Kamuoyunda Torba Kanun olarak bilinen “6552 sayılı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun” 11/09/2014 tarihli, 29116 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bültenimizde, Torba Kanunla sosyal güvenlik mevzuatını ilgilendiren konularda yapılan düzenlemelerden önemli olanlarla ilgili açıklamalarda bulunulacaktır.

Sosyal Güvenlik Mevzuatında Yapılan Düzenlemeler

1)Yurtdışı borçlanması ile ilgili düzenleme

Torba Kanun’un 28, 29. ve 30. Maddelerinde yurtdışı borçlanması konularında düzenleme yapılmıştır.

“MADDE 28- 8/5/1985 tarihli ve 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanunun 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 1- Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin on sekiz yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, bu Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri hâlinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir.

MADDE 29- 3201 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin beşinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.

‘Ancak, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce âkit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların âkit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilir.”

MADDE 30- 3201 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Davalardan vazgeçenlerin işlemleri

GEÇİCİ MADDE 8- 1 inci madde ile 5 inci maddenin beşinci fıkrasında bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan değişiklikler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Kurum aleyhine, bu Kanunun bu maddenin yürürlük tarihinden önceki 1 inci maddesi ile 5 inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca açılmış ve henüz sonuçlanmamış davalardan feragat edenler hakkında da uygulanır. Davadan feragat edilmesi hâlinde davacı aleyhine yargılama giderlerine hükmedilmez.’

Bu düzenlemelerle, doğumla Türk vatandaşı olup da, vatandaşlıktan çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler (mavi kart veya pembe kart sahibi olanlar), yurt dışında Türk vatandaşı olarak çalıştıkları süreleri 3201 sayılı Kanuna göre borçlanabileceklerdir.

Yine, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların akit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilecek ve bu tarihe göre emeklilik şartları belirlenecektir.

Yukarıda belirtilen düzenlemeler, henüz sonuçlanmamış davalardan feragat edenler hakkında da uygulanacaktır.

Bu düzenlemeler 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

2)Yabancı çalışanların sosyal güvenlik muafiyeti ile ilgili düzenleme

Torba Kanun’un 40 ınci maddesi ile yabancı çalışanların sosyal güvenlik muafiyeti ile ilgili düzenleme yapılmıştır.

“MADDE 40- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 6 ncı maddesinin … (e) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“e) Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklı kalmak kaydıyla; yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye üç ayı geçmemek üzere bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tabi olanlar,”

Yapılan düzenleme ile, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden, ülkemize geçici görevle çalışmaya gelen ve o ülkenin sosyal güvenlik sistemine tabi olduğunu belgeleyenler, en fazla üç ay süreyle Türk sosyal güvenlik sisteminden muaf olacaklar, üçüncü ayın bitiminden itibaren ise, SGK işe giriş bildirgelerinin verilip, sigorta primleri ödenecektir.

Bu düzenleme, 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

3)Maden işyerlerinin yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak çalışanların emeklilik yaşı ile ilgili düzenleme

Torba Kanunun 41.maddesi ile, maden işyerlerinin yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak çalışanların emeklilik yaşı ile ilgili düzenleme yapılmıştır.

“MADDE 41- 5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “55” ibaresi “50” …… şeklinde değiştirilmiştir.”

Yapılan düzenleme ile, Çalışma Bakanlığınca tespit edilen maden işyerlerinin yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak en az 20 yıldan beri çalışan sigortalılar için 55 olan emeklilik yaşı 50 olarak uygulanacaktır.

Bu düzenleme 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4)Yer altı işlerinde (maden, tünel vb.) çalışanların fiili hizmet süresi zammı ile ilgili düzenleme

Torba Kanunun 41.maddesi ile, yer altı işlerinde çalışanların fiili hizmet süresi zammı (yıpranma) uygulamasının kapsamı konusunda düzenleme yapılmıştır.

“MADDE 42- 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“Tablonun (10) numaralı sırasında belirtilen sigortalıların, fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacakları dönem içinde kalan; yıllık ücretli izin, sıhhi izin, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile eğitim, kurs, iş öncesi ve sonrası hazırlık sürelerinde fiilen çalışma ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalma şartı aranmaz.”

Yapılan düzenleme ile, yeraltı işleri, maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışan sigortalıların bu işlerde fiilen çalışmadıkları ücretli izin, sıhhi izin, yıllık izin, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile eğitim, kurs, iş öncesi ve sonrası hazırlık süreleri fiili çalışma ve söz konusu işlerin riskine maruz kalma şartı aranmaksızın fiili hizmet süresi zammı kapsamında değerlendirilecek ve işyerleri tarafından bu süreler fiili hizmet süresi zammı kapsamında SGK bildirimi yapılacaktır.

Bu düzenleme, 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

5)Doğum borçlanması ile ilgili düzenleme

Torba Kanun’un 43.maddesi ile doğum borçlanması uygulaması yeniden düzenlenmiştir.

“MADDE 43- 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“a) Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, üç defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanılacak sürelerde uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuğunun yaşaması şartlarıyla talepte bulunulan süreleri,”

Yapılan düzenleme ile, SSK (4/a) statüsünde çalışan kadınların yanı sıra Bağ-Kur (4/b) ve Emekli Sandığı (4/c) statüsünde çalışan kadın sigortalılar da doğum borçlanması yapabileceklerdir.

Ayrıca, mevcutta 2 doğuma kadar olan borçlanma sayısı 3’e çıkarılmakta ve her doğumdan sonraki çalışılmayan/prim ödenmeyen iki yıllık süre (720 gün) çocuğun yaşamış olması şartıyla borçlanılabilecektir.

Bununla birlikte, ilk sigortalılık başlangıcından önce yapılmış olan doğumlar önceden olduğu gibi yine borçlanılamayacaktır.

Bu düzenleme, 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

6)Tüp bebek uygulaması ile ilgili düzenleme

Torba Kanun’un 45. ve 47. maddeleri ile tüp bebek tedavisine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.

“MADDE 45- 5510 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan “iki” ibaresi “üç” şeklinde değiştirilmiş ve maddeye üçüncü fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Harp malullüğü kapsamında aylık almakta olan harp malullerinin kendileri ve bunların eşleri, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna veya 2330 sayılı Kanun hükümleri uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlara göre malullük aylığı almakta olan vazife malullerinin kendileri ile bunların eşleri, bu Kanunun 47 nci maddesi ile 5434 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi ve mülga 45 inci maddesi kapsamında vazife malulü olarak aylık almakta olan vazife malullerinden ise başkasının yardımı ve desteği olmaksızın yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak derecede malul olanların kendileri ile bunların eşleri, birinci fıkranın (e) bendinin (3) ve (5) numaralı alt bentlerinden muaf tutulur.”

MADDE 47- 5510 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin beşinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“63 üncü maddenin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince sağlanan ve bir hastalığın tedavisinin başka tıbbi bir yöntemle mümkün olmaması nedeniyle yapılacak yardımcı üreme yöntemi tedavisi dışındaki, yardımcı üreme yöntemi tedavisinde katılım payı ilk denemede %30, ikinci denemede %25, üçüncü denemede %20 oranında uygulanır. Ancak katılım payında dördüncü fıkra gereği uygulanan üst limit dikkate alınmaz.”

Bu düzenlemeler ile, tüp bebek tedavi uygulamasında SGK tarafından masrafları karşılanan tüp bebek tedavisindeki 2 olan deneme sayısı 3’e çıkarılmaktadır.

Ayrıca, hasta tarafından ödenecek olan katılım payı 1. denemede %30, 2. denemede %25, 3. denemede %20 olacaktır.

Ayrıca, harp malulü, vazife malulü, terör mağduru aylığı alan kişiler ve eşleri daha kolay şartlarla (son 3 yılda diğer tedavi yöntemlerini denemiş olma, 5 yıl sigortalılık, 900 prim gün sayısı gibi şartlar aranmaksızın) tüp bebek tedavisinden yararlanabileceklerdir.

Bu düzenlemeler, 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

7)İkili sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelere çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerin sigorta primine esas kazanç üst sınırı ile ilgili düzenleme

Torba Kanun’un 50. Maddesi ile ikili sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelere çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerin sigorta primine esas kazanç (SPEK) üst sınırı yeniden düzenlenmiştir.

“MADDE 50- 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “6,5 katıdır.” ibaresi “6,5 katı, ancak sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri için 3 katıdır.” şeklinde değiştirilmiştir.”

Yapılan düzenleme ile, 5510/5-g maddesine göre sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurtdışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçiler için günlük prime esas kazanç üst sınırı, günlük asgari ücretin 6,5 katından, 3 katına indirilmektedir.

Bu düzenleme, 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihini takip eden ay başından (01/10/2014) itibaren uygulanacaktır.

8)Gecikme cezası ve gecikme zammı uygulaması ile ilgili düzenleme

Torba Kanun’un 52.Maddesi ile, bazı durumlar için gecikme cezası ve gecikme zammının başlangıç tarihi ile ilgili düzenleme yapılmıştır.

“MADDE 52- 5510 sayılı Kanunun 88 inci maddesine yirmi birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Sigortalılar ile tüzel kişilerin kasıt, kusur, hata veya yanıltıcı beyanından kaynaklanmaması şartıyla, sigortalılarca ödenen prim ve prime ilişkin borcun noksan tahakkuk ettirildiğinin Kurumca sonradan tespit edilmesi hâlinde tespit edilen fark prime ilişkin borç aslına, tebliğ tarihinden itibaren 89 uncu maddenin ikinci fıkrasına göre gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanır.”

Yapılan düzenleme ile, sigortalılar ile tüzel kişilerin kasıt, kusur, hata veya yanıltıcı beyanından kaynaklanmaması şartıyla, sigortalılarca ödenen prim ve prime ilişkin borcun noksan tahakkuk ettirildiğinin Sosyal Güvenlik Kurumu’nca sonradan tespit edilmesi halinde tespit edilen fark prime ilişkin borç aslına geçmişe yönelik gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaması sağlanmaktadır.

Bu düzenleme, 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

9)Bankalara yatan ve hareketsiz kalan emekli aylıklarının SGK’ya iadesi ile ilgili bekleme süresinde yapılan değişiklik

Torba Kanun’un 53. Maddesi ile bakanlara yatan ve hareketsiz (çekilmeyen) kalan emekli aylıklarının SGK’ya geri iade edilmesi ve aylığın durdurulması ile ilgili bekleme süresinde değişiklik yapılmıştır.

MADDE 53 – 5510 sayılı Kanunun 97 nci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “altı ay” ibaresi “on iki ay” şeklinde değiştirilmiştir.

Yapılan düzenleme ile, mevcutta SGK tarafından bağlanıp bankalara gönderilen emekli aylıklarının 6 ay süreyle çekilmemesi (hareketsiz kalması) durumunda, ilgili bankalar tarafından birikmiş aylıklar SGK’ya iade edilmekte ve emekli aylığı ilgili kişinin tekrar başvurusuna kadar durdurulmakta iken, buradaki 6 aylık bekleme süresi 12 aya çıkarılmaktadır.

Bu düzenleme, 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

10)Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı ile ilgili düzenleme

Torba Kanun’un 40. ve 55.maddeleri ile ev hizmetlerinde çalışanların sosyal güvenliği düzenlenmiştir.

MADDE 40 – 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan “(ücretle ve sürekli olarak çalışanlar hariç)” ibaresi “(Kanunun ek 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamında sigortalı olanlar ile ücretle aynı kişi yanında ay içinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalışanlar hariç)” şeklinde ….. değiştirilmiştir.

“MADDE 55- 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı

EK MADDE 9- Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olan sigortalılar hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılara ilişkin hükümler uygulanır. Bunların bildirimi, işverenler tarafından örneği Kurumca hazırlanan belgeyle en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar yapılır. Süresinde yapılmayan bildirim için işverene 102 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi hükmü uygulanır.

Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olanlar için ise, çalıştırıldıkları süreyle orantılı olarak çalıştıranlarca 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının %2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödenir. Bu şekilde çalışanların sigortalılık tescili, çalışan ve çalıştıran imzalarını da ihtiva eden ve en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar Kuruma verilmesi gereken örneği Kurumca hazırlanacak belgenin Kuruma verilmesi ile sağlanır. Sigortalılık başlangıcında bu belge üzerinde çalışma başlangıcına dair kayıtlı en eski tarih esas alınır. Bunlar hakkında hastalık sigortası hükümleri uygulanmaz. Bu fıkra kapsamına girenler, adlarına ödenen priminin ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar aynı kazancın otuz katının %32,5 oranında prim ödeyebilir. Bunun %20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları,

%12,5'i genel sağlık sigortası primidir. Bu süre içinde ödenmeyen primin ödenme hakkı düşer. Ödenen primler 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık sayılır.

İkinci fıkra kapsamındakileri çalıştıranlar bu Kanun uygulamasında işveren sayılmaz. Sigortalının iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kollarından sağlanan yardımlardan yararlanabilmesi için iş kazasının olduğu tarihten en az on gün önce tescil edilmiş olması ve sigortalılığının sona ermemiş olması, bu Kanuna göre iş kazası veya meslek hastalığından dolayı geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi veya sürekli iş göremezlik geliri ya da malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık bağlanabilmesi için prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şarttır. Bu sigortalılar ile ilgili iş kazası ve meslek hastalığı olaylarında Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası hükümleri uygulanmaz.

Bu maddenin ikinci fıkrasındaki sigortalılar hakkında Kanunun 67 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri hükümleri uygulanır.

Bu madde kapsamındaki sigortalılarla ilgili olarak prim oranları ve uygulanacak sigorta kolları hariç olmak üzere, Kanundaki işveren yükümlülüklerini yeniden belirlemeye, Kuruma verilmesi gereken bildirge ve belgeleri birleştirmeye, yapılacak bildirimlerin ve primlerin ödenmesine ilişkin usul ve esasları tespite Kurum yetkilidir.

Bu madde kapsamındaki sigortalılarla ilgili olarak bu maddede aksine hüküm bulunmaması kaydıyla bu Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.”

Yeni düzenlemeye göre;

a)Aynı kişi yanında ayda 10 gün ve daha fazla çalışanlar

Çalıştıkları kişi yanında ay içerisindeki çalışma saatine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olanlar zorunlu olarak 4/a (SSK) statüsünde sigortalı olacaklardır.

Bu kişileri çalıştıran gerçek kişiler SGK mevzuatına göre işveren sayılacaklardır.

Bunların SGK’ya bildirimi örneği Kurumca hazırlanacak belgeyle yanında çalıştıkları kişiler (ev sahipleri) tarafından en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar yapılacaktır.

Bildirimin bu süre içinde yapılmaması halinde 102/a-1 bendine göre asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

Primleri, ay içindeki çalışma sürelerine göre, asgari ücret ile asgari ücretin 6,5 arasındaki SPEK üzerinden ve normal prim oranlarına göre (işsizlik sigortası dahil) ödenecektir.

Bu şekilde çalışanlar hakkında tüm sigorta kolları uygulanacaktır.

b)Aynı kişi yanında ayda 10 günden az çalışanlar

Çalıştıkları kişi yanında ay içerisindeki çalışma saatine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olanlar 4/a (SSK) statüsünde zorunlu sigortalı olacaklardır.

Bu kişileri çalıştıranlar sosyal güvenlik mevzuatına göre işveren sayılmayacak ve iş kazası ve meslek hastalığı olaylarından sorumlu tutulmayacaklardır.

Çalıştırıldıkları süreyle orantılı olarak alt sınır (asgari ücret) üzerinden %2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi ödenecektir.

Bu şekilde çalışanların sigortalılık tescili; çalışan ve çalıştıran imzalarını da ihtiva eden örneği Kurumca hazırlanacak belgeyle en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar SGK’ya yapılacak bildirimle yapılacaktır.

Bu şekilde çalışanlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kolları uygulanacak, hastalık sigorta kolu ise uygulanmayacaktır.

Dolayısıyla, hastalık halinde bu kişiler SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) ve hastalık sigortası kolundan sağlanan diğer yardımlardan yararlanamayacaklardır.

Bu kişiler isterlerse, adlarına ödenen priminin ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar aynı kazancın (asgari ücret) otuz katının % 32,5’u oranında prim ödeyebileceklerdir. Bu primin % 20'si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, % 12,5'i genel sağlık sigortası primi olacaktır. Ancak, bu süre içinde ödenmeyen primin ödenme hakkı düşecektir.

Çalışanın iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kollarından sağlanan yardımlardan yararlanabilmesi içinse;

-İş kazasının olduğu tarihten en az on gün önce tescil edilmiş olması

-Sigortalılığının sona ermemiş olması,

İş kazası veya meslek hastalığından dolayı geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi veya sürekli iş göremezlik geliri ya da malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık bağlanabilmesi içinse prim ve prime ilişkin borcunun olmaması gerekmektedir.

Bu düzenleme, 01 Nisan 2015 tarihinde yürürlüğe girecektir.

11)Genel sağlık sigortası gelir testi yaptırmayanlarla ilgili düzenleme

Torba Kanun’un 57. Maddesi ile, genel sağlık sigortası gelir testi başvurusu süresi ve GSS borçlarının yeniden hesaplanması konusunda düzenleme yapılmaktadır.

“MADDE 57- 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 53- 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortası tescili yapılmış olup da gelir testine hiç başvurmayanlardan bu maddenin yayımını takip eden ay başından itibaren altı ay içinde gelir testine başvuran kişilerin genel sağlık sigortası primleri yapılan gelir testi sonucuna göre tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilir.

60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında resen genel sağlık sigortası tescili yapılmış olanlardan bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce gelir testi yaptırmış olmakla birlikte gelir düzeyleri asgari ücretin iki katından daha düşük olarak tespit edilmiş olanların, bu tespit öncesinde genel sağlık sigortası primi ödenmemiş olan süreleri hakkında da gelir testi sonucu bulunan tutarlar esas alınarak birinci fıkra hükümleri uygulanır. Ancak, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar ödemiş oldukları genel sağlık sigortası primi ile gecikme cezası ve gecikme zammı tutarları iade edilmez.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurumca belirlenir.

Birinci fıkrada belirtilen altı aylık süreyi altı ay daha uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.”

Yapılan düzenleme ile, 01 Ocak 2012 tarihinden itibaren yürürlüğe giren genel sağlık sigortası zorunluluğu kapsamında hiçbir sosyal güvencesi olmamasına rağmen gelir testi yaptırmayan ve SGK tarafından da aylık gelirleri asgari ücretin 2 katından fazla olduğu varsayılarak, her ay 2 asgari ücret X %12 oranında borç tahakkuk ettirilen kişilere, kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşından (1/10/2014) itibaren 6 ay içinde başvurmaları halinde geriye doğru gelir testi yaptırılabilecek ve gelir testi sonucuna göre de GSS primi ödeyip ödemeyecekleri, ödeyeceklerse bunların prim asılları yeniden hesaplanacaktır.

Bakanlar Kurulu gelir testi başvuru süresini 6 aya kadar da uzatabilecektir.

Bu düzenleme, 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

12)Esnaf ve sanatkarlar ile ziraat odası kayıtlarındaki eksik nedeniyle Bağ-Kur sigortalılığı iptal edilenler ile ilgili düzenleme

Torba Kanun’un 58.maddesi ile esnaf ve sanatkarlar ile ziraat odası kayıtlarındaki eksik nedeniyle Bağ-Kur sigortalılığı iptal edilenlerin sigortalılığının geçerli kabul edilmesi hususunda düzenleme yapılmıştır.

“MADDE 58- 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

GEÇİCİ MADDE 54- Mülga 4355 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odaları ve Ticaret Borsaları Kanunu, mülga 5373 sayılı Esnaf Dernekleri ve Esnaf Dernekleri Birlikleri Kanunu ve mülga 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Kanununa göre; esnaf ve sanatkâr siciline veya odasına ya da her ikisine birden kayıtları bulunmakla birlikte üye kayıtlarının mevzuata uygun olarak yapılmadığının tespit edilmesi üzerine, Kuruma kayıt ve tescili yapılmakla birlikte, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılık süreleri geçersiz sayılarak iptal edilen sigortalılardan 22/3/1985 tarihinden sonraki sürelere ait prim, gecikme zammı ve gecikme cezalarının 31/12/2013 tarihine kadar ödenmiş olması şartıyla 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılıkları başlangıç tarihinden itibaren geçerli sayılır.

4 üncü ve 7 nci maddeler ile 2926 sayılı Kanunun 2 nci, 5 inci ve 9 uncu maddelerine göre kayıt ve tescili yapılanların, sigortalılık tescil ve sürelerine esas tarımsal faaliyetleri ile ilgili kurum ve kuruluş üye kayıtlarının mevzuata uygun olarak yapılmadığının tespit edilmesi üzerine sigortalılıkları geçersiz sayılarak iptal edilenlerin, tescillerinin yapıldığı tarihten 31/12/2010 tarihine kadar geçen sürelere ait prim, gecikme zammı ve gecikme cezalarının 31/12/2013 tarihine kadar ödenmiş olması şartıyla, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılıkları başlangıç tarihinden itibaren geçerli sayılır. Ancak, tevkifat kesintisine binaen geriye dönük yapılan tescillerden, tevkifatın yapıldığı tarihte ziraat odası kaydı bulunmayan, daha sonra geriye dönük tesis edilen kayıtlar geçerli kabul edilmez.

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra birinci ve ikinci fıkralar uyarınca hizmet iptali yapılmaz.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından belirlenir.”

Bu düzenleme ile, SGK’da kayıt ve tescili yapılmış ve 22/3/1985 tarihinden sonraki sürelere ait prim, gecikme zammı ve gecikme cezası borçlarını da 31/12/2013 tarihine kadar ödenmiş olmasına rağmen, esnaf ve sanatkârlar ile ziraat odalarındaki yönetim kurulu kararı ve benzeri usul ve esasların eksikliği, üye kayıt defterlerinin noter tasdikli olmaması veya defterlerdeki yıpranmalar nedeniyle tamamen üyenin iradesi dışında oluşan sebeplerle Bağ-Kur sigortalılıkları iptal edilenlerin sigortalılık hizmetleri geçerli olacaktır.

Ayrıca, bundan sonraki sürede de bu gerekçelerle sigortalılık iptali yapılmayacaktır.

Bu düzenleme, 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

13)Kapanan işyerlerinin 100 TL’nin altındaki borçlarının silinmesi ile ilgili düzenleme

Torba Kanun’un 59.Maddesi ile, 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkan (kapanan) işyerlerinin 100 TL altındaki borçlarının terkin edilmesi hususunda düzenleme yapılmaktadır.

“MADDE 59- 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 55- 506 sayılı Kanun ve bu Kanun kapsamından çıkarılan işyerlerine ilişkin olup işyerine ait borcun tamamının ödeme süresi 31/12/2013 veya önceki bir tarihe ilişkin olduğu hâlde ödenmemiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ve idari para cezası ile özel kanunlardaki hükme istinaden Kurumca 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi borçlarından borç türü bazında borç asılları toplamı 100 Türk lirasını aşmayan asli alacakların ve tutarına bakılmaksızın bu asıllara bağlı gecikme cezası, gecikme zammı gibi ferî alacakların tahsilinden vazgeçilir.”

Bu düzenleme uyarınca kapanan işyerlerinin 31/12/2013 veya önceki bir tarihe ilişkin sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ve idari para cezası ile özel kanunlardaki hükme istinaden SGK tarafından takip edilen eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi borçlarından borç türü bazında borç asılları toplamının 100 TL’yi aşmaması halinde, SGK tarafından bu alacaklar terkin edilecektir.

Bu düzenleme, 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

14)Soma maden kazasında vefat edenlerin SGK’ya olan borçlarının silinmesi ve yakınlarına ölüm aylığı bağlanması ile ilgili düzenleme

Torba Kanun’un 63. Maddesi ile, 13.05.2014 tarihinde meydana gelen Soma maden kazasında hayatını kaybeden çalışanların SGK’ya olan borçlarının silinmesi ve yakınlarına ölüm aylığı bağlanması hususunda düzenleme yapılmaktadır.

MADDE 63- 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 59- 13/5/2014 tarihinde Manisa ilinin Soma ilçesinde meydana gelen maden kazası sonucunda ölen sigortalının; Kuruma olan her türlü borçları terkin edilir ve hak sahiplerine 32 nci maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde öngörülen şartlar aranmaksızın bu Kanun hükümlerine göre aylık bağlanır. Bu Kanunda öngörülen primlerin eksik olan kısmı Maliye Bakanlığınca Kuruma ödenir.

Ölen sigortalının anne ve babasına gelir ve aylık bağlanmasında, 34 üncü maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartları aranmaz.

Birinci fıkrada belirtilen nedenlerden dolayı ölen sigortalının eş ve çocuklarından birisi, eşi ve çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere toplam bir kişi hakkında 3713 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesindeki istihdama ilişkin hükümler ayrıca uygulanır.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığınca müştereken tespit edilir.”

Bu düzenlemeler ile, 13/5/2014 tarihinde Manisa İlinin Soma İlçesinde meydana gelen maden kazası sonucunda ölen sigortalıların; SGK’ya olan her türlü borçları terkin edilecek ve hak sahiplerine 1800 gün veya 5 yıl sigortalılık süresi ve 900 prim gün sayısı şartı aranmaksızın ölüm aylığı bağlanacaktır.

Ayrıca, ölen sigortalının anne ve babasına gelir ve aylık bağlanmasında, her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şeklindeki şartlar aranmayacaktır.

Bunun dışında, ölen işçinin yakınlarından bir kişiye kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilebilme hakkı verilecektir.

Bu düzenleme 13 Mayıs 2014 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

15) Sosyal Güvenlik Kurumu’na açılacak davalarla ile ilgili düzenleme

Torba Kanun’un 64.maddesi ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na karşı açılacak davalarda izlenmesi gereken yol ile ilgili düzenleme yapılmaktadır.

“MADDE 64- 30/1/1950 tarihli ve 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 7 nci maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

“31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda, hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talepleri hariç olmak üzere, dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edilmesi zorunludur. Diğer kanunlarda öngörülen süreler saklı kalmak kaydıyla yapılan müracaata altmış gün içinde Kurumca cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılır. Kuruma karşı dava açılabilmesi için taleplerin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması şarttır. Kuruma başvuruda geçirilecek süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmaz.

Hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talebi ile işveren aleyhine açılan davalarda, dava Kuruma resen ihbar edilir. İhbar üzerine davaya davalı yanında ferî müdahil olarak katılan Kurum, yanında katıldığı taraf başvurmasa dâhi kanun yoluna başvurabilir. Kurum, yargılama sonucu verilecek kararı kesinleştikten sonra uygulamakla yükümlüdür.”

Bu düzenleme uyarınca;

SGK’ya karşı dava açılabilmesi için, önce Kuruma müracaat edilmiş olması ve Kurumca talebin (itirazın) reddedilmiş veya 60 gün içinde cevap verilmemiş olması şartı aranacaktır.

Kuruma başvuruda geçirilecek süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.

Bu şekilde Kuruma başvurmadan, doğrudan iş mahkemesinde dava açılması halinde, mahkeme idari başvuru yolları tüketilmediği gerekçesiyle davayı reddedecektir.

Sigortalılık sürelerinin tespiti (sigortasız çalıştırılma) ile ilgili davalar bu kapsamda olmayıp, eskiden olduğu gibi, doğrudan İş Mahkemesinde dava açılabilecektir.

Ayrıca, bundan sonra hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talebi ile işveren aleyhine açılan davalarda, dava SGK’ya resen ihbar edilecek ve bu ihbar üzerine SGK davaya davalı yanında ferî müdahil olarak katılacak ve yanında katıldığı taraf başvurmasa dâhi kanun yoluna başvurabilecek ve yargılama sonucu verilecek karar kesinleştikten sonra SGK uygulamakla yükümlü olacaktır.

Bu düzenleme, 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

16)Prim borçlarının yapılandırılması/affı ile ilgili düzenlemeler

Torba Kanun’un 81.maddesi ile SGK’ya olan borçların yeniden yapılandırılması/affı ile ilgili düzenlemeler yapılmaktadır.

“MADDE 81- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 60- (1) 2014 yılı Nisan ve önceki aylara ilişkin olup bu maddenin yayımlandığı tarihten önce tahakkuk ettiği hâlde ödenmemiş olan;

a) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan, sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi,

b) Bu maddeye göre yapılan başvuru tarihi itibarıyla ilgili mevzuatına göre ödenmesi imkânı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi,

c) Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ilgili kanunları gereğince takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı,

ç) 30/4/2014 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup bu maddenin yayımlandığı tarihten önce Kurumca resen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edildiği hâlde bu maddenin yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olan; özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespitler sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi,

d) Bu Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı olanların genel sağlık sigortası primi,

e) Sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerlerinde çalışmaları nedeniyle aylıkları kesilmesi gerekenlere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ödeme dönemine kadar yersiz olarak ödendiği tespit edilen aylıklara ilişkin borç,

asılları ile bu alacaklara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden bu maddenin yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu maddede belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi ferî alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilir.

(2) 30/4/2014 tarihine kadar (bu tarih dâhil) işlenen fiillere ilişkin olup bu maddenin yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olan idari para cezası asıllarının %50’si ile bu tutara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden bu maddenin yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu maddede belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde idari para cezası asıllarının kalan %50’si ile idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi ferî alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilir.

(3) Bu madde hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların;

a) Bu maddenin yayımlandığı tarihi izleyen ay başından itibaren; birinci fıkranın (d) bendinde belirtilen borçlular yedi ay içinde, diğer bentlerde belirtilen borçlular ise üç ay içinde Kuruma başvuruda bulunmaları,

b) İlk taksiti bu maddenin yayımlandığı tarihi izleyen ay başından itibaren; birinci fıkranın (d) bendinde belirtilen borçlular sekiz ay içinde, diğer bentlerde belirtilenler ise dört ay içinde, diğer taksitlerini ise ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödemeleri,

gerekir.

(4) a) Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamındaki sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borcu hariç diğer borçların bu madde hükümlerine göre hesaplanan tutarının ilk taksit ödeme süresi içinde tamamen ödenmesi hâlinde, bu tutara bu maddenin yayımlandığı tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için herhangi bir faiz uygulanmaz. Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamındaki sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borcu aslının ilk taksit ödeme süresi içinde tamamen ödenmesi hâlinde ödeme tarihine kadar sosyal güvenlik mevzuatına göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammı tahsil edilmez.

b) Bu madde hükümlerine göre hesaplanan tutarın taksitle ödenmek istenmesi hâlinde, ilgili maddelerde yer alan hükümler saklı kalmak şartıyla, borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamaz.

c) Taksitle yapılacak ödemelerde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;

1) Altı eşit taksit için (1,05),

2) Dokuz eşit taksit için (1,07),

3) On iki eşit taksit için (1,10),

4) On sekiz eşit taksit için (1,15),

katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanır. Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilir. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilir.

(5) Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu mülga hükümlerine ve mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununa göre tescilleri yapıldığı hâlde prim borçları nedeniyle daha önceki ilgili kanunları uyarınca sigortalılık süreleri durdurulmuş olanlardan bu maddenin yayımlandığı tarih itibarıyla ihya edilmemiş olanların kendileri veya hak sahipleri, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ay başından itibaren üç ay içinde Kuruma müracaat ederek, durdurulan sigortalılık süreleri için ödeyecekleri prim tutarının, sigortalılık süreleri durdurulmamış gibi değerlendirilerek bu madde hükümlerine göre hesaplanmasını talep edebilirler. Hesaplanan borcun tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi hâlinde durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Hesaplanan borcun tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmemesi hâlinde ihya işlemi geçerli sayılmaz ve bu madde kapsamında ödenmiş olan tutarlar ilgilinin bu madde kapsamı haricinde başkaca prim borcunun bulunmaması kaydıyla faizsiz olarak iade edilir.

(6) Bu maddeye göre ödenmesi gereken taksitlerden; bir takvim yılında iki veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla bu madde hükümlerinden yararlanılır. Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde bu madde hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilir. Bu hüküm alacakları tahsil daireleri açısından taksitlendirilen alacaklar için ayrı ayrı uygulanır.

(7) Taksit tutarının %10’unu aşmamak şartıyla 5 Türk lirasına (bu tutar dâhil) kadar yapılmış eksik ödemeler için bu madde hükümleri ihlal edilmiş sayılmaz.

(8) Ödeme hakkının kaybedilmiş olması hâlinde, borçlular ödedikleri tutar kadar bu madde hükmünden yararlandırılırlar.

(9) Bu madde hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların, bu maddelerde belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şarttır.

(10) Bu maddeye göre ödenecek alacaklarla ilgili olarak tatbik edilen hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılır ve buna isabet eden teminatlar iade edilir.

(11) 6111 sayılı Kanun hükümlerine göre bu maddenin yayımlandığı tarih itibarıyla taksit ödemeleri devam eden alacaklar hariç olmak üzere, bu madde kapsamına giren alacakların, bu maddenin yayımlandığı tarihten önce bu madde kapsamına giren borçları 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi gereğince tecil ve taksitlendirilmiş olup, tecil ve taksitlendirme işlemi bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden borçlularca, tecil ve taksitlendirme süresi içinde ödenmiş tutarların Kurumun ilgili mevzuatı uyarınca mahsup edilmesinin yazılı olarak talep edilmesi hâlinde, daha önce ödemiş oldukları tutarlar, sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre mahsup edildikten sonra birinci fıkra kapsamına giren kalan borçları bu maddeye göre peşin veya taksitler hâlinde ödenir.

(12) 10/1/2013 tarihli ve 6385 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre sosyal güvenlik destek primi borçlarını yapılandıran ve yapılandırma işlemi bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden borçlularca, yapılandırma süresi içinde ödenmiş tutarların Kurumun ilgili mevzuatı uyarınca mahsup edilmesinin yazılı olarak talep edilmesi hâlinde, daha önce ödenen tutarlar, sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre mahsup edildikten sonra kalan borçları bu maddeye göre peşin veya taksitler hâlinde ödenir.

(13) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar, 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı olanlar, ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeleri kapsamında sigortalı olanlar, bu madde kapsamındaki borçlarını yapılandırmaları hâlinde, yapılandırılan borç haricinde altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçlarının bulunmaması veya altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçları bulunmakla birlikte bu borçlarını ilgili kanunlara göre taksitlendirmiş veya yapılandırmış olup ödeme yükümlülüklerini de yerine getiriyor olmaları ve bu maddeye göre yapılandırılan borçlarının ilk taksitini ödemeleri kaydıyla genel sağlık sigortasından yararlanmaya başlatılır.

(14) Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlular, taksit ödeme süresince tahakkuk eden sigorta primlerini çok zor durum olmaksızın bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödememeleri ya da eksik ödemeleri hâlinde, belirtilen madde hükümlerine göre yapılandırılan borçlarına ilişkin kalan taksitlerini ödeme haklarını kaybederler.

(15) Bu madde kapsamına giren alacaklara karşılık bu maddenin yayımlandığı tarihten önce tahsil edilmiş olan tutarların bu madde hükümlerine dayanılarak red ve iadesi yapılmaz.

(16) Bu madde kapsamında ödenmesi gereken tutarlar, il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarca ikişer aylık dönemler hâlinde azami otuz altı eşit taksitte, bu madde ile bu maddeyi ihdas eden Kanunun 73 üncü maddesi kapsamında ödenmesi gereken tutarlar, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Türkiye Futbol Federasyonu ve özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş olan ve Türkiye’de sportif alanda faaliyette bulunan spor kulüplerince ikişer aylık dönemler hâlinde azami kırk iki eşit taksitte ödenebilir. Bu takdirde bu bent hükmüne göre hesaplanacak katsayı yirmi dört eşit taksit için (1,20), otuz eşit taksit için (1,25), otuz altı eşit taksit için (1,30) ve kırk iki eşit taksit için (1,35) olarak uygulanır.

(17) Bu madde kapsamına giren alacakların; asıllarının bu maddenin yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olması şartıyla, bu maddenin yayımlandığı tarih itibarıyla aslı ödenmiş ferî alacağın %40’ının ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi hâlinde kalan %60’ının tahsilinden vazgeçilir. Aslı ödenmiş ferî alacağın %40’ının taksitle ödenmek istenmesi hâlinde ise bu maddenin dördüncü fıkrasının (c) bendine göre taksitlendirilir.

(18) Bu maddede geçen Yİ-ÜFE aylık değişim oranları tabiri, Türkiye İstatistik Kurumunun her ay belirlediği 31/12/2004 tarihine kadar toptan eşya fiyatları endeksi (TEFE) aylık değişim oranlarını, 1/1/2005 tarihinden itibaren üretici fiyatları endeksi (ÜFE) aylık değişim oranlarını, 1/1/2014 tarihinden itibaren yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranlarını ifade eder. Bu madde hükümlerine göre ödenecek alacaklara bu maddenin yayımlandığı ay için uygulanması gereken Yİ-ÜFE aylık değişim oranı olarak, bu maddenin yayımlandığı tarihten bir önceki ay için belirlenen Yİ-ÜFE aylık değişim oranı esas alınır.

(19) Bakanlar Kurulu, bu maddede öngörülen başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini, bu maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen borçlular yönünden altı aya kadar, diğer borçlular yönünden ise bir aya kadar uzatmaya yetkilidir.

(20) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Sosyal Güvenlik Kurumu yetkilidir.”

Yukarıdaki düzenleme uyarınca;

1.Yapılandırma kapsamına giren borçlar:

2014/Nisan ve önceki aylara ilişkin olup, Kanunun yayımlanacağı tarihten önce tahakkuk ettiği halde ödenmemiş olan;

-Sigorta primi, emekli keseneği ve kurum karşılığı, fiili hizmet süresi zammı ve itibari hizmet süresi kesenek, kurum karşılığı ve primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi borçları,

-İsteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi borçları,

-Bağ-Kur’luların durdurulan sigortalılık sürelerine ilişkin primi borçları,

- Asgari işçilikten kaynaklanan sigorta primi borçları,

-İdari para cezası borçları,

-SGK tarafından takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı borçları,

-Kişilerin genel sağlık sigortası primi borçları,

-Emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlarda çalışmaya başlayanlara yersiz olarak ödendiği tespit edilen aylıklara ilişkin borçlar,

yeniden yapılandırılabilecektir.

2.Yapılandırmaya esas borcun hesaplanma şekli

-Borç aslının tamamı tahsil edilecektir.

-Tahakkuk etmiş gecikme cezası/gecikme zammı yerine, Yİ//ÜFE aylık değişim oranları basit usulde uygulanmak suretiyle, faiz hesaplanacaktır.

-Borç aslı+Yİ/ÜFE oranlarına göre hesaplanmış faiz toplamından oluşan borç yapılandırılacaktır.

-Ancak, 30/04/2014 tarihinden önceki fiillere ait idari para cezası asıllarının %50’si silinecek, kalan borç aslına aslı + Yİ/ÜFE oranlarına göre faiz hesaplanacaktır.

3.Başvuru süresi

Yeniden yapılandırma hükümlerinden yararlanmak isteyen borçlulardan;

-5510/60-g bendi kapsamında genel sağlık sigortası primi borcu olanların 01/10/2014 tarihinden itibaren 7 ay içinde,

-Diğer borçluların ise, 01/10/2014 tarihinden itibaren 3 ay içinde,

SGK’ya başvurmaları gerekmektedir.

4.İlk taksitin ödenme süresi ve taksit sayısı

- Yapılandırılan borçlar 2’şer aylık dönemlerde en fazla 18 eşit taksitte ödenebilecektir.

İlk taksit ödemeleri ise;

a) 5510/60-g bendi kapsamında genel sağlık sigortası primi borcu 01/10/2014 tarihinden itibaren 8 ay içinde,

b) Diğer borçluların ise, 01/10/2014 tarihinden itibaren 4 ay içinde

yapılacaktır.

İlk taksit ödemesi dışındaki diğer taksitler 2’şer aylık dönemler halinde ödenebilecektir.

5.Taksitlendirme süresinde uygulanacak faiz:

Yeniden yapılandırılacak borçların taksitlendirilerek ödenmek istenmesi halinde, yapılandırmaya esas borç aslı ve Yİ/ÜFE’ye göre hesaplanmış faizden oluşan borç tutarı;

-Altı eşit taksit için (1,05),

-Dokuz eşit taksit için (1,07),

-Oniki eşit taksit için (1,10),

-Onsekiz eşit taksit için (1,15),

katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler halinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacaktır.

6.Diğer hususlar:

-Bir takvim yılı içinde yasal süresi içinde ödenmemiş veya eksik ödenmiş ikiden fazla taksitin bulunması ya da bir takvim yılında ikiden fazla olmamakla birlikte ödenmemiş veya eksik ödenmiş taksitlerin en geç son taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmemesi halinde yapılandırma bozulacaktır.

-Daha önce uygulanmış olan hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılacak, söz konusu ödemelere isabet eden tutardaki teminatlar ise iade edilecektir.

-Taksitlendirme süresi içinde cari ay borçlarının bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödenmemesi ya da eksik ödenmesi halinde yapılandırma bozulacaktır.

-Kanunun 60/g bendi kapsamındaki genel sağlık sigortası sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borcu hariç diğer borçların bu madde hükümlerine göre hesaplanan tutarının ilk taksit ödeme süresi içinde tamamen ödenmesi hâlinde, bu tutara bu maddenin yayımlandığı tarihten (11/09/2014) ödeme tarihine kadar geçen süre için herhangi bir faiz uygulanmayacaktır.

-Kanunun 60/g bendi kapsamındaki genel sağlık sigortası sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borcu aslının, ilk taksit ödeme süresi içinde tamamen ödenmesi hâlinde, ödeme tarihine kadar sosyal güvenlik mevzuatına göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammı tahsil edilmeyecektir.

-İl özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar kapsama giren borçlarını ikişer aylık dönemler hâlinde azami otuz altı eşit taksitte ödeyebileceklerdir.

-Yine, bu madde ile bu maddeyi ihdas eden Kanunun 73 üncü maddesi kapsamında ödenmesi gereken tutarlar, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Türkiye Futbol Federasyonu ve özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş olan ve Türkiye’de sportif alanda faaliyette bulunan spor kulüplerince ikişer aylık dönemler hâlinde azami kırk iki eşit taksitte ödenebilecektir.

Bu düzenlemeler, 6552 sayılı Kanun’un yayım tarihi olan 11/09/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

6552 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde 

Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun metnine aşağıdaki link aracılığıyla ulaşabilirsiniz. PWC

• 6552 sayılı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.