Genel Sağlık Sigortası (GSS) 3 yıldır hayatımızda. Tüm vatandaşları sağlık hizmetlerinden yararlandırma iddiasıyla hayata geçirilen uygulama binlerce ailenin ve gencin kâbusu haline geldi.
 

Kısmi süreli veya çağrı usulü çalışanların kendilerine özgü bir GSS sorunu var. 2012 yılından bu yana çalışanlar bir ayda 30 günden eksik sürelerini ya isteğe bağlı olarak veya genel sağlık sigortası primi ödeyerek tamamlamak zorunda.

BU ŞART KISMİ ÇALIŞANLARDAN:

• Sosyal güvenlik destek primine tabi olan emekli çalışanlar,
• Ay içinde birden fazla işyerinde çalışıp toplam çalışma süresini 30 güne tamamlayanlar
• Kamu idarelerinde 4/B'li sözleşmeli personel ile geçici personel,
• 4857 sayılı Kanuna tabi çalışmakla birlikte 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklarda çalışanlar için sandıklar SGK'ya devredilinceye kadar,

BUNUN DIŞINDA

• Hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular,
• 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler, 
• 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46 ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar,
• Harp malulleri ile 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna veya 2330 sayılı Kanun hükümleri veya 5434 sayılı Kanuna göre vazife malullüğü aylığı bağlanmış malullerden sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar,
• İş-Kur tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler,
• Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri bu tür kısmi çalışmalarını GSS primi ile 30 güne tamamlama zorunluluğu bulunmuyor.

 Keza 4/1-a (SSK) sigortalısı sayılmakla birlikte;

SGK’ dan gelir ve aylık alma hakları devam edenler ile 18 yaşından küçük çocukların da 18 Nisan 2014’ten sonra yaptıkları kısmi süreli çalışmalarını GSS primi ile ayda 30 güne tamamlama zorunluluğu bulunmuyor.
 

ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN SUÇU NE?

Şu farkla ki; 18 yaşından küçüklerin kısmi çalışma halinde aylık prim gün sayısını GSS primi ile 30 güne tamamlama zorunluluğu 18.04.2014 tarihli Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmelik değişikliğiyle kaldırılmış olduğundan bu kapsamdakilerin kısmi çalışmalarındaki bir ayda 30 günden eksik olan çalışmalar 18.04.2014 öncesi ve sonrası diye iki ayrı biçimde değerlendiriliyor. 
 

Yani 01.01.1999 doğumlu bir çalışan 01.01.2013'te kısmi süreli işe girmiş ve 31.07.2015 'e kadar çalışmışsa Nisan 2014 ayından öncekiler için GSS borcu tahakkuk ettiriyor, Nisan 2014 ayından sonrakiler için ise GSS fark borcu talep etmiyor. Nisan 2014 ayı için ise 18 Nisan 2014'e kadar gün sayısına bakıp, örneğin 18 Nisan 2014'e kadar 7 günlük çalışması varsa bu süre için de 11 günlük GSS primi talep ediyor.    
   

01.01.2012 – 18.04.2014 tarihleri arasında 18 yaşından küçük olup eve katkı yapmak amacıyla okul dışı zamanlarında kısmi süreli olarak ayda 5-10 gün çalışan çocuklardan 30 günü dolmasına kalan süre için GSS primi istenmeye devam ediliyor.

HALKI YİNE KANDIRIYORLAR

“18 yaşından küçüklere sorgusuz sualsiz bedava sağlık yardımı var” mı dediniz? Yanlış, o çalışmazsa yani ailesine ve ekonomiye katkı yapmazsa geçerli. Fiil ehliyeti olmayan çocuklar sırf çalışmak gibi bir erdem gösterdi diye istenen GSS primi zorunluluğunu doğru bir işlem yapıp kaldırıyorsanız, 18 Nisan 2014 öncesi ve sonrası diye ayırmadan tam kaldırın.
 

Ayrıca aynı uygulama ailesine katkı ve harçlık kazanmak amacıyla üniversite öğrenimi esnasında kısmi süreli çalışan üniversite öğrencileri için de geçerli ve onlar için de kaldırılmalı.

DIŞARIDAN BORÇLANMA İLE MEMURİYETTEN EMEKLİ OLUNUR MU?

1970 doğumluyum. Çalışmaya 1992’de başladım ve 1996 yılında Avustralya’ya yerleşene kadar devam ettim. Çalıştığım süre içinde Emekli Sandığı’na bağlıydım. Dışarıdan borçlanarak Emekli Sandığı’ndan emekli olabilir miyim?  (Cengiz Ç.)
 

Cevap: Sayın Çalışkan, Emekli Sandığı’ndan emeklik olmak için için fiilen çalışmanız gerekmez. Yurtdışı borçlanması ile 9 bin günü tamamlarsanız ve 1996’dan 2002’ye kadar sürekli çalıştıysanız 53 yaşını doldurduğunuzda Emekli Sandığı emeklisi olabilirsiniz. Buna karşın 5 bin 400 günü tamamlayarak da 61 yaşında emekli olabilirsiniz. Öte yandan SSK’dan yine 53 yaşında ama 5 bin 600 günü doldurarak emekli olabilirsiniz.

21 yıllık Emekli Sandığı borçlanmanız dereceniz ve unvanınızın ek göstergesine göre yaklaşık 165-180 bin TL tutar. Oysa SSK’dan 57 bin TL kadar ödeyerek de emekli olmanız mümkün bulunuyor. 

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti./Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.