'İstihdam Paketi' Meclis Genel Kurulu'nda yasalaştı. Hükümet, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun tahsil edemediği 23 milyar YTL'lik prim alacağı için af sürprizi yaptı..

İşverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan prim borçları uygun koşullarla yeniden yapılandırılıyor.

Geçtiğimiz hafta, 5763 sayılı Kanun olarak kabul edilen İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı’nın TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşmeleri sırasında verilen önergelerin kabul edilmesi ile 5510 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 23 ve 24 üncü madde hükümleri ile, bir taraftan, 2006 yılında yürürlüğe giren 5458 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun hükümleri kapsamında borçları yeniden yapılandırıldığı halde ödemelerini aksattıkları gerekçesi ile bu haklarını kaybeden işverenlerin bozulmuş olan yeniden yapılandırma anlaşmalarının ihya edilmesi; diğer taraftan da, yine işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan Mart 2008 ve önceki dönemlere ait prim ve diğer borçlarının yeniden yapılandırılması hükme bağlanmıştır.

Bu yeni düzenleme ile, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun yaklaşık 43 Milyar YTL tutarındaki alacağının tahsil edilmesi amaçlanmaktadır.

Sirkülerimizde, önümüzdeki günlerde Resmi Gazete’de yayımlanması beklenen 5763 sayılı Kanunla sağlanan yeniden yapılandırma hakkının kullanılması ile ilgili açıklamalara yer verilmektedir.

A. MART 2008 VE ÖNCEKİ DÖNEMLERE AİT BORÇLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI

A.1 Kimlerin, hangi borçları yeniden yapılandırma kapsamında bulunmaktadır?

5763 sayılı Kanunla yapılan yeniden yapılandırma (taksitlendirme) olanağından,

a) işverenlerin, çalıştırdıkları işçilerle ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan ve başvuru tarihine kadar tahakkuk ettiği halde ödenmemiş bulunan, 2008/Mart ve önceki dönemlere ilişkin sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası, sosyal yardım zammı borçları,

b) Kanunun yürürlüğe girdiği (Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihi) tarihi takip eden ayın sonuna kadar müracaat edilmiş olması kaydıyla 31.3.2008 tarihine kadar bitirilmiş olan özel bina inşaatı ile ihale konusu işlerden Sosyal Güvenlik Kurumunca yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda yeterli işçilik bildiriminde bulunulmadığı anlaşılanların fark işçiliğe ilişkin borçları,

c) isteğe bağlı sigortalıların 2003/Mayıs ila 2008/Mart dönemleri arasında isteğe bağlı sigortalılıklarının devam ettiği süre içindeki prim borçları,

d) topluluk sigortasına tabi olanların 2008/Mart ve önceki dönemlere ilişkin malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ait prim borçları,

e) Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ile Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre sigortalı olanların 31/3/2008 tarihine kadar olan prim ve sosyal güvenlik destek prim borçları, için yararlanılabilecektir.

Maddede, uygulama kapsamında bulunan borçlar sayıldıktan sonra, Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre takip edilen Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun geçici 3 üncü maddesi, mülga Belediye Kanunu’nun geçici 7 nci maddesi ve yürürlükte bulunan Belediye Kanunu’nun geçici 5 inci maddesine istinaden Uzlaşma Komisyonunca karara bağlanan ve Bakanlar Kurulu’nca onaylanarak Resmi Gazete’de yayımlanan borçlar için uygulamadan yararlanılamayacağı hükme bağlanmıştır.

A.2 Yeniden yapılandırma uygulamasından yararlanmanın koşulları nelerdir ?

Yeniden yapılandırma olanağından yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçluların, kapsama giren borçları nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu’na yaptıkları itirazlardan ve yargı nezdinde sürdürdükleri davalardan feragat etmeleri ve ihtilaf yaratmamaları gerekiyor.

A.3 Uygulamadan yararlanmak isteyenlerin başvuru şekli ve süresi nedir ?

Yukarıda sayılan borçları için yeniden yapılandırma uygulamasından yararlanmak isteyen borçluların Kanun’un Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihi izleyen iki ay içinde Kuruma yazılı olarak başvurmaları gerekmektedir.

A.4 Yeniden yapılandırma uygulaması ile borçlulara sağlanan avantajlar nelerdir ?

5763 sayılı Kanun’la, sosyal güvenlik prim ve diğer borçları için işverenlere sağlanan yeniden yapılandırma olanağından, işverenler peşin veya taksitle ödeme yaparak yararlanabileceklerdir.

Peşin ödeme yolunun tercih edilerek borç aslının tamamının ve başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının yüzde onbeşinin başvuru tarihini takip eden bir ay içinde ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammının kalan yüzde seksenbeşi terkin edilecektir.

Taksitle ödeme yolunun tercih edilmesi halinde ise, kapsama giren borç asıllarına başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının; oniki aya kadar taksitlendirmelerde yüzde ellibeşi, oniki ayı aşan taksitlendirmelerde yüzde otuzu terkin edilecek (silinecek) ve kalan kısmı borç asıllarına ilave edilerek taksitlendirmeye esas borç hesaplanacaktır. Bulunan bu tutar, borçlu tarafından talep edilen taksit süresine bölünmek suretiyle ödenecek aylık taksit miktarı bulunacaktır.

Yeni uygulama kapsamında ilk taksit ödemesi, başvurunun yapıldığı ayı takip eden ayda yapılacaktır. Başlangıçta taksitle ödeme yolu seçilip daha sonra taksitlendirilen borcun kalan kısmının peşin ödenmek istenilmesi halinde, başlangıçta seçilen taksitlendirme süresine bağlı terkin oranı değiştirilmeyecektir.

A.5 Yeniden yapılandırma hakkının kaybedilmesi sonucunu doğuran haller nelerdir ?

Borçlular,

a) borç türü bazında taksitlendirilmiş borçlarıyla ilgili ödeme yükümlülüklerini bir takvim yılında üç defadan fazla yerine getirmemeleri veya

b) eksik yerine getirmeleri, ya da,

c) bir takvim yılında üç defaya kadar ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarını en geç son taksiti izleyen ayın sonuna kadar gecikilen her ay için Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası (YTL) cinsinden ıskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faiz oranına 1 puan eklenmek suretiyle bulunacak faiz oranının bileşik bazda uygulanması sonucunda hesaplanacak faiz miktarı ile birlikte ödememeleri, halinde, taksitlendirme haklarını kaybedecekler ve taksitlendirme öncesi duruma dönülerek ödedikleri taksit tutarları sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre borçlarına mahsup edilecektir.

A.6 Yeniden yapılandırmaya konu borçla ilgili olarak daha önce yapılmış ödemelerin ve uygulanmış hacizlerin durumu nedir ?

5763 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce tahsil edilmiş gecikme cezası ve gecikme zammı, yanlış veya yersiz alınan tutarlar hariç iade ve mahsup edilmeyecektir.

Yine Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce yeniden yapılandırma uygulaması kapsamına giren borçlar nedeniyle, taşınır ve taşınmaz mallara konulan hacizler ile alınan teminatlar yapılan ödemeler nispetinde, üçüncü şahıslar nezdindeki hak ve alacaklarla ilgili hacizler ise ilk taksitin ödenmesinden sonra tümüyle kaldırılacaktır.

A.7 Yeniden yapılandırmaya konu borçla ilgili olarak daha önce yapılmış tecil ve taksitlendirmelerin durumu nedir ?

Yeniden yapılandırma uygulaması kapsamına giren borçları, ilgili Kanunlar gereğince tecil ve taksitlendirilmiş veya yapılandırılmış olan borçlularca, tecil ve taksitlendirme veya yapılandırma işlemlerinin bozularak, yeni uygulama kapsamına giren borçlarının peşin ödenmesinin veya taksitlendirilmesinin başvuru süresi içinde yazılı olarak talep edilmesi halinde, daha önce yapılmış olan tecil ve taksitlendirme veya yapılandırma işlemleri bozulacak, ödemiş oldukları tutarlar, sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre mahsup edildikten sonra kalan borçları 5763 sayılı Kanun hükümlerine göre peşin ödenecek veya taksitlendirilecektir.

A.8 Daha önce 5458 sayılı Kanun’dan yararlananların, yeni düzenlemeden de yararlanabilmesinin koşulları nelerdir ?

2006 yılında, 5458 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna göre yapılandırma anlaşması imzalayan ve bu anlaşmaları devam eden veya 5763 sayılı Kanun hükümlerine göre ihya edilen borçluların, 5458 sayılı Kanun kapsamı dışında kalan ancak, 5763 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 24 üncü madde kapsamına giren borçları hakkında, talep etmeleri halinde, yeniden yapılandırma mümkün olabilecektir.

A.9 Yeniden yapılandırmanın Bağ-Kur ve tarım sigortalılarına sağlayacağı sağlık sigortasından yararlanma hakkı nedir ?

1479 ve 2926 sayılı kanunlar kapsamındaki Bağ-Kur ve tarım sigortalıları veya bunların hak sahipleri, yeniden yapılandırma kapsamı dışında borçlarının bulunmaması veya bu madde kapsamı dışında borçları bulunmakla birlikte bu borçların özel kanunlara göre yapılandırılmış olup ödeme yükümlülüklerinin de yerine getiriliyor olması ve birinci fıkraya göre hesaplanan toplam borçlarının ilk dört taksitini ödemeleri kaydıyla, sağlık sigortasından yararlanmaya başlatılacaklar.

B. 5458 SAYILI ‘’ SOSYAL GÜVENLİK PRİM ALACAKLARININ YENİDEN YAPILANDIRILMASI VE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN ‘’ DAN YARARLANMA HAKLARINI KAYBETMİŞ İŞVERENLERE SAĞLANAN OLANAKLAR

Hatırlanacağı üzere 04 Mart 2006 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5458 sayılı Kanunla, kamu sektörü işverenlerinin en son 14/4/2005 tarihine; özel sektör işverenlerinin ise en son 31/3/2005 tarihine kadar ilgili mevzuatına göre ödemeleri gerektiği halde, Kanunda belirtilen başvuru süresinin sonuna kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi, idarî para cezası, sosyal yardım zammı borçlarının ve 31/3/2005 tarihi ve öncesinde biten özel bina inşaatı ve ihale konusu işlerden dolayı yeterli işçilik bildiriminde bulunmadığı anlaşılan veya yine bu tarihten önce bitmiş olan söz konusu işlerle ilgili olarak, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 30 gün içinde bu konuda müracaat edilmesi üzerine Sosyal Sigortalar Kurumunca yapılacak ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda yeterli işçilik bildiriminde bulunmadığı anlaşılan işverenlerin, fark işçilik tutarı üzerinden hesaplanacak borçlarının ve Sosyal Sigortalar Kanununun 85 inci maddesine göre prim ödeyen isteğe bağlı sigortalıların 1/5/2003 tarihinden 31/3/2005 tarihine kadar isteğe bağlı sigortalılıklarının devam ettiği süre içerisindeki prim borçları ile 506 sayılı Kanunun 86 ncı maddesine göre topluluk sigortasına tâbi olanların 31/3/2005 tarihine kadar olan malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ait prim borçlarının yeniden yapılandırılması hükme bağlanmış; aynı Kanunda, başvurusu kabul edilip borçları yeniden yapılandırılanların, borç türü bazında taksitlendirilmiş borçlarıyla ilgili ödeme yükümlülüklerini bir takvim yılında üç defadan fazla veya taksitlendirme süresi içinde tahakkuk edecek aynı mahiyetteki carî ay borçlarıyla ilgili ödeme yükümlülüklerini bir takvim yılında üç defadan fazla yerine getirmemeleri halinde, yeniden yapılandırma hakkını kaybedecekleri belirtilmişti.

Şimdi, 5763 sayılı Kanun ile, 5458 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun hükümleri uyarınca yeniden yapılandırma haklarını Haziran 2008 ayı sonuna kadar (5763 sayılı Kanun’un Mayıs 2008 ayı içinde Resmi Gazete’de yayımlanacağı varsayımı ile) kaybedenlerin, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden iki ay içinde Kuruma yazılı olarak başvurmaları halinde, kapsama giren borçlar nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan itirazlardan ve yargı nezdinde sürdürülen davalardan feragat edilmesi ve ihtilaf yaratılmaması koşuluyla, bozulmuş olan yeniden yapılandırma anlaşmalarının, 5458 sayılı Kanuna göre yapılmış olan başvuru tarihi ve taksitlendirme süresi dikkate alınmak suretiyle ihya edilmesi hükme bağlanmaktadır.

B.1 5458 sayılı Kanun kapsamında daha önce yapılmış olan ödemelerin mahsubu nasıl yapılacaktır?

Yeniden yapılandırma anlaşmaları ihya edilen borçluların, yeniden yapılandırma anlaşmalarının bozulduğu tarihten sonra 5458 sayılı Kanun kapsamına giren borçları için yaptıkları ödemelerden SSK kapsamında olanlar için aynı borç türündeki taksit tutarlarına, Bağ-Kur ve Tarım sigortaları kapsamında olanlar için ise anılan Kanunun 10 uncu maddesi hükmüne göre mahsup edilecektir.

İhya veya mahsup işlemleri sonucunda, başvuru tarihinden önce vadesinde ödenmediği veya eksik ödendiği anlaşılan taksit tutarlarının, ödeme tarihine kadar gecikilen her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası (YTL) cinsinden ıskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faiz oranına 1 puan eklenmek suretiyle bulunacak faiz oranının bileşik bazda uygulanması sonucunda hesaplanacak faiz miktarıyla birlikte başvuru tarihini takip eden altı ay içinde ödenmesi halinde, 5458 sayılı Kanunun yeniden yapılandırma hükümlerinden yararlanılacaktır.

B.2 Hesaplanan tutarların altı ay içinde ödenmemesinin sonuçları nelerdir ?

Yukarıda açıklandığı şekilde hesaplanan borç tutarlarını altı aylık süre içinde tam olarak ödemeyenler yeniden yapılandırma haklarını kaybedecekler ve yapılandırma işlemleri iptal edilerek, ödedikleri tutarlar sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre borçlarına mahsup edilecektir.

B.3 Yeniden yapılandırma uygulamasından yararlananların cari ay primlerini süresinde ödeme yükümlülükleri nelerdir ?

5458 sayılı Kanundan yararlanma haklarını kaybedenlerin borçlarını 5763 sayılı Kanuna göre yeniden yapılandırmaları halinde, başvuru tarihinden itibaren vadesi gelecek taksitleri ile cari ay prim ödeme yükümlülüklerini bir takvim yılında üç defadan fazla veya taksitlendirme süresi içinde tahakkuk edecek aynı mahiyetteki carî ay borçlarıyla ilgili ödeme yükümlülüklerini bir takvim yılında üç defadan fazla aksatmamaları zorunlu bulunmaktadır.

Ancak, 5458 sayılı Kanunun yukarıda özetlenen 3 üncü maddesi hükümleri, SSK’ya olan borçlar için başvuru tarihini takip eden üçüncü ayın sonundan, Bağ-Kur ve tarım sigortalarına olan borçlar için ise altı aylık ödeme süresinin sonundan itibaren geriye doğru bakılarak uygulanmaya başlanacaktır.

B.4 5458 sayılı Kanuna göre yeniden yapılandırma haklarını kaybedenlerin daha önce yaptıkları ödemelerin durumu nedir ?

5458 sayılı Kanunun 1 inci ve 2 nci maddeleri kapsamına giren borçları yeniden yapılandırılanlardan, aynı Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca yeniden yapılandırma haklarını kaybetmiş olup, kapsama giren bu borçlarının tamamını sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre ödemiş olanlar hakkında 5763 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanmayacaktır. Borçlarını kısmen ödemiş olup, 5763 sayılı Kanundan yararlanmak için başvuranlara, daha önce ödemiş oldukları tutarlar iade edilmeyecek ve mahsup işemi yapılmayacaktır.

B.5 5458 sayılı Kanuna göre yeniden yapılandırma haklarını kaybedenler hakkında uygulanan hacizlerin durumu nedir ?

5458 sayılı Kanun kapsamına giren borçlar nedeniyle, taşınır ve taşınmaz mallara konulan hacizler ile alınan teminatlar vadesi geçmiş taksitlerin ödenmesinden sonra yapılan ödemeler nispetinde, üçüncü şahıslar nezdindeki hak ve alacaklarla ilgili hacizler ise vadesi geçmiş taksitlerin ödenmesinden sonra tümüyle kaldırılacaktır.

B.6 5458 sayılı Kanundan yararlanma hakkını kaybetmiş borçları yeniden yapılandırmanın, Bağ-Kur ve tarım sigortalılarına sağlayacağı sağlık sigortası avantajları nelerdir?

Bağ-Kur ve tarım sigortaları kapsamındaki sigortalılar veya bunların hak sahipleri, ödeme vadesi geçmiş taksitleri ile 1/4/2006 tarihinden sonraki süreye ilişkin prim borçlarını ödemeleri ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki taksit ve cari ay primlerine ilişkin ödeme yükümlülüklerini yerine getirmeleri durumunda sağlık sigortasından yararlanmaya başlatılacaklardır.