|
Binlerce Bulgaristan göçmeni soydaşımız mektup-faks-e-posta yağmuruna tutmuştu ama Kanun Resmi Gazete’de yayımlanmadan cevap vermek istemedim. Artık, 5754 sayılı Kanun Resmi Gazete’de yayınlamdı, cevap verebilir hale geldik
1-Reform Kanunu Resmi Gazete’de yayımlandı
Sosyal güvenlik reformu da denilen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda önemli değişiklikle yapan 5754 sayılı Kanun 17 Nisan 2008 günü TBMM’de kabul gördü ve kabulünden 21 gün sonra 8 Mayıs 2008 günlü 26870 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Bu Kanun ile “3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun”da epey değişiklik yapıldı ve üstelik aynı gün değişiklikle yürürlüğe girdi. Biliyorsunuz reformun bir kısım hükümleri 1 Temmuz’da bir kısmı ise 1 Ekim’de yürürlüğe girecek.
2-Borçlanma zamlı olacak
3201 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesi değiştirilmiş ve halen günlüğü 3.5 dolar olan borçlanma bedeli bundan 08.05.2008 gününden itibaren başvuranlar için, müracaat tarihinde geçerli olan asgari ücret (608.40 YTL) ile asgari ücretin 6,5 katı (3954,60 YTL) arasındaki bir rakamın yüzde 32’si olacaktır. Borçlanmaya esas gelir rakamını ise borçlanacak kişi kendisi belirleyecektir. Yani ister 700, ister 2500 YTL üzerinden borcumu hesaplayın diyebilecektir. Ben size en düşük rakam olan 608,40 YTL üzerinden borçlanmanızı tavsiye ederim. Eskiden 3,5 dolar olan bedel aylık 105 dolara kura göre de yaklaşık 135 YTL’ye tekabül etmekteyken, bundan böyle (608.40 X 0,32 =) 194.70 YTL en az ve (3954,60 X 0,32=) 1265.47 en çok olacaktır.
3-Ödeme süresi geldi
7 MayIs 2008 gününden önce geçerli olan 3201 sayılı Kanun gereğince borçlanılan bedelin bir ödeme süresi yoktu, kişi dilediği zaman ödeme hakkına sahipti. Değişiklik sonrasındaki duruma göre,”... Tahakkuk ettirilen borç tutarı, tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenir. Ödeme yapılan gün sayısı prim ödeme gün sayısına ve prime esas kazanca dahil edilir. Tahakkuk ettirilen prim borcunu tebligat tarihinden itibaren üç ay içerisinde ödemeyenler için yeniden başvuru şartı aranır...” Ödemelerde bulunacağız paranın cinsi ise bulunduğunuz yere göre değişmektedir. Yurt dışında iken borçlanma isteğinde bulunacak sigortalı veya hak sahipleri Yeni Türk Lirası olarak bildirilecek tutarın karşılığını döviz cinsinden, Türkiye’de ise Yeni Türk Lirası olarak ödeyecekler.
4-Emeklilik için kesin dönüş şartı devam ediyor
3201 sayılı Kanun’un eski ve yeni halinde de borçlanılan sürelerle emekli olabilmek için yurda kesin dönüş yapılması şartı aynen yerinde durmaktadır. Unutulmaması ve karıştırılmaması gereken nokta, borçlanmak için yurda dönülmesi şart değildir, borçlanıp parayı ödedikten sonra emekli olmak için yurda kesin dönüş yapılması şart vardır. Öte yandan borçlanmadan vazgeçenler ile paranın iadesi de var. 3201 sayılı Kanun gereğince, “...Borçlanmadan sonradan vazgeçenler ile yapılan borçlanma sonrasında aylık bağlanması için gerekli şartları yerine getiremeyenlere ve bunların hak sahiplerine talepleri üzerine yaptıkları ödemeler, faizsiz olarak iade edilir”, denilerek, istenirse ödenen rakamların geri alınabilmesi hakkı verilmiştir.
5-Borçlanılan süreler Bağ-Kur’lu sayılacak
YurtdIŞI borçlanması yapılan süreler artık eski adıyla Bağ-Kur’a yeni adıyla 4/b’ye sayılacaktır ki bu SSK’lı gibi emekli olmak isteyenler için zorluklar yaşatacaktır. Kanuna göre; “Yurtdışı hizmet borçlanmasına ait süreler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre hangi sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağının belirlenmesinde; Türkiye’de sigortalılıkları varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa aynı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir” denmiştir.
Bu arada yine aynı Kanun gereğince 30 Nisan gününden sonra eski adıyla SSK’lı yeni adıyla 4/c’li olarak işe başlayanların, yurtdışı borçlanma süreleri de 4/b’ye yani Bağ-Kur’a sayılacaktır.
6-Yurtdışı borçlanmasıyla emekli olanlara SGDP ile çalışmak yasak
Yenİ 3201 sayılı Kanun gereğince, yurtdışı borçlanması yaparak emekli olanlardan, tekrar yurtdışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışanlar, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanlar ile Türkiye’de sigortalı çalışmaya başlayanların aylıkları, tekrar çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren kesilecektir. Yurtdışı borçlanması ile emekli olanların SGDP (Sosyal Güvenlik Destek Primi) ödeyerek çalışma hakları olmayacaktır.
7-Bulgaristan göçmenleri artık borçlanabilecek
YENİ yurtdışı hizmetlerinin borçlanılmasına dair Kanun gereğince, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden 1 Ocak 1989 tarihinden 8 Mayıs 2008 tarihine kadar zorunlu göçe tabi tutulan, Türk vatandaşı olup Türkiye’de ikamet eden ve 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı Kanun dahil olmak üzere sosyal güvenlik kuruluşlardan gelir veya aylık almamak koşulu ile yurt dışında geçen ve belgelendirilen çalışma süreleri bu Kanuna göre borçlandırılmak suretiyle yaşlılık aylığı bağlanmasında sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilecektir. Yani Bulgaristan göçmeni soydaşlarımız Bulgaristan’da geçen sürelerini artık borçlanmak için müracaat edebilir. Tabi yeni zamlı tarife üzerinden borçlanma bedelleri hesaplanacaktır.
8-Eski borçlanmalar 3.5 dolardan devam edecek
8 MayIs 2008 gününden önce yurtdışı hizmet borçlanması talebinde bulunanlardan; borç tahakkuku yapılmış olanların, borç tahakkuku ile ilgili işlemleri devam edenlerin, tahakkuk ettirilen borçlarını ödeyenlerin ve borçlandıkları yurtdışı hizmetleri dikkate alınarak aylık bağlanmış olanların kazanılmış hakları saklıdır ve onlar için ödeme süresi olmadığı gibi yine 3,5 dolardan ödeme yapacaklardır.
608 YTL ceza ile 31 Mayıs’a kadar işe giriş verilebilir
OkurlarImIzdan bu konuda da
binlerce mesaj geliyor. Özellikle çocuğun ileride “anne-baba beni niye kaydettirmedin bak arkadaşımın babası-anası kaydettirmiş erken emekli oldu. Ben ise senin boşvermişliğin yüzünden 65 yaşına kadar sürüneceğim” şeklinde suçlamalarına maruz kalmamanız için 31 Mayıs’a kadar cezalı işe giriş bildirgesi verilebilir. Bilindiği üzere, 30 Nisan 2008 günü ve öncesinde sosyal güvenlik sistemine uzun vadeli (emeklilik-yaşlılık-malullük-ölüm) sigortaları primi ödemiş olanlar, 65 yaşında değil, kadın ise 58 ve erkek ise 60 yaşında emekli olacaklar ve emekli aylıkları da yüzde 10 fazla olacağı gibi ileride emekli olup SGDP (Sosyal Güvenlik Destek Primi) ödeyerek, emekli aylıkları kesilmeden çalışma imkanları da olacak. Nisan 2008 ayı içinde işe girenlerin işe girişlerini 31 Mayıs 2008 gününe kadar işverenler yapabilirler ve her bir işe giriş için 608.40 YTL (bir asgari ücret) idari para cezasını da öderler. 31 Mayıs 2008 gününden sonra da (haziran ayı ve sonrası için) aynı ceza ile işe nisan ayı için işe giriş verilebilir ama bu kere bir aydan fazla süre geçtiği için mutlaka SGK’nın denetim elemanları tarafından doğruluğu araştırılmadan işe giriş kabul edilmez.
Yetim aylığınız boşanınca tekrar başlar
2007 Haziran ayında eşimden boşandım. Ailemin tek çocuğuydum, annem ve babam vefat etti, şu an yetimim. Babamın Emekli Sandığı’ndan yetim maaşı alıyorum. Hayatta iki kızımdan başka kimsem yok. Tekrar eşimle birleşmeyi düşünüyorum ama evlendiğim zaman yine bana şiddet uygular da boşanmaya kalkarsam, babamın maaşından yararlanamıyormuşum doğru mu? Ayşe Erdoğan
Hanımefendi, halen geçerli olan 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu gereğince halen aldığınız yetim aylığınız evlendiğiniz anda kesilir. Sonra yeniden boşanırsanız sizler için eski hükümler geçerli olacağı için yeniden babanız üzerinde yetim aylığı alabilirsiniz. Bu arada şimdi evlenirseniz 12, reformun yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2008 gününden sonra evlenirseniz 24 yetim aylığınız kadar
çeyiz parası alabileceğinizi de unutmayın.
http://www.aksam.com.tr/yazar.asp?a=117666,10,185
|
