Ziya Perver - Dul ve yetim aylıklarında son yedi yıla bakılmaz (03.05.08) |
03 Mayıs 2008 | |
Babamın Bağ-Kur No'su: 1219432755, Bağ-Kur'a girişi 4.10.2000 ve Bağ-Kur'un sona erişi de 14.6.2005 tarihli. Bu arada şirket hisseleri de tamamen satıldı. Şirket satılınca babam 6 ay kadar SSK'lı olarak çalıştı. 18 Kasım 2007'de kaza geçirdi ve 23 gün komada kaldı. 11 Aralık'ta vefat etti. SSK'ya ölüm maaşı için başvurduk. Durumuna istinaden gelen evrakta taksitlendirdiğimiz ama hiç ödeyemediğimiz Bağ-Kur borcunun 60 ay ya da üzeri olsa idi borcun silinebileceği söylendi. Babamın Bağ-Kur borcu 56 ay imiş, 7.4.2008 itibarıyla 23 bin 752 YTL borcunun bulunduğu tespit edilmiş. 1 ay içinde bu borcu ödememiz gerekiyormuş. Babam son 6 ay SSK'lı idi. Annemin emekli olabilmesi için son 7 yılın ortalaması gerekiyormuş. Şirket dolayısıyla da son yedi yılda en çok Bağ-Kur ağırlıklıymış. Bu borcu ödeme imkânımız asla yok. Sanırım Ziraat Bankası, bu borcu ödeyip maaştan taksitlendirerek kesiyormuş, doğru mu? Bu durumda ne yapmamız gerekiyor? İsmi mahfuz Kim demişse size yanlış bilgi vermiş, 'ölüm (dul-yetim) aylıklarında son yedi yılda yani 2 bin 520 günde hangi kuruma ve kanuna göre prim ödenmişse o şartlarla emekli olunur' kuralı geçerli değildir. 2829 sayılı Hizmetlerin Birleştirilmesine Dair Kanun'un 8. maddesine göre, ölümden önce en son bağlı olunan (bir gün dahi olsa) kurumdan dul aylığı bağlatılır: "2829 sayılı kanun madde 8- Birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden, ilgililere; son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca, kendi mevzuatına göre aylık bağlanır ve ödenir. Ancak, malullük, ölüm, 5434 sayılı TC Emekli Sandığı Kanunu'na göre yaş haddinden re'sen emekli olma, süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme ve bağlı oldukları kurumun kanunla değiştirilmesi hallerinde ilgililere hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca, kendi mevzuatına göre aylık bağlanır." deniyor. Bu hüküm dolayısıyla, babanızın vefatından önce en son bağlı olduğu SSK'dan annenize dul aylığı ve şartlarınız varsa size ve kardeşlerinize de yetim aylığı verilecektir. Hatta yine 506 sayılı kanun gereğince vefatın gerçekleştiği ayı takip eden ay başı olan 1 Ocak 2008 gününden beridir de dul-yetim aylıklarınız birikmiş halde sizi bekliyor. Bağ-Kur borcu konusuna gelince, isterseniz ölüm tarihinden itibaren 3 ay içinde babanızın mirasını reddederek Bağ-Kur borcundan kurtulabilirdiniz. Buna rağmen bu Bağ-Kur borcunu ödemeden de dul-yetim aylığı alabilirsiniz. Zira, babanızın SSK'da gereken 900 günden çok daha fazla (2 bin 38) günü var. Şimdi gidip anneniz için SSK'ya dul aylığı, siz ve kardeşleriniz için de yetim aylığı için müracaat edin. SSK, Bağ-Kur borcunuz var diye reddederse, Bağ-Kur hizmetlerini istemediğinizi belirten bir dilekçe verip sadece SSK günleri için aylık istediğinizi belirtin. Yine de (SSK) aylık vermezse aşağıda vereceğim Yargıtay kararını da örnek göstererek iş mahkemesinde dava açın. "TC Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E. 2002/21-132, K. 2002/139, T. 6.3.2002 Yaşlılık aylığı bağlanması (Hizmet birleştirilmesi yolu ile aylık almaya hak kazanıldığı iddiası) Hizmet birleştirmesi yoluyla Sosyal Sigortalar aylığına hak kazanıldığının tespiti talebi (Kişilerin tüm sosyal güvenlik kurumlarına tabi hizmet sürelerini birleştirmeye zorlanamaması) Sosyal Güvenlik kurumlarında geçen hizmet sürelerinin aylık bağlanmasına yeterli olması (Diğer kurumlarda geçen hizmetlerin birleştirilmesinin zorunlu olup olmaması) Birleştirilmiş hizmet süreleri (Süreler toplamı üzerinden ilgililere son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca aylık bağlanması)" Özet: Uyuşmazlık, sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçen hizmetlerin birleştirilmesi hakkındaki kanunun uygulanmasında, bazı sosyal güvenlik kurumlarında geçen hizmet süreleri toplamının aylık bağlanmasına yeterli olması halinde diğer kurumlarda geçen hizmetlerin de birleştirilmesinin zorunlu olup olmadığı noktasındadır. Anılan yasaya göre, birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden ilgililere son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca aylık bağlanır. Yasanın amacı lafzı ile çelişiyorsa amacına önem verilmelidir. Söz konusu yasanın amacı hiçbir kurumdaki hizmeti aylık bağlanmasına yeterli olmayan sigortalıya aylık bağlanmasını sağlamaktır. Yasanın lafzına sıkı sıkıya bağlı kalınarak hizmet birleştirilmesinden yararlanmak isteyen sigortalıyı tüm sosyal güvenlik kurumlarına tabi hizmet sürelerini birleştirmeye zorlamak sosyal güvenlik sistemi ve yasanın amacı ile bağdaşmaz. 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren aylık sahibi olacaksınız 1961 doğumlu ve 1985 yılında boşanmış bir bayanım. Babamı, 7 yıl kaymakamlık yaptıktan sonra 1967 yılında kaybettim. Emekli Sandığı'ndan 10 yıl hizmet sınırından dolayı bugüne kadar sadece (25 yaş sınırlı) okuduğum sürece alabileceğim yetim maaşını lise son sınıfını bitirene kadar alabildim ve başka hiçbir yetim hakkından faydalanamadım. Yeni yasaya göre bu süre 1.800 güne tüm SGK çatısı altında netleştirildiğine göre bu haktan faydalanabilecek miyim? Sağlık hizmeti alabilecek miyim? Alabileceksem ne zaman girişimde bulunmalıyım? İsmi mahfuz Halen geçerli olan 5434 sayılı TC Emekli Sandığı Kanunu gereğince memurun dul ve yetimlerine aylık verilebilmesi için en az 10 tam yıl kesenek ödenmesi gerekmektedir. 10 yıldan az ama 5 yıldan çok süresi varken vefat eden kamu görevlilerinin çocuklarına ise 25 yaşını geçmemek şartıyla okudukları sürece yetim aylığı verilmekte. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda (SS ve GSS) değişiklik yapan 5754 sayılı kanun 17 Nisan 2008 günü TBMM'de kabul edildi ama bu yazının hazırlandığı gün daha Resmi Gazete'de yayımlanıp yürürlüğe girmemişti. Buna göre Sosyal Güvenlik Reformu denilen 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu'nun sizinle ilgili maddesi 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe girecek. Yürürlüğe girmesi ile birlikte dul ve yetim aylığı için 10 yıllık süre 1.800 güne yani 5 yıla indiriliyor. Siz de reform kanunu 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe girdiğinde Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) yetim aylığı almaya başlayacaksınız. Yetim aylığınız başlayınca Genel Sağlık Sigortası haklarından da prim ödemeden yararlanmaya başlayacaksınız. |