Konuyu biraz detaylı ele alalım ve sizin örneğinizden hareketle kadın-erkek ayrımı olmaksızın dulların başına gelecek durumu okuyucularımıza duyuralım. Belki TBMM'de görüşülürken bu noktaya da dikkat edilir. Halen geçerli olan kanunlara göre uygulama şöyle:

SSK'dan (erkek-kadın fark etmez) dul aylığı alanlar ile yetim aylığı alan kızlar evlendikleri takdirde aldıkları dul veya yetim aylığının 24 katı çeyiz parası olarak verilmektedir. Emekli Sandığı'ndan (erkek-kadın fark etmez) dul aylığı alanlar, yetim aylığı alan kızlar ile vefat eden memurun aylık alan anası, bu aylıkları alırken evlenirse, aldığı aylığın 12 katı çeyiz yardımı olarak verilmektedir. Bağ-Kur'da ise çeyiz yardımı yoktur.

TBMM'deki tasarı ise "SSK'lılar evlenmek için acele edin, Bağ-Kur'lular evlenmeyi biraz erteleyin" diyordu. 5510 sayılı kanunda, "Evlenmeleri nedeniyle bağlanan gelir veya aylıkları kesilmesi gereken eş veya kız çocuklara, evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin bir yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenir." hükmü getiriliyordu.

Yeni durumda Bağ-Kur, SSK ve Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın evlenme yardımı verilecekti ama SSK'lıların 24 aylık evlenme yardımları 12 aya iniyordu. Ancak ilk defa olmak üzere Bağ-Kur'un dulları ile yetim kızları çeyiz parası alabilecekti. Emekli Sandığı'ndan oğlu üzerinden aylık alan analara da artık verilmeyecekti. İşte bu nedenle SSK'lılar reformun yürürlük tarihinden önce evlenirlerse 24 ay tutarında çeyiz parası alacak. Ama yürürlük tarihinden sonra evlenirlerse 12 aya düşecekti. Bağ-Kur'dan dul aylığı alan erkek ve kadınlar ile yetim aylığı alan kız çocukları reformdan önce evlenirlerse bir kuruş çeyiz parası alamayacak. Reformdan geçtikten sonra evlenirlerse 12 ay tutarında çeyiz parası alacaklardı.

'Emek Platformu' adı altında toplanan sendikaların 2 saatlik iş bırakma eyleminden sonra uzlaşma arayışlarına girilince, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in de gayretleriyle ortaya çıkan uzlaşmaya göre çeşitli haklarda değişiklikler oldu ama bana göre en büyük haksızlık dullara yapıldı. Açıklamalara göre, çeyiz parası 24 aya çıkarılacak ama sadece yetim kızlara verilecek. Dullara ise evlenmeleri halinde çeyiz parası verilmeyecek. Evlenmeleri nedeniyle bir önceki eşlerinden aldıkları dul aylıkları kesilenler, en azından 24 aylık çeyiz parası alarak bu gelir azalmasını telafi edebilirlerken şimdi çeyiz parası da denilen toplu parayı alamayacak olan dullar, nikâhsız birlikteliklere başlayacaktır. Bu nedenle dullara verilen evlenme yardımından vazgeçilmemelidir.

Malulen emeklilikte yöntem

1.222 gün primi olan Turan Oğuz'un SSK'lılığı 1977'de başlamış. Kesintilerle 2004'e kadar devam etmiş. Çalışacak durumda değil ve şu anda çalışmıyor. Kalp rahatsızlığı, ayrıca ayağında platin var. Malulen emeklilik şartlarını araştırdım, 1.800 güne ulaşırsa malulen emeklilik hakkını elde edebilecek. 1.800 güne ulaşma için 20 aylık askerlik süresini ödeyecek. Borçlanmayla 1.800 güne ulaşınca SSK İzmir Müdürlüğü'nde malulen emeklilik dilekçesi verecek. Burada merak ettiğim nokta, malullük rapor oranını tespit dilekçesiniz askerlik borçlanması öncesinde veremez mi? Zira sağlık heyetinin vereceği karar meçhul. Abdi Topçu

Malulen emekli olabilmek için dediğiniz gibi 1.800 güne ihtiyaç olduğu gibi üçte iki oranında da işgücü kaybı gerekir. Aslında belirttiğiniz hastalıklar buna yeterli mi sağlık kurulu karar verecek, ama hissiyatım yeterli olmadığı yönünde. Malulen emekliliği temin yöntemlerine gelince, isterseniz kendi cebinizden hastane masraflarını karşılayıp tam teşekküllü bir hastaneden malul olup olmadığı yönünde rapor aldıktan sonra askerlik borçlanmasını ödeyip müracaat edebilirsiniz. İsterseniz de 1.800 günü askerlik borçlanmasıyla tamamlayıp SSK'ya dilekçe verip SSK'dan alacağınız sevk yazısıyla hastaneye gidebilirsiniz ki bu durumda hastane masraflarını SSK öder. Ancak, 1.800 gününüz yokken müracaat ederseniz SSK sizi hastaneye sevk etmez.

Okur sorularına kısa cevaplar

Şakir Sever: Bulgaristan'dan zorunlu göç ettikten sonra 10 Kasım 1989'da SSK'lı olmuşsunuz. 8 Nisan 1955 doğum tarihiniz ve var olan 6.000 gün sayısı ile bundan sonra prim ödemeseniz dahi 58 yaşında (8 Nisan 2013) yaşlılıktan emekli olursunuz. Öte yandan normal yani 25 yıllık sigortalılık süresiyle 10 Kasım 2014 günü emekli oluyorsunuz, ama 2 yıllık askerlik borçlanması yaparsanız bu kez 10 Kasım 2012 günü de emekli olma hakkınız var. Bu arada 'Sosyal Güvenlik Reformu' sizlere verilen Bulgaristan'da geçen sürelerinizi borçlanma hakkıyla yürürlüğe girerse, varsa Bulgaristan'da geçen sürelerinizden yeteri kadar kısmını borçlanıp hemen emekli olma durumunuz da olabilir.

Handan Özcan: SSK'nın web sayfasına göre 31 Ocak 2008 günü itibarıyla 2.958 gününüz var görünüyor. 15 Eylül 1997 işe giriş tarihiniz ve 25 Temmuz 1953 doğum tarihinizle var olan günü 3.600 güne çıkarmak şartıyla 15 yıllık sigortalılık sürenizi tamamlayacağınız 15 Eylül 2012 günü SSK'dan emekli olursunuz.

Halil Acer: 16 Mart 1984 SSK girişinizden sonra 17 Mart 1988 günü başladığınız Bağ-Kur'dan 20 aylık askerlik borçlanması ödemesiyle birlikte 49 yaşından (5 Aralık 2010 gününden) sonra olmak kaydıyla en az 9.000 gün sayısı ile Bağ-Kur'dan emekli olursunuz.

Doğan Karabulut: Erken emeklilikte halen 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu uygulanmaktadır, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu daha yürürlüğe girmedi. Aylık bağlama oranları 1978 ile 1999 dönemi için farklı olup gösterge tablosundan emekli olacaklar için 5.000 gün için en az yüzde 60 iken, 2000 yılı ve sonrası için farklıdır, ilk 3.600 günün her 360 günü için yüzde 3,5, sonraki 5.400 günün her 360 günü için yüzde 2 oranıyla hesaplanır. 1995 sigorta başlangıcınız ve vergi indirim belgeniz var. Kaç gününüz varsa o gün ve dönemlere göre hesaplama yapılacaktır.

Murat Sadıç: 1996 yılında başladığınız Bağ-Kur'a borcunuz olduğu için siz ve bakmakla yükümlü olduğunuz eş-çocuklarınız sağlık karnesi kullanamaz. Ancak, eşiniz SSK'lı olursa 90 gün sonra kendisi ve 120 gün sonra da çocuklar için sağlık karnesi alabilir ama Bağ-Kur'lu olduğunuzdan sizin için sağlık karnesi alamaz.

http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=670629