İçinde bulunduğumuz mayıs ayı Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) tarafından tüm dünyada "Uluslararası İç Denetim Farkındalık Ayı" olarak ilan edilmiştir. Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA), iç denetim mesleğinin geliştirilmesine çok büyük önem vermektedir ve tüm dünyadaki iç denetim enstitülerine ve iç denetçilere bu konulardaki çalışmaları için çeşitli mesleki kaynak ve hizmetler sunmaktadır. IIA tarafından tüm ülkelerdeki iç denetim enstitüleri ve iç denetçiler mayıs ayı boyunca iç denetim mesleğini tanıtmak adına bu etkinliğe katılmaya davet edilmektedir. Bu nedenle mayıs ayı iç denetçiler açısından, iç denetim mesleği ve bu mesleğin organizasyonların yönetimindeki önemli rolü hakkında konuşmak ve farkındalık yaratmak için mükemmel bir fırsattır. Bu amaçla iç denetçiler, iş arkadaşlarına, aile ve yakın çevrelerine mesleğin önemi ve kurumsal yönetim için katma değerini anlatmalıdırlar. Onların iç denetim mesleğini ne olduğunu, işlevini anlamalarını sağlamalıdırlar.
Bir iç denetçi olarak uluslararası iç denetim farkındalık ayı nedeniyle iç denetim mesleğine ilişkin temel bilgileri, dünya ve ülkemizdeki durumu, gelişimi ve geleceği ile ilgili hususları sizlerle paylaşacağım.
İç denetim nedir?
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü tarafından yapılan tanımıyla iç denetim; bir kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmak amacını güden bağımsız ve objektif bir güvence ve danışmanlık faaliyetidir. İç denetim, kurumun risk yönetim, kontrol ve kurumsal yönetim süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve geliştirmek amacına yönelik sistemli ve disiplinli bir yaklaşım getirerek kurumun amaçlarına ulaşmasına yardımcı olur.
İç denetime neden ihtiyaç duyulur?
İç Denetim faaliyetinin çok yönlü kapsamı; mali denetim, uygunluk denetimi, faaliyet denetimi ve bilgi sistemleri denetimi gibi çeşitli denetim faaliyetlerini içerir. Bu işlev ve kapsam özellikleri ile iç denetim; şirket ve kurumlarda mali raporlama sisteminin güvenilirliği, yasa ve düzenlemelere uygunluk, faaliyetlerin ekonomikliği, etkinliği ve verimliliği, bilgi sistemlerinin güvenliği ve güvenilirliği için vazgeçilmez faaliyetlerden biri olarak kabul edilir. İç denetim, şirket ve kurumlarda yönetsel hesap verebilirliğin yerleşmesine çok büyük katkı sağlamaktadır. Risk yönetiminin bir parçası olarak önleyici niteliği bulunmaktadır. Kurumsal yönetim kalitesini geliştirir, kurumsal değeri yükseltir. Pay ve menfaat sahipleri için güvence sağlar.
İç denetimin bağımsızlığı, tarafsızlığı ve kalite güvencesi nasıl sağlanır?
Uluslararası iç denetim standartlarına göre; iç denetim faaliyeti bağımsız olmalı ve iç denetçiler görevlerini yaparken tarafsız davranmalıdırlar. İç denetçilerin daha önce sorumlusu olduğu faaliyetlere ilişkin en az bir yıl süre geçmeden denetim yapmaması tarafsızlığının bir gereğidir. İç denetçiler, çalışmalarını serbest ve tarafsız bir şekilde yapabildiklerinde bağımsız sayılırlar. İç denetçiler her türlü bilgi ve belgeye erişebilmeli, inceleyebilmeli ve her seviyede çalışan ile görüşebilmelidir. İç denetim yöneticisinin, kurum içinde, iç denetim faaliyetinin sorumluluklarını yerine getirmesine imkan sağlayan bir yönetim kademesine bağlı olması ve bu kademe tarafından desteklenmesi gerekir.
İç Denetim Yöneticisi, hazırlayacağı kalite güvence ve geliştirme programı ile iç denetim faaliyetinin katma değer yaratmasına, kurumun faaliyetlerini geliştirilmesine yardımcı olmalı ve iç denetim faaliyetinin etik kurallara ve standartlara uyumu konusunda güvence sağlamalıdır.
Uluslararası iç denetim standartları nedir?
İşletmelerde iç denetim faaliyetleri, farklı endüstri ve ortamlarda, çeşitli yasal düzenlemeler, ölçek ve özellikleri farklı kurumsal yapılarda gerçekleştirilmektedir. Söz konusu farklılıklar içinde iç denetimin tanımına uygun yerine getirilmesine yönelik olarak, iç denetim uygulamalarının temel ilkelerini tanımlamak, katma değerini ifade ve teşvik etmek, performansının değerlendirilmesine imkan sağlamak amacıyla Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü tarafından "Uluslararası İç Denetim Standartları" geliştirilmiştir. Bu standartlara uyum sağlamak esastır. Uyum sağlanamadığı durumlar özel durum açıklaması gerektirir. Ayrıca, IIA tarafından yayınlanmış olan "Etik Kurallar" ile iç denetim mesleğinin iş ahlakı kültürü geliştirilmektedir.
Ülkemizde iç denetiminin gelişimini ve geleceğini etkileyen faktörler nelerdir?
Türkiye'de dünden bugüne iç denetimin gelişimini ve geleceğini etkileyen gelişmeleri değerlendirdiğimizde; işletmelerimiz ve denetim profesyonelleri için yönetilmesi gereken fırsatlar ya da tehditler bulunduğunu görüyoruz. Söz konusu gelişmeler ve düzenlemeler olarak; Avrupa Birliği müzakere süreci, SPK düzenlemeleri, yeni Bankacılık Kanunu, BDDK düzenlemeleri ve TBMM Adalet Komisyonu'nda kabul edilen ve meclis genel kurulunda görüşülme aşamasına gelen yeni Türk Ticaret Kanunu, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu ile kurumsal yönetim ve iç denetimin gerek özel sektör gerekse kamu alanında önem kazandığı görülmektedir. Öte yandan SPK tarafından yayınlanan kurumsal yönetim ilkeleri ve uyum süreci, uluslararası yatırımlar için ilgi odağı haline gelmiş ülkemizde uluslararası iş birliği fırsatları ve Basel II düzenlemeleri ile kurumsal yönetim ve iç denetim ön plana çıkmaktadır. Reel sektörümüzün ağırlıklı olarak kurumsallaşmamış aile şirketi yapısında ve KOBİ ölçeğinde kuruluşlardan oluştuğu dikkate alındığında; işletme sahiplerinin, yönetim kurulu üyelerinin, yöneticilerin işletmelerinde iç kontrol sisteminin varlığı ve işlerliği konusunda bilgi sahibi olmaları ve bunu sağlayabilmek için ise iç denetim faaliyetinden yararlanmaları, iç denetimi etkili kullanmaları gerekli olmaktadır. Öte yandan BDDK ve SPK tarafından yapılan düzenlemeler, kamu mali yönetim ve kontrol kanunu ile birlikte finans ve reel sektör şirketleri, kamu kurum ve kuruluşlarında iç denetimin yasal bir gereklilik haline geldiği ve buna bağlı olarak şirket ve kurum yönetiminde sorumlulukların arttığı bir dönem başlamıştır. Yasal gerekliliklerin yanı sıra küresel rekabet içinde büyüme ve kurumsal yönetim kalitesinin sürdürülebilirliği için iç denetim faaliyetine ve konusunda yetkin iç denetim profesyonellerine ihtiyaç her geçen gün artmaktadır.
İç denetim hakkında farkındalık nasıl yaratılır?
Önemi her geçen gün artan iç denetim hakkında iş dünyası ve toplumda farkındalığın yaratılmasına yardımcı olmak amacıyla; Şirket ve kurumlarınız da iç denetim yöneticileri olarak, şirket ve kurum çalışanları ile birlikte yarattığınız değerlerin anlatılması, yönetim kurulu ve üst düzey yöneticilerinize iç denetimin kurumsal yönetim kalitesi için güvence sağlayan rolünün ifade edilmesi, iç denetim mesleğinin önde gelen isimlerinin konuşma yapmaları için şirketinize, kurumunuza davet edilmesi, şirket ve kurum müşterileri ve tedarikçilerinin iç denetim hakkında bilgilendirilmesi ve benzeri etkinlikler ve faaliyetlerle mesleğimizin değeri ve rolünün anlatılması için çeşitli fırsatlar yaratılabilir.
http://www.dunyagazetesi.com.tr/haber.asp?id=10447&cDate=