SİGORTALI SAYILANLAR VE SAYILMAYANLAR

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun[2] 4. maddesinde kimlerin sigortalı sayılacağı açıkça belirtilmiştir. Buna göre;

a- Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar (eski SSK)

b- Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan ise;

1- Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar,

2- Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar,

3- Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları,

4- Tarımsal faaliyette bulunanlar, (eski bağ-kur’lu)

c- Kamu idarelerinde çalışıp da yukarıda belirtilen çalışma şekline tabi olmayanlar (emekli sandığı)  sigortalı sayılırlar.

Buna karşın sigortalı sayılmayanlar yine aynı yasanın 6. maddesinde tadat (sayılarak) suretiyle belirtilmiştir. Konumuzla ilgili olarak anılan maddenin 1. fıkrasının d bendinde “Askerlik hizmetlerini er ve erbaş olarak yapmakta olanlar ile yedek subay okulu öğrencileri” Yasa’nın 4 ve 5. maddelerine göre sigortalı sayılmamaktadır.

MUVAZZAF ASKERLİK HİZMETİNİ ER VE ERBAŞ OLARAK YAPANLARIN SİGORTALILIK DURUMU

A- YASANIN 4/1-B KAPSAMINDAKİ SİGORTALILIK DURUMU

Yukarıda da belirtildiği üzere askerlik hizmetini yapanlar askerlik süresi boyunca sigortalı olamazlar. Hal böyle olmakla birlikte Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin[3] “Sigortalı Sayılmayanlar” başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yapılan ve 01.10.2008 tarihinden itibaren geçerli olan değişiklik[4] ile “Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının b bendi kapsamında sigortalılıkları devam edenler hariç olmak üzere, muvazzaf askerlik hizmetlerini er ve erbaş olarak yapmakta olanlar ile yedek subay okulu öğrencileri” sigortalı sayılmamaktadırlar. Buna ve 2013/11 sayılı Kurum genelgesine göre askerlik hizmetlerini er ve erbaş olarak yapmakta olanlar ile yedek subay okulu öğrencilerinin bu kapsamda geçirdikleri süreler içinde aynı zamanda da 4/b kapsamında zorunlu sigortalı olmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunmaları halinde SSİY’ nin 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca 01.10.2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere bu kapsamandaki süreler Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.

B- YASA’NIN 4/1-B KAPSAMINDAKİ SİGORTALILIK DURUMU

Fiili askerlik hizmeti, silahaltına alınmakla başlayıp terhis tarihinde sona ermekte olup askerlik hizmetini yapanlar Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalışsalar dahi sigortalı sayılmamaktadır.

Ancak 1111 sayılı Askerlik Kanunu’nun 78. maddesine göre; askerlik hizmetini yapmakta olanlara verilen sıhhi izinlerin üç aydan fazlası, normal izinlerin ise her yıl için bir aydan fazlası, firarda geçen süreler muvazzaf askerlik hizmetinden sayılmadığından, söz konusu sürelerde geçen sigortalı hizmetlerin Kanun kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Erken terhis mahiyetinde izinli sayılanlar bu sürede çalıştıkları takdirde sigortalı sayılacaklardır. (2013/11 sayılı genelge) Hüseyin GÜNER E-Yaklaşım / Nisan 2014 / Sayı: 256

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.