SON bir haftadır çocukların sigortalı olup olamayacağı konusunda sorular yağıyor.

Bilmeyenler için açıklayalım. 1 Mayıs 2008’den önce sigortalı olanlar;

1- İleride emekli olduklarında, 10 puan fazla emekli aylığı alacaklar.

2- Emekli olduktan sonra çalıştıklarında, emekli aylıkları kesilmeyecek.

Başka avantajlar da var ama özellikle bu iki avantaj, çocuğu olanları, 1 Mayıs 2008 tarihinden önce, çocukları sigortalı yaptırmaya zorluyor. Sigortalılık için 30 Nisan Çarşamba son gün oluyor.

Salı günü de yazdığımız gibi, bir gece de çok şey değişecek.

SİGORTALILIK İPTAL OLUR MU?

Okurlarımız, bir yandan çocuklarının sigortalı olarak çalışmasını arzu ediyor, bir yandan da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkililerinin "Çocukların sigortalı yaptırıldığı işyerlerinin inceleneceği ve fiilen çalışmayan çocukların sigortalılıklarının iptal edileceği" şeklinde biraz da gözdağı veren açıklamalarından çekiniyorlar.

Bir kez daha belirtelim, sigortalı olmak için yasada belirtilmiş bir yaş sınırı yok. Örneğin Cumhurbaşkanı’nın oğlu Mehmet Emre Gül bile, 14 yaş 7 ay 24 günlük iken SSK sigortalısı oldu (SSK Sicil No: 0601200622215) ve 24 gün SSK sigortalısı olarak çalıştı. Dün Hürriyet’te okudunuz. Başbakan’ın, Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün’e "Memo’nun kaydını yaptın mı?" sorusuna, Aygün’ün "Sayın Cumhurbaşkanı ve eşinin izin muvakatıyla kaydını yaptık" yanıtından öğrendiğimize göre, o şimdi 16 yaşında ve Ticaret Odası’na kayıtlı bir iş adamı. Hukuki açıdan, bir çocuğun 14 yaşında SSK sigortalısı olması ya da 16 yaşında ticaretle uğraşmasına bir engel yok.

YAŞ SINIRI YOK

Yukarıda da belirttiğimiz gibi, sigortalı olmak için yasada belirtilmiş bir sınır yok. Ancak 15-18 yaş arasındakiler ve 15 yaşından küçük olanlar, belli işlerde çalışabiliyorlar (Kapsamlı liste için Bkz. www.yaklasim.com).

Çocukların, yukarıda belirtilen avantajdan yararlanabilmeleri için, bir gün dahi sigortalı olmaları yeterli.

Bu olayda, çocuğun sigortalı olarak çalıştığı yerdeki işverenin "Evet işyerimde şu kadar gün çalıştı" demesi halinde, bunun aksini kanıtlamak ve sigortalılığı iptal etmek, imkansıza yakın bir olay.

Genel Sağlık Sigortası artık zorunlu olacak

YENİ düzenleme ile Genel Sağlık Sigortası, zorunlu oluyor.

Buna göre, aile içinde kişi başına düşen gelirin 203 YTL’yi aşması durumunda, kişiler kendi GSS primlerini ödemek zorunda olacaklar. Bunun tutarı 24-146 YTL arasında değişiyor.

Ailede eşlerden biri adına prim ödendiğinde, bakmakla yükümlü olunan eş ve çocuklar ile ana ve baba sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek.

Üç çocuk için yasada ince ayar gerekiyor

BAŞBAKAN’ın son günlerde sık sık "Her kadın en az üç çocuk yapmalı" diyor. Ancak, Meclis’te kabul edilen Sosyal Güvenlik Yasası, kadın çalışanları, yalnızca iki çocuk yapmaları halinde "hizmet borçlanması" yoluyla destekliyor. Üçüncü çocuk için hizmet borçlanması desteği, yasada yer almıyor.

Yasa kadın çalışanlara, askerlik borçlanmasında uygulandığı gibi, borçlanma hakkı tanıyor. Buna göre, kadın çalışanlar, yeni yasanın yürürlüğe girmesi ile birlikte, doğum ve analık izinlerinde geçirdikleri süreyi, borçlanmak suretiyle sigortalılık sürelerine ekletebilecekler. Bu borçlanma en fazla iki doğum ile sınırlı ve her doğumda iki yıl olmak üzere, en çok dört yıl için yapılabilecek.

Üçüncü çocuk için doğum ve analık izinlerinde geçirdikleri süreyi borçlanamayacaklar. Belli ki yasaya son anda eklenen bu değişiklik sırasında, Başbakan’ın "her kadın en az üç çocuk yapmalı" sözü dikkate alınmamış.

Yasa yürürlüğe girmeden işe giren memur şanslı

YENİ sosyal güvenlik sisteminde, yasadan önce işe giren memurların emeklilik hakları, tümüyle korunuyor. Mevcut memurlar, çalıştıkları her yıla karşılık "emekli keseneğine esas alınan son maaşları üzerinden" yüzde 3 "aylık bağlama oranına" tabi olacak.

Yasa yürürlüğe girdikten sonra ilk defa işe girecek olan memurlar, çalıştıkları her yıl için "prime esas kazançları üzerinden" yüzde 2 aylık bağlama oranına tabi olacak. Görüldüğü gibi, yasadan sonra işe başlayan memurların emekli aylığı düşüyor.

YENİ MEMURDA EMEKLİ AYLIĞI DÜŞÜYOR

1 Ekim 2008 tarihinden itibaren işe giren memur, 25 yıllık sürenin sonunda maaşının değil, "prime esas kazancının" yüzde 50’si oranında; 30 yıllık çalışmanın sonunda ise yine prime esas kazancın yüzde 60’ı oranında emekli aylığı alabilecek.

Eski memurlar, enflasyon kaç çıkarsa çıksın, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) artsın ya da azalsın hiç etkilenmeyecekler. Emekli aylıkları, çalışırken aldıkları son maaşa göre hesaplanacak.

Yeni memurlar, çalışma süreleri boyunca fiilen aynı statüdeki memurlardan daha yüksek prim ödeseler dahi, bu primler güncellenirken GSYH’deki artışın yüzde 30’u göz önüne alınacağı için, emekli aylıkları eski memurlara kıyasla düşük olacak.

AYLIK ARTIŞINDA ESKİLER AVANTAJLI

Eski memurların emekli aylıkları, şu anda olduğu gibi, memur maaş katsayısındaki artış oranında artacak. Gelişme hızından da yararlanacakları için, emekli aylıkları reel anlamda düşmeyecek.

Yeni memurların emekli aylıklarındaki artış, yılda iki defa ocak ve temmuz aylarında, bir önceki altı aylık dönemde gerçekleşen TÜFE artışı kadar artacak.

http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/8781612.asp?gid=196&sz=89436