konusudur.  Abdulkadir Kahraman

[1] Yeni TTK Sonrası I. Temettü Dağıtımı Zorunluluğu, http://www.kpmgvergi.com/Blog/Pages/FullBlog.aspx?article=187

[2] Binlerce şirkete para cezası, http://ekonomi.haberturk.com/ekonomi/haber/947736-binlerce-sirkete-para-cezasi

[3] Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin E. 2005/10060, K. 2006/13738 sayılı kararı, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin E. 2002/11994, K. 2003/5051 sayılı kararı.​

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.