20.05.2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5655 sayılı Kanunla Anayasa Mahkmesi kararı doğrultusunda yeni bir düzenleme yapıldı ve Sosyal Sigortalar Kurumunca verilen idari para cezalarına karşı açılacak davalara idare mahkemelerinde bakılması hükme bağlandı. Uygulamada yapılan bir diğer değişiklik ile de, Kuruma itiraz ve yargı yoluna başvurulmaksızın tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde ödenen idari para cezalarının 1/4’ünün tahsilinden vazgeçiliyor.

Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine aykırı fiiller dolayısıyla Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından işverenlere verilen idari para cezalarına karşı öteden beri sulh ceza mahkemelerine başvurulurken, Anayasa Mahkemesi’nin, 2003 yılında verdiği bir kararla bu uygulamada değişikliğe gidilmiş ve 06.08.2003 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 4958 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ile Sosyal Sigortalar Kanunu’nun idari para cezaları ile ilgili hükümlerin yer aldığı 140 ncı maddesinde değişiklik yapılarak, adına idari para cezası kesilenlerden kurumca itirazı reddedilenlerin, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içinde idare mahkemesine başvurabilmelerine olanak sağlanmıştı.

Ancak, uygulama bu yeni hükümler çerçevesinde devam ederken yürürlüğe giren 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri ile idareler tarafından uygulanan idari para cezalarının sulh ceza mahkemesinde dava konusu edilmesi hükme bağlanmıştı.

Bu hükümler çerçevesinde idare mahkemeleri de Sosyal Sigortalar Kurumu’nca kesilen idari para cezaları nedeniyle açılan davalarda görevsizlik kararı vermişler ve bu davalara yeniden sulh ceza mahkemelerinde bakılmaya başlanmıştı.

Bir süre sonra bu kez de Sulh Ceza Mahkemeleri, Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 140 ncı maddesindeki hükümleri (davalara idare mahkemelerinde bakılmasına ilişkin) gerekçe göstererek görevsizlik kararı vermeye başlamışlardı.

Konu bir yüksek yargı merciii olarak Uyuşmazlık Mahkemesine götürülmüş ve Yüksek Mahkeme, idari para cezalarına ilişkin davaların sulh ceza mahkemelerinde görülmesi gerektiğine karar vermiş ; Kanunkoyucu da bu karar doğrultusunda, 15.02.2006 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5454 sayılı Kanunla Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 140 ncı maddesinin Dördüncü fıkrasında bir değişiklik yapmış ve adlarına kesilen idari para cezasına karşı yaptıkları itiraz kurumca reddedilenlerin kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde yetkili sulh ceza mahkemesine başvurabilmelerini hükme bağlamıştı. Sulh ceza mahkemesinin verdiği ve tutarı 2.000 YTL’yi aşan kararlarına karşı, yargı çevresinde yer alan ağır ceza mahkemesine itiraz edilebilmesini de mümkün kılmıştı.

Ancak, Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 140 ncı maddesinde 5454 sayılı Kanunla yapılan ve idari para cezalarına karşı açılan davalara sulh ceza mahkemelerinde bakılmasına ilişkin bu değişiklik Anayasa Mahkemesinin 06.04.2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan kararı ile ve SSK’nın uyguladığı idari para cezalarının bir idari işlem olduğu, Anayasaya göre idari işlemlere karşı yargı yolunun idare mahkemeler aracılığı ile görülmesi gerektiği gerekçesine dayanılarak iptal edildi.

Şimdi de 20.05.2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5655 sayılı Kanunla Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda yeni bir düzenleme yapıldı ve Sosyal Sigortalar Kurumunca verilen idari para cezalarına karşı açılacak davalara idare mahkemelerinde bakılması hükme bağlandı. Bu amaçla, Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 140 ncı maddesinin dördüncü fıkrası metni aşağıdaki şekilde değiştirildi.

" İdarî para cezaları ilgiliye tebliğ edilmekle tahakkuk eder ve tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ödenir veya aynı süre içinde Kurumun ilgili ünitesine itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî para cezası kesinleşir. Mahkemeye başvurulması cezanın takip ve tahsilini durdurmaz. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ödenmeyen idarî para cezaları, bu Kanunun 80 inci maddesi hükmü gereğince hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir. İdarî para cezalarının, Kuruma itiraz ve yargı yoluna başvurulmaksızın tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme, idarî para cezalarına karşı Kuruma itiraz etme veya yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez. Ancak, Kurumca itirazın reddedilmesi veya mahkemece Kurum lehine karar verilmesi halinde, daha önce tahsil edilmemiş olan dörtte birlik ceza tutarı, 80 inci madde hükmü de dikkate alınarak tahsil edilir.

Fiilin işlendiği günden itibaren beş yıl içinde tebliğ edilemeyen idarî para cezaları zamanaşımına uğrar. İdarî para cezaları hakkında, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanır."

Buna göre, yeni hükümlerin yürürlüğe girdiği 20.05.2007 tarihinden itibaren, Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine aykı fiiller dolayısıyla Sosyal Sigortalar Kurumu’nca kesilecek idari para cezalarına itirazı reddedilenler, bu cezalara karşı red kararının kendilerine tebliğinden itibaren (30) gün içinde idare mahkemesine dava açabilecekler.

Uygulamada yapılan bir diğer değişiklik de, Kuruma itiraz ve yargı yoluna başvurulmaksızın tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde ödenen idari para cezalarının ¼’ünün tahsilinden vazgeçiliyor olması.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti./Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.