Menkul kıymetlerden elde edilen gelir ve kazançların beyanı ve vergilendirilmesi ile ilgili olarak 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren stopaj sisteme geçilmişti. Daha açık bir ifadeyle 2006 yılı başından itibaren yürürlüğe giren Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 67. madde hükümleri ile çeşitli finansal araçlardan elde edilen getirilerin aynı oranda ve kaynakta vergilendirilmesi (tevkifat) esası benimsenmişti. Ancak günümüze kadar yapılan çeşitli değişikliklerle, özellikle aynı oranda vergilendirilme esasından uzaklaşıldığı görülmekle birlikte birçok gelirin kaynakta vergilendirilmesi esasının yaygınlaştığı görülmektedir.

Sözü geçen Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 67. maddesi 31.12.205 tarihinde yürürlükten kalkmaktadır. Bir Kanun ile geçici maddenin uygulanma süresi uzatılmadığı durumda yaklaşık 10 yıldır geçerli olan tevkifat sistemi 2016 ve sonrasında elde edilen gelir ve kazançlar için uygulanamayacaktır.

Böyle bir durumda genel olarak;

• Bazı gelir ve kazançlar tevkifat kapsamından çıkacak,
• Bazı gelir ve kazançların tevkifat oranları değişecek,
• Beyan edilmeyen bazı gelirlerin beyanı söz konusu olacaktır.

Geçici 67. maddenin uygulama süresinin uzatılmaması tam mükellef kurumlar açısından çok büyük bir fark yaratmamakla birlikte, tam mükellef gerçek kişiler ile dar mükelleflerin (gerçek kişi ve kurum) bu değişiklikten oldukça olumsuz etkileneceği gözlemlenmektedir.

Bu sirkülerimizde, Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 67. maddesinin yürürlük süresinin uzatılmaması durumunda; tam mükellef bireysel yatırımcılar tarafından 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde yaşanacak farklılıklar üzerinde durulacaktır. Bunun yanında dar mükelleflerin 2016 ve sonraki yıllarda elde edecekleri bazı menkul kıymet gelirlerinin vergilendirilmesinde önemli değişiklikler olacağından, yeri geldiğinde bunlara da yer verilecektir.

Buna göre aşağıda başta Hazine bonosu ve Devlet tahvili faiz gelirleri ve alım-satım kazançları, hisse senedi kar payları ve alım satım kazançları ile mevduat faizi/repo kazançları olmak üzere menkul kıymet gelirlerinin geçici 67. madde kapsamında vergilendirilmesine kısaca değinildikten sonra, ilgili maddenin uygulama süresinin uzatılmaması durumunda söz konusu menkul kıymet gelirlerinin vergilendirilmesindeki değişikliklere değinilecektir.

I. Hisse senedi alım satım kazançları

A. Tam mükellef gerçek kişiler

Mevcut durumda GVK geçici 67. madde uyarınca BİST'te işlem gören;

• Menkul kıymet yatırım ortaklıkları hisse senetlerinin satışından sağlanan kazançlar % 10,
• Diğer hisse senetlerinden sağlanan kazançlar % 0,

oranında stopaja tabidir. Stopaj nihai vergi olarak kabul edildiğinden kazancın tutarı ne olursa olsun beyan edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, söz konusu menkul kıymetlerin satışından sağlanan kazançlardan stopaj yapılmayacaktır.

İvazsız olarak iktisap edilenler ile iki yıldan fazla süreyle elde tutulanlardan elde edilen kazanç tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir. BİST'te işlem gören bunlar dışındaki hisse senetlerinin alım satım kazancı için hiçbir istisna tutar söz konusu olmadığından kazancın tamamının gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekecektir. Beyan edilecek kazancın hesaplanması sırasında, alış ve satış tarihleri arasındaki Yİ-ÜFE farkının % 10'u geçmesi şartıyla maliyet bedelinin endekslenmesi yöntemi kullanılabilecektir (GVK mük. madde 80 ve mük. madde 81).

BİST'te işlem görmeyen tam mükellef kurumlara ait hisse senetlerinin satış kazancının vergileme esaslarında herhangi bir değişiklik söz konusu olmayacaktır.

B. Dar mükellefler

GVK geçici 67. madde uyarınca, BİST'te işlem gören hisse senetlerinin satışından dar mükellef gerçek kişiler tarafından sağlanan kazançlar % 10, dar mükellef kurumlar tarafından sağlanan kazançlar ise % 0 oranında stopaja tabidir. Stopaj dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar açısından nihai vergi olarak kabul edildiğinden kazancın tutarı ne olursa olsun beyan edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar açısından BİST'te işlem gören hisse senetlerinden sağlanan kazançlar üzerinden stopaj yapılmayacaktır.

Dar mükellef gerçek kişiler tarafından BİST'te işlem gören hisse senetlerinin iki yıldan fazla süreyle elde tutulduktan sonra satılması halinde elde edilen kazanç tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir. Daha az sürede satılanlardan işlem bazında hesaplanan kazancın tamamının münferit beyanname ile işlem tarihini takip eden 15 gün içerisinde beyan edilmesi ve hesaplanan gelir vergisinin de aynı süre içerisinde ödenmesi söz konusu olacaktır.

Dar mükellef kurumlar tarafından BİST'te işlem gören hisse senetlerinden sağlanan kazancın tamamının özel beyanname ile işlem tarihini takip eden 15 gün içerisinde beyan edilmesi ve % 20 oranında kurumlar vergisi ödenmesi gerekmektedir. Kurumlar vergisi sonrası kalan kazanç üzerinden ayrıca % 15 oranında stopaj ödenmesi de söz konusu olacaktır. Buna göre dar mükellef kurumun BİST'te işlem gören hisse senetlerinden sağladığı kazanç üzerindeki vergi yükü % 32'ye çıkmaktadır. (GVK mük. madde 80 ve mük. madde 81).

Dar mükellef gerçek kişi ve kurumların ilgili mercilerden izin almak suretiyle Türkiye'ye bizzat getirdikleri sermaye karşılığında edindikleri hisse senetlerinin satış kazancının hesaplanması sırasında kur farkından doğan kazançlar dikkate alınmayacaktır. Ayrıca vergileme konusunda varsa ÇVÖ anlaşmalarındaki hükümlerin de dikkate alınması gerektiği unutulmamalıdır.

II. Hisse senedi temettü gelirleri

Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 67. maddesi hükümleri çerçevesinde sürdürülen vergileme rejimi, hisse senedi kâr paylarını (temettü gelirleri) kapsamamaktadır. Bu nedenle geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, tam mükellef gerçek kişiler ile dar mükellefler tarafından elde edilen temettü gelirlerinin vergileme usulünde bir değişiklik olmayacaktır.

III. Devlet tahvili ve Hazine bonosu faiz gelirleri

A. Tam mükellef gerçek kişiler

1 Ocak 2006 tarihinden sonra ihraç edilmiş olan; Devlet tahvili, Hazine bonosu, Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresi tarafından çıkarılan menkul kıymetlerden elde edilen faiz gelirleri geçici 67. madde kapsamında % 10 oranında stopaja tabidir.

GVK geçici 67. madde uyarınca bu stopaj nihai vergi olarak kabul edildiğinden, söz konusu gelirler beyan edilmez. Ayrıca başka gelirler dolayısıyla beyanname verilmiş olsa dahi, bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, Devlet tahvili ve Hazine bonosu ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresi tarafından çıkarılan menkul kıymet faizlerinden yapılan stopajın oranı % 0 (GVK 94. madde) olacaktır.

Bu değişikliğin dışında, belirtilen menkul kıymetlerden elde edilen faizlerinin beyan edilmesi de söz konusu olacaktır. Buna göre sayılan menkul kıymetlerden elde edilen faiz gelirlerinin beyan sınırını aşması durumunda, gelirin tamamının yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekecektir.

B. Dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar

GVK geçici 67. madde uyarınca, 1 Ocak 2006 tarihinden sonra ihraç edilmiş olan; Devlet tahvili, Hazine bonosu, Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresi tarafından çıkarılan menkul kıymetlerden dar mükellef gerçek kişiler tarafından elde edilen faiz gelirleri % 10, dar mükellef kurumlar tarafından elde edilen faiz gelirleri ise % 0 oranında stopaja tabidir. Stopaj dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar açısından nihai vergi olarak kabul edildiğinden kazancın tutarı ne olursa olsun beyan edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, dar mükelleflerin Devlet tahvili ve Hazine bonosu ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden elde ettikleri faiz gelirleri üzerinden % 0 (GVK 94 ve KVK 30. madde) oranında stopaj yapılacaktır. Dar mükellef gerçek kişiler tarafından elde edilen bu gelirler beyan da edilmeyecektir (GVK md. 86/2). Dar mükellef kurumların ise söz konusu faiz gelirlerini beyan etmesi zorunlu değildir, mükelleflerin ihtiyarına bırakılmıştır (KVK md. 30).

IV. Devlet tahvili ve Hazine bonosu alım satım kazançları

A. Tam mükellef gerçek kişiler

1 Ocak 2006 tarihinden sonra ihraç edilmiş olan; Devlet tahvili, Hazine bonosu, Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresi tarafından çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan alım satım kazançları GVK geçici 67. madde kapsamında % 10 oranında stopaja tabidir.

GVK geçici 67. madde uyarıncabu stopaj nihai vergi olarak kabul edildiğinden, söz konusu kazançlar beyan edilmez. Ayrıca başka gelir veya kazançlar dolayısıyla beyanname verilmiş olsa dahi, bu kazançlar beyannameye dahil edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, söz konusu menkul kıymetlerin satışından sağlanan kazançlardan stopaj yapılmayacaktır. Alım satım kazancı için hiçbir istisna tutar da söz konusu olmadığından, kazancın tamamının gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekecektir. Beyan edilecek kazancın hesaplanması sırasında, alış ve satış tarihleri arasındaki Yİ-ÜFE farkının % 10'u geçmesi şartıyla maliyet bedelinin endekslenmesi yöntemi kullanılabilecektir.

B. Dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar

GVK geçici 67. madde uyarınca, 1 Ocak 2006 tarihinden sonra ihraç edilmiş olan; Devlet tahvili, Hazine bonosu, Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresi tarafından çıkarılan menkul kıymetlerin satışından dar mükellef gerçek kişiler tarafından sağlanan kazançlar % 10, dar mükellef kurumlar tarafından sağlanan kazançlar ise % 0 oranında stopaja tabidir. Stopaj dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar açısından nihai vergi olarak kabul edildiğinden kazancın tutarı ne olursa olsun beyan edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, söz konusu kazançlar üzerinden stopaj yapılmayacaktır. Bu nedenle dar mükellef gerçek kişiler tarafından söz konusu menkul kıymetlerden elde edilen alım satım kazançlarının tamamının münferit beyanname ile işlem tarihini takip eden 15 gün içerisinde beyan edilmesi ve hesaplanan gelir vergisinin de aynı süre içerisinde ödenmesi söz konusu olacaktır.

Dar mükellef kurumlar tarafından elde edilen alım satım kazançlarının ise özel beyanname ile işlem tarihini takip eden 15 gün içerisinde beyan edilmesi ve % 20 oranında kurumlar vergisi ödenmesi gerekmektedir. Kurumlar vergisi sonrası kalan kazanç üzerinden ayrıca % 15 oranında stopaj ödenmesi de söz konusu olacaktır.

Dar mükellef gerçek kişi ve kurumların ilgili mercilerden izin almak suretiyle Türkiye'ye bizzat getirdikleri sermaye karşılığında edindikleri menkul kıymetlerin satışından sağladıkları kazancının hesaplanması sırasında kur farkından doğan kazançlar dikkate alınmayacaktır. Ayrıca vergileme konusunda varsa ÇVÖ anlaşmalarındaki hükümlerin de dikkate alınması gerektiği unutulmamalıdır.

V. Mevduat faizi ve repo gelirleri

A. Tam mükellef gerçek kişiler

Mevduat faizleri, katılım bankalarınca katılma hesaplarına ödenen kâr payları ve repo gelirleri GVK geçici 67. maddenin 4. fıkrası uyarınca stopaja tabidir. Stopajın oranı, repo gelirlerinde % 15 olarak uygulanmakta, mevduat faizleri ve katılım bankalarınca katılma hesaplarına ödenen kâr paylarında ise vadeye ve döviz cinsine göre değişmektedir. (% 10 ila % 18) Bu oranlar BKK ile belirlenmiştir.

GVK geçici 67. madde uyarınca stopaj nihai vergi olarak kabul edildiğinden, söz konusu gelirler beyan edilmez. Ayrıca başka gelirler dolayısıyla beyanname verilmiş olsa dahi, bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, mevduat faizleri, katılım bankalarınca katılma hesaplarına ödenen kâr payları ve repo gelirlerinden yapılan stopajın oranı % 15 (GVK 94. madde) olacaktır. (Vadeye ve döviz cinsine göre Bakanlar Kurulu tarafından farklı oranlar belirlenebilir.)

Bu değişikliğin dışında yukarıdaki gelirlerin beyan edilmesi de söz konusu olacaktır. Buna göre elde edilen mevduat faizi, repo ve katılım bankası kâr paylarının beyan sınırını aşması durumunda, gelirin tamamının yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekecektir.

B. Dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar

Mevduat faizleri, katılım bankalarınca katılma hesaplarına ödenen kâr payları ve repo gelirleri GVK geçici 67. maddenin 4. fıkrası uyarınca yukarıda yer verilen oranlarda stopaja tabidir. Bu stopaj nihai vergi olarak kabul edildiğinden, söz konusu gelirler beyan edilmez. Ayrıca başka gelirler dolayısıyla beyanname verilmiş olsa dahi, bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, mevduat faizleri, katılım bankalarınca katılma hesaplarına ödenen kâr payları ve repo gelirlerinden yapılan stopajın oranı % 15 (GVK 94 ve KVK 30. madde) olacaktır. (Vadeye ve döviz cinsine göre Bakanlar Kurulu tarafından farklı oranlar belirlenebilir.)

Dar mükellef gerçek kişiler tarafından elde edilen bu gelirler beyan edilmeyecektir (GVK md. 86/2). Dar mükellef kurumların ise söz konusu faiz gelirlerini beyan etmesi zorunlu değildir, mükelleflerin ihtiyarına bırakılmıştır (KVK md. 30).

VI. Menkul kıymet yatırım fonu katılma belgeleri

A. Tam mükellef gerçek kişiler

GVK Geçici 67. madde uyarınca; sürekli olarak portföyünün en az % 51'i BİST'te işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının katılma belgelerinin, tam mükellef gerçek kişiler tarafından bir yıldan fazla süreyle elde tutulduktan sonra fona iadesinden elde edilen kâr payları tevkifat uygulaması kapsamı dışında tutulmuştur. Bu gelirlerin beyan edilmesi de söz konusu değildir.

Aylık ağırlıklı ortalama bazda portföylerinin en az % 75'i BİST'te işlem gören hisse senetlerinden (MKYO hisse senetleri hariç) oluşan hisse senedi yoğun fonların katılma belgelerinden elde edilen kâr payı gelirleri üzerinden yapılacak stopajın oranı ise % 0 (sıfır) olarak belirlenmiştir.

Tam mükellef gerçek kişiler tarafından yukarıda belirtilen fonlar dışındaki menkul kıymet yatırım fonu katılma belgelerinin fona iadesinden elde edilen kâr payları % 10 oranında stopaja tabidir. Stopaj nihai vergi olduğundan, söz konusu gelirler için ayrıca beyanname verilmesine gerek yoktur.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, tüm menkul kıymet yatırım fonu katılma belgelerinden elde edilen kâr paylarından yapılan stopajın oranı % 15 (GVK 94 ve KVK 30. madde) olacaktır. Ayrıca bu gelirlerin ilgili yıl için belirlenen beyan sınırını aşması durumunda, tamamının yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi de söz konusu olacaktır.

B. Dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar

Dar mükellefler tarafından menkul kıymet yatırım fonu katılma belgelerinden elde edilen kâr payları GVK geçici 67. madde uyarınca yukarıda yer verilen oranlarda stopaja tabidir. Bu stopaj nihai vergi olarak kabul edildiğinden, söz konusu gelirler beyan edilmez. Ayrıca başka gelirler dolayısıyla beyanname verilmiş olsa dahi, bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, menkul kıymet yatırım fonu katılma belgelerinden elde edilen kâr paylarındanyapılan stopajın oranı % 15 (GVK 94 ve KVK 30. madde) olacaktır. Dar mükellef gerçek kişiler tarafından elde edilen bu gelirler beyan da edilmeyecektir (GVK md. 86/2). Dar mükellef kurumların ise söz konusu faiz gelirlerini beyan etmesi zorunlu değildir, mükelleflerin ihtiyarına bırakılmıştır (KVK md. 30).

VII. Eurobond faiz ve alım satım kazançları

A. Tam mükellef gerçek kişiler

Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 67. maddesi hükümleri çerçevesinde sürdürülen vergileme rejimi, eurobondlardan elde edilen gelir ve kazançları kapsamamaktadır. Bu nedenle geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, tam mükellef gerçek kişilerin eurobondlardan elde ettikleri faiz ve alım satım kazançlarının vergileme usulünde bir değişiklik olmayacaktır.

B. Dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar

Mevcut durumda, GVK geçici 67. maddede yer alan hüküm uyarınca, dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar tarafından eurobondlardan elde edilen gelirler (faiz ve alım satım) beyana ve vergiye tabi değildir.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, dar mükelleflerin eurobondlardan elde ettikleri faiz gelirlerinin % 0 (GVK 94 ve KVK 30. madde) oranında stopaja tabi olduğu kabul edilecektir. Dar mükellef gerçek kişiler tarafından elde edilen bu gelirler beyan da edilmeyecektir (GVK md. 86/2). Dar mükellef kurumların ise söz konusu faiz gelirlerini beyan etmesi zorunlu değildir, mükelleflerin ihtiyarına bırakılmıştır (KVK md. 30).

Eurobondların Türkiye'de satışından sağlanan alım satım kazançları ise stopaja tabi olmayacaktır. Bu nedenle dar mükellef gerçek kişiler tarafından söz konusu menkul kıymetlerden elde edilen alım satım kazançlarının tamamının münferit beyanname ile işlem tarihini takip eden 15 gün içerisinde beyan edilmesi ve hesaplanan gelir vergisinin de aynı süre içerisinde ödenmesi söz konusu olacaktır.

Dar mükellef kurumlar tarafından elde edilen alım satım kazançlarının ise özel beyanname ile işlem tarihini takip eden 15 gün içerisinde beyan edilmesi ve % 20 oranında kurumlar vergisi ödenmesi gerekmektedir. Kurumlar vergisi sonrası kalan kazanç üzerinden ayrıca % 15 oranında stopaj ödenmesi de söz konusu olacaktır.

Dar mükellef gerçek kişi ve kurumların ilgili mercilerden izin almak suretiyle Türkiye'ye bizzat getirdikleri sermaye karşılığında edindikleri menkul kıymetlerin satışından sağladıkları kazancının hesaplanması sırasında kur farkından doğan kazançlar dikkate alınmayacaktır. Ayrıca vergileme konusunda varsa ÇVÖ anlaşmalarındaki hükümlerin de dikkate alınması gerektiği unutulmamalıdır.

VIII. Özel sektör tahvili faiz gelirleri

A. Tam mükellef gerçek kişiler

Türkiye'de ihraç edilen özel sektör tahvillerinden elde edilen faiz gelirleri GVK geçici 67. madde kapsamında % 10 oranında stopaja tabidir. Bu stopaj nihai vergi olarak kabul edildiğinden, söz konusu gelirler beyan edilmez. Ayrıca başka gelirler dolayısıyla beyanname verilmiş olsa dahi, bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, söz konusu menkul kıymet faiz gelirlerinden GVK 94. madde uyarınca % 10 oranında stopaj yapılacaktır. Ayrıca özel sektör tahvillerinden elde edilen faizlerin beyan edilmesi de söz konusu olacaktır. Buna göre elde edilen gelirlerin beyan sınırını aşması durumunda, gelirin tamamının yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekecektir.

Tam mükellef kurumlar tarafından yurtdışında ihraç edilen tahvillerden elde edilen faiz gelirlerinin vergileme esaslarında ise herhangi bir değişiklik söz konusu olmayacaktır.

B. Dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar

GVK geçici 67. madde uyarınca, Türkiye'de ihraç edilen özel sektör tahvillerinden dar mükellef gerçek kişiler tarafından elde edilen faiz gelirleri % 10, dar mükellef kurumlar tarafından elde edilen faiz gelirleri ise % 0 (banka ve aracı kurum aracılığı olmaksızın ihraç edilenlerden % 10) oranında stopaja tabidir. Stopaj dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar açısından nihai vergi olarak kabul edildiğinden kazancın tutarı ne olursa olsun beyan edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, Türkiye'de ihraç edilen özel sektör tahvillerinden elde edilen faiz gelirlerinden GVK 94 ve KVK 30. madde uyarınca % 10 oranında stopaj yapılacaktır. Dar mükellef gerçek kişiler tarafından elde edilen bu gelirler beyan edilmeyecektir (GVK md. 86/2). Dar mükellef kurumların ise söz konusu faiz gelirlerini beyan etmesi zorunlu değildir, mükelleflerin ihtiyarına bırakılmıştır (KVK md. 30).

Tam mükellef kurumlar tarafından yurtdışında ihraç edilen tahvillerden dar mükelleflerin elde ettiği faiz gelirlerinin vergileme esaslarında herhangi bir değişiklik söz konusu olmayacaktır. Stopaj yoluyla vergilendirilen bu gelirler için beyanname verilmeyecektir.

IX. Özel sektör tahvili alım satım kazancı

A. Tam mükellef gerçek kişiler

Banka ve aracı kurum aracılığıyla Türkiye'de ihraç edilen özel sektör tahvillerin satışından sağlanan kazançlar GVK geçici 67. madde kapsamında % 10 oranında stopaja tabidir. Stopaj nihai vergi olarak kabul edildiğinden, söz konusu kazançlar beyan edilmez. Ayrıca başka gelir veya kazançlar dolayısıyla beyanname verilmiş olsa dahi, bu kazançlar beyannameye dahil edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, söz konusu menkul kıymetlerin satışından sağlanan kazançlardan stopaj yapılmayacaktır. Alım satım kazancı için hiçbir istisna tutar da söz konusu olmadığından, kazancın tamamının gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekecektir. Beyan edilecek kazancın hesaplanması sırasında, alış ve satış tarihleri arasındaki Yİ-ÜFE farkının % 10'u geçmesi şartıyla maliyet bedelinin endekslenmesi yöntemi kullanılabilecektir.

Tam mükellef kurumlar tarafından yurt dışında ihraç edilen tahvillerden sağlanan kazançların vergileme esaslarında ise herhangi bir değişiklik söz konusu olmayacaktır.

B. Dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar

GVK geçici 67. madde uyarınca, banka ve aracı kurum aracılığıyla Türkiye'de ihraç edilen özel sektör tahvillerinin satışından dar mükellef gerçek kişilerin elde ettikleri kazançlar % 10, dar mükellef kurumların elde ettiği kazançlar ise % 0 oranında stopaja tabidir. Stopaj dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar açısından nihai vergi olarak kabul edildiğinden kazancın tutarı ne olursa olsun beyan edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, söz konusu kazançlar üzerinden stopaj yapılmayacaktır. Bu nedenle dar mükellef gerçek kişiler tarafından söz konusu menkul kıymetlerden elde edilen alım satım kazançlarının tamamının münferit beyanname ile işlem tarihini takip eden 15 gün içerisinde beyan edilmesi ve hesaplanan gelir vergisinin de aynı süre içerisinde ödenmesi söz konusu olacaktır.

Dar mükellef kurumlar tarafından elde edilen alım satım kazançlarının ise özel beyanname ile işlem tarihini takip eden 15 gün içerisinde beyan edilmesi ve % 20 oranında kurumlar vergisi ödenmesi gerekmektedir. Kurumlar vergisi sonrası kalan kazanç üzerinden ayrıca % 15 oranında stopaj ödenmesi de söz konusu olacaktır.

Dar mükellef gerçek kişi ve kurumların ilgili mercilerden izin almak suretiyle Türkiye'ye bizzat getirdikleri sermaye karşılığında edindikleri menkul kıymetlerin satışından sağladıkları kazancının hesaplanması sırasında kur farkından doğan kazançlar dikkate alınmayacaktır. Ayrıca vergileme konusunda varsa ÇVÖ anlaşmalarındaki hükümlerin de dikkate alınması gerektiği unutulmamalıdır.

Tam mükellef kurumlar tarafından yurt dışında ihraç edilen tahvillerden, dar mükelleflerce elde edilen satış kazançları da GVK geçici 67. madde kapsamında stopaj ve beyana tabi değildir. Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, stopaja tabi olmayan bu kazançların dar mükellefler tarafından münferit/özel beyanname ile işlem tarihini takip eden 15 gün içerisinde beyan edilmesi ve hesaplanan vergilerin de aynı süre içerisinde ödenmesi gerekecektir.

X. Vadeli işlemlerden sağlanan kazançlar

A. Tam mükellef gerçek kişiler

GVK geçici 67. madde kapsamında; tam mükellef gerçek kişiler tarafından, Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında (VİOP) veya VİOP dışında banka ve aracı kurum aracılığıyla gerçekleştirilen; hisse senetlerine veya hisse senedi endekslerine dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden sağlanan kazançlar % 0 (sıfır) oranında stopaja tabidir.

Yukarıda belirtilenler dışındaki kıymetlere dayalı kontratlardan sağlanan kazançlara ise % 10 oranında tevkifat uygulanmaktadır.

Tam mükellef gerçek kişiler açısından stopaj nihai vergi olarak kabul edildiğinden, söz konusu kazançlar beyan edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, söz konusu kazançlardan stopaj yapılmayacaktır. Kazanç için hiçbir istisna tutar da söz konusu olmadığından kazancın tamamının gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekecektir. Beyan edilecek kazancın hesaplanması sırasında, alış ve satış tarihleri arasındaki Yİ-ÜFE farkının % 10'u geçmesi şartıyla maliyet bedelinin endekslenmesi yöntemi kullanılabilecektir (GVK mük. madde 80 ve mük. madde 81).

B. Dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar

GVK geçici 67. madde uyarınca, VİOP ve VİOP dışında banka ve aracı kurum aracılığıyla gerçekleştirilen vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden dar mükellef gerçek kişiler tarafından sağlanan kazançlar % 10, dar mükellef kurumlar tarafından sağlanan kazançlar ise % 0 oranında stopaja tabidir. Stopaj dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar açısından nihai vergi olarak kabul edildiğinden kazancın tutarı ne olursa olsun beyan edilmez.

Geçici 67. maddenin süresinin uzatılmaması durumunda, dar mükellef gerçek kişiler tarafından söz konusu kazançların tamamının münferit beyanname ile işlem tarihini takip eden 15 gün içerisinde beyan edilmesi ve hesaplanan gelir vergisinin de aynı süre içerisinde ödenmesi söz konusu olacaktır.

Dar mükellef kurumlar tarafından elde edilen kazançların ise özel beyanname ile işlem tarihini takip eden 15 gün içerisinde beyan edilmesi ve % 20 oranında kurumlar vergisi ödenmesi gerekmektedir. Kurumlar vergisi sonrası kalan gelir üzerinden ayrıca % 15 oranında stopaj ödenmesi de söz konusu olacaktır.

Sonuç

Yaklaşık 10 yıldır Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 67. maddesi kapsamında sermaye piyasalarında uygulanmakta olan vergileme rejimi 31.12.2015 tarihinde sona ermektedir. Bu uygulamanın devam edebilmesi için 31 Aralık 2015 tarihine kadar çıkarılacak olan bir yasa ile söz konusu maddenin yürürlük süresinin uzatılması gerekmektedir. E&Y

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti./Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.