Görüleceği üzere, başlangıç adımı olarak tasarlanan elektronik fatura kayıt sistemi, sonrasında e-Fatura uygulaması, 397 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile mükellefler açısından ihtiyari olarak uygulamaya başlanmıştır. 421 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile de mükelleflerin vergi kanunlarına uyumlarının artırılması ile kayıt dışılığın izlenerek önlenmesi amacıyla, elektronik fatura kullanma aşağıda belirtilen mükellef grupları için zorunlu hale getirilmiştir.

Buna göre, 421 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile aşağıda belirtilen mükellef gruplarından;

- 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar,

- 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına (ciro) sahip olanlar,

- 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile

- 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenlerden 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına (ciro) sahip olanlara,

e-fatura uygulamasına dahil olma zorunluluğu getirilmiştir.

Başkanlık söz konusu Tebliğde, yukarıda belirtilen mükellef gruplarından madeni yağ lisansına sahip olanlar ile kolalı gazozlar, alkol ve alkol ürünleri, tütün ve tütün mamullerini imal veya ithal eden mükellef gruplarının ve bunlardan mal alan bazı mükelleflerin elektronik fatura uygulamasında zorunluluk kapsamına girdiğini açık şekilde belirtmiştir. Diğer taraftan, elektronik fatura uygulamasında zorunluluk getirilen mükelleflerden mal alan 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar ile iktisadi kamu kuruluşlarının elektronik fatura uygulamasından yararlanma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Konu ile ilgili bazı teknik kavramların tanımlarına bakacak olursak;

Madeni Yağ Lisansına Sahip Olanlar: Petrol Piyasası Kanunu’nun 2. maddesinde madeni yağ, baz yağına veya kimyasal sentez yöntemi ile işlenen maddelere, bazı katkıların ilâvesi sonucu, hareketli ve temas halinde olan iki yüzey arasındaki sürtünme ve/veya aşınmayı azaltma veya soğutma özelliğine sahip mamul haline getirilen doğal veya yapay maddeler olarak tanımlanmıştır. Madeni yağ üreticisi ise madeni yağ üretimi yapan gerçek ve tüzel kişileri ifade etmektedir.

Söz konusu Kanunun 3. maddesine göre; Petrol ile ilgili;

a) Rafinaj, işleme, madeni yağ üretimi, depolama, iletim, serbest kullanıcı ve ihrakiye faaliyetlerinin yapılması ve bu amaçla tesis kurulması ve/veya işletilmesi,

b) Akaryakıt dağıtımı, taşıması ve bayilik faaliyetlerinin yapılması için lisans alınması zorunludur.

Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki mallar: Özel Tüketim Vergisi Kanununun, “Oran veya tutar” başlıklı 12. maddesinde özel tüketim vergisinin bu Kanuna ekli listelerde yazılı malların karşılarında gösterilen tutar ve/veya oranlarda alınacağı belirtilmiştir. Kanuna ekli III sayılı liste, A ve B cetvellerinden oluşmakta olup, A cetvelinde kolalı gazozlar, alkol ve alkol ürünleri, B cetvelinde ise tütün ve tütün mamülleri yer almaktadır.

Madeni yağ lisansına sahip firmalar ile ÖTV Kanunu’nun (III) sayılı listesindeki malları imal, inşa veya ithal eden firmalara ait listelere 58  sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Sirkülerinin ekinde yer verilmiş olup, söz konusu listeler, www.gib.gov.tr ve www.efatura.gov.tr internet adreslerinde yayımlanmaktadır. Listelerde yer alan mükelleflerden 2011 yılında mal alan ve yukarıda belirtilen brüt satış hasılatına sahip olan mükellefler zorunluluk kapsamındadır.

Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olan mükelleflerden 2011 takvim yılı içinde mal alışı yapanlar, satın aldıkları malın türüne, fiyatına, miktarına veya herhangi bir özelliğine bakılmaksızın, 2011 yılı gelir tablolarındaki brüt satış hasılatı rakamları 25 Milyon TL veya daha yüksek ise elektronik fatura uygulamasına dahil olacaklardır. Lisans sahibi mükelleflerden alış yapanların, madeni yağ sektöründe veya başka bir sektörde faaliyet göstermesi zorunluluk karşısındaki durumlarını etkilemeyecektir.

Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal eden mükelleflerden 2011 takvim yılı içinde mal alışı yapanlar, satın aldıkları malın türüne, fiyatına, miktarına veya herhangi bir özelliğine bakılmaksızın 2011 yılı gelir tablolarındaki brüt satış hasılatı rakamları 10 Milyon TL veya daha yüksek ise elektronik fatura uygulamasına dahil olacaklardır. Bu kapsamda alış yapanların tütün, alkol, kolalı gazozlar sektörlerinde veya başka sektörlerde faaliyet göstermesi zorunluluk karşısındaki durumlarını etkilemeyecektir.

Madeni yağ lisansına sahip olan ve Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal eden mükelleflerden sadece mal alışları bulunan mükellefler elektronik fatura uygulamasına dahil olacak, hizmet alımları (lisans v.b.) ise kapsam dahilinde olmayacaktır.

Elektronik fatura uygulaması için mükellefler brüt satış hasılatlarının hesaplanmasında, sadece madeni yağ, tütün, alkol veya kolalı gazoz satışları değil gelir tablosunda yer alan bütün satışları gösteren brüt satış hasılatına göre zorunluluk kapsamına alınacaktır. İlgili dönem brüt satış hasılatının hesaplanmasında, yurtiçi satışlar, yurtdışı satışlar ve diğer gelirler hesaplarının toplamı dikkate alınmalıdır. Bu toplama diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar yani faiz gelirleri, komisyon gelirleri ve konusu kalmayan karşılıklar ile olağandışı gelir ve karlar yani önceki dönem gelir ve karları ve diğer olağandışı gelir ve karları dahil edilmemelidir. Yine brüt satış hasılatı toplamından satış indirimleri yani satıştan iadeler, satış iskontoları ve diğer indirimler indirim konusu yapılmamalıdır. Özel hesap dönemine sahip mükellefler ise brüt satış hasılatının hesaplanmasında 2011 takvim yılında sona eren özel hesap dönemi brüt satış hasılatını dikkate alacaklardır.

Örnek: Sigara satış ticareti faaliyetinde bulunan, sigaraları üretici firma A’nın satış yaptığı B’den alan ve brüt satış hasılatı 10 milyon TL’yi aşan şirketin e-Fatura uygulama zorunluluğu şu şekilde tespit olunacaktır.  Sigara satış ticareti faaliyetinde bulunan şirketin 2011 yılı brüt satış hasılatının 10 milyon TL’yi geçiyor olması yukarıda belirtilen brüt satış hasılatına sahip olduğunu göstermekle birlikte, mal alışlarının B firmasından yapılması ve B firmasının www.gib.gov.tr ve www.efatura.gov.tr internet adreslerinde yayımlanan 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal eden mükelleflerden olmaması nedeniyle elektronik fatura kullanma uygulamasına dahil olma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak, söz konusu şirketin mal alımını üretici firma A’dan gerçekleştirmesi durumunda ise e-fatura uygulama zorunluluğu doğmaktadır.

397 ve 421 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile getirilen elektronik fatura uygulamasına mali mühür sertifika temin işlemlerini tamamlayarak dahil olan kullanıcıların;

- Birbirlerinden aldıkları mallar ve sağladıkları hizmetler için elektronik fatura göndermeleri ve almaları zorunludur.

- Elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükelleflere kâğıt ortamında fatura düzenleyemezler; düzenlemeleri halinde kâğıt ortamında düzenlenen bu faturalar hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.

- Elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olmayan mükelleflere yaptıkları mal teslimi ve hizmet ifası için genel hükümler çerçevesinde kağıt fatura düzenlemeye devam edeceklerdir.

- Elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükellefler tarafından gönderilen elektronik faturaları almaları zorunludur. Bu zorunluluğa uymayan mükellefler hakkında Vergi Usul Kanununun ilgili hükümlerinde belirtilen fatura almayan mükelleflere tatbik olunan cezai hükümler uygulanacaktır.

- Elektronik fatura uygulamasından yararlanan mükellefler fatura düzenlemeden önce muhatabın www.efatura.gov.tr internet adresinde yer alan kayıtlı kullanıcı listesine kayıtlı olup olmadığını kontrol edecekler, kayıtlı kullanıcı ise elektronik fatura, kayıtlı kullanıcı değilse kağıt fatura düzenleyeceklerdir. Alfabetik sıralı güncel listesi www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanmaktadır. Neslihan İnce E-Yaklaşım / Mayıs 2014 / Sayı: 257

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.