Maliye ve ekonomi bakanlarının cumartesi günü damdan düşercesine açıkladıkları "Orta Vadeli Mali Çerçeve"de (OVMÇ) 2008 için faiz dışı fazla oranının yüzde 4,2'den 3,5'e revize edilmesi, beş yıl içinde de oranın 2,4'e düşecek olması, ekonomi medyası tarafından maliye politikasının gevşetildiği şeklinde yorumlandı. Bu yorumlara katılmıyorum. Maliye politikasının, en azından OVMÇ belgesinde ilan edilen mali oranlar itibariyle, çok sınırlı ölçüde gevşetildiği kanaatindeyim. Bu sınırlı gevşemenin mevcut ekonomik konjonktürde fazlasıyla temkinli olup olmadığı dahi tartışılabilir.

Maliye politikasının gevşediğini söyleyebilmek için kamu kesimi açığının GSYH'ye oranının bir önceki yıla göre artması gerekir. Kamu kesiminin yüzde 80'den fazlasını merkezi yönetim bütçesi oluşturur. Ekonomi medyası ise faiz dışı fazlaya (FDF) takmış bulunuyor. Aslında şaşırtıcı değil. Çünkü 2001 krizinden sonra maliye politikasının temel göstergesi faiz dışı fazla oldu. Yüzde 6,5'lik FDF hedefi adeta efsaneleşti. Oysa, FDF zıvanadan çıkma eğlimindeki kamu borçlarını sürdürülebilir hale getirmek için kritik değişkendir. Borç oranını aşağıya çekebilmek için ortalama reel faiz ile büyüme arasındaki farkın borç oranıyla çarpımı, faiz dışı fazla oranından daha küçük olmalıdır. 2002-2007 döneminde yapılan da budur. Sonuçta kamu borç oranı en geniş tanımı olan AB tanımıyla bu dönemde yüzde 74'ten yüzde 39'a düşmüştür. Bu oran AB ortalamasının çok altındadır. Yüzde 3,5'lik FDF ile oranın düşmeye devam etmesi, makul bir büyüme oranına ve ortalama reel faize bağlı olarak kesinlikle mümkündür.

Asıl bakılması gereken kamu kesimi açığıdır. Revize rakamlar merkezi bütçe açığının bu yıl 1.9'dan 1.4'e düşmesini öngörüyor. Merkezi bütçedeki bu sıkılaştırmanın başarılması mevcut düşük büyüme konjonktüründe küçük çaplı bir mucize olur. Ama burada OVMÇ belgesinin rakamlarını veri kabul ederek tartışıyoruz. FDF'de öngörülen 0.7 puanlık gevşeme merkezi bütçede yapılan 0.5 puanlık sıkılaştırma ile büyük ölçüde karşılanıyor. Tartışılan 0.2 puanlık gevşeme. Vergi ve harcama oranları ise son derece muhafazakâr. Beş yılda vergi yükünün yüzde 20,6'dan yüzde 20'ye çekilmesi, faiz dışı harcamaların da bu yıl yüzde 18,1'den 17,7'ye düşürülmesi, ardından sınırlı bir artışla yüzde 18,5 çıkarılması planlanıyor.

Büyümenin yüzde 4,5 civarında seyretmesi beklenen bir yılda, kamu kesimi açığında 0,2 puanlık bir artışın gevşeme olarak değerlendirilmesi şaka gibi. Potansiyel büyümeyi yüzde 6 kabul edersek, çıktı açığı en az 1,5 puan düzeyinde demektir. Bu koşullarda maliye politikasında son derece sınırlı bir gevşemenin enflasyon üzerinde belirgin etki yapması beklenemez. Merkez Bankası'nın bu rakamlara bir itirazı olacağını sanmıyorum.

Asıl tartışılması gereken OVMÇ belgesinin rakamlarının gerçekçiliğidir. Ancak bu tartışmayı yapabilmek için mali oranların ardındaki temel makro ekonomik varsayımları bilmek gerekiyor. Oysa ne büyüme tahminlerini ne enflasyon tahminlerini (bu konuda TCMB'nin son enflasyon tahminleri ile uyum sorgulanmalı) ne de ortalama reel faiz ve kur tahminlerini biliyoruz. En kiritk değişken de hiç kuşkusuz büyüme. Büyüme 2008'de düşük kalacaksa, büyük ölçüde dolaylı vergilere dayanan vergi gelirleri de düşük kalacak demektir. Bu durumda, gevşediği ilan edilen mali hedefleri tutturmak, fazlasıyla katı olan faiz dışı kamu harcmalarında kısıntıya gitmeden mümkün olamaz. Mevcut siyasal konjonktürde AKP kemer sıkmayı başarabilir mi? Siz karar verin.

OVMÇ belgesinin ardındaki temel varsayımlar açıklanmadan ilan edilen mali oranların bir tür çıpa olarak kabul edilmesi olanaksız. Ekonomi yönetimi bu işi ciddiye alıyorsa, bir an önce kapsamlı bir üç yıllık ekonomik program açıklayarak, maliye politikasının hedeflerini, büyüme ve enflasyon tahminleri ile tutarlı şekilde ortaya koymalıdır.

http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=96563&KTG_KOD=480