1. Giriş

Profesyonel futbol faaliyetleri, 5253 sayılı Dernekler Kanununa göre kurulan ve faaliyet gösteren dernek statüsündeki kuruluşlar ya da kamu idare ve müesseselerine ait idman ve spor müesseseleri eliyle gerçekleştirilmektedir.

5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun, Türkiye Futbol Federasyonu Statüsüne ilişkin (76/5) inci maddesine göre futbolla uğraşan bir kulüp, futbol şubesini ilgili kanun ve yönetmelikler doğrultusunda kurulmuş bir anonim şirkete devredebilir.

Bunun sonucu olarak, profesyonel futbol faaliyetleri anonim şirket statüsündeki kuruluşlarca da yapılabilir.

KDV Genel Uygulama Tebliğinde; "Faaliyetin zorunlu bir unsuru olarak yapılan futbolcu transferleri ile kiralamaları karşılığı kulüplerce elde edilen bedeller, 3065 sayılı Kanunun (1/3-g) maddesi kapsamında sayılamayacağından verginin konusuna girmemektedir. Ancak, anonim şirket statüsünde sportif faaliyetlerde bulunan kuruluşların bütün teslim ve hizmetlerinin 3065 sayılı Kanunun (1/1)'inci maddesi gereğince vergiye tabi olduğu ise açıktır." denilmiştir.

Türkiye'de profesyonel liglerde mücadele eden kulüpler arasında anonim şirket statüsünde kulüpler bulunmakla birlikte birçok kulüp derneklere ait iktisadi işletmeler ve dernek tüzel kişiliği altında faaliyette bulunmaktadır. Dolayısıyla aynı ligde faaliyette bulunan iki spor kulübünden birinin anonim şirket statüsü gereği sporcu transfer ve kiralamalarında yapılan işlemin ticari olmasından bahisle KDV hesaplarken; diğerinin dernek statüsünde olması sebebiyle faaliyetin zorunlu bir unsuru olarak kabul edilen futbolcu transferleri ile kiralamaları karşılığında elde ettiği bedellerin KDV dışı bırakılması sonucu ortaya çıkmaktadır. Anonim şirket statüsündeki bazı kulüplerin futbolcu transferlerinde KDV hesaplarken bazılarının KDV hesaplamadığı görülmektedir.

Makalemizde ortaya çıkan bu durumlar ve bu durumlara ilişkin değerlendirmelere yer verilmiştir.

2.55 Seri No'lu KDV Genel Tebliğinde Düzenlenen Profesyonel Futbol Faaliyetleri

55. Seri No'lu KDV Genel Tebliğinde; "Spor Kulüpleri" başlıklı A. Bölümünde;

"Profesyonel futbol faaliyetleri 2908 sayılı Dernekler Kanununa göre kurulan ve faaliyet gösteren dernek statüsündeki kuruluşlar ya da kamu idare ve müesseselerine ait idman ve spor müesseseleri eliyle gerçekleştirilmektedir. 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 27. maddesi ile Profesyonel Futbol Talimatının 52. Maddesi hükümlerine göre kulüpler, profesyonel takımlarını Türk Ticaret Kanununa göre kuracakları veya kurulmuş anonim şirketlere devredebilirler. Bunun sonucu olarak profesyonel futbol faaliyetlerinin anonim şirket statüsündeki kuruluşlarca yapılması da mümkündür.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1. maddesinde ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin vergiye tabi olduğu hükme bağlanmıştır.

Aynı maddenin 1/3-g fıkrasında ise, genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müsseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin katma değer vergisine tabi olduğu belirtilmiştir.

Bu maddelerde hükme bağlandığı üzere dernekler ile kamu idare ve müesseselerinin faaliyetleri doğrudan katma değer vergisinin konusuna alınmamış, bu kuruluşlara ait veya tabi olan müesseselerin yukarıda belirtilen nitelikteki teslim ve hizmetlerinin vergiye tabi olduğu belirlenmiştir. Bu belirleme gereği yukarıda belirtilen idman ve spor müesseselerine sahip dernekler ile kamu idare ve müesseseleri bu statüleri ile verginin mükellefi olmayıp, yalnızca bu müesseselere ait veya tabi olan iktisadi işletmeleri nedeni ile mükelleftirler. Anonim şirket statüsünde sportif faaliyetlerde bulunan kuruluşların bütün teslim ve hizmetlerinin Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1. maddesi gereğince vergiye tabi olduğu ise açıktır.

Spor kulübü dernekleri amatör ve profesyonel spor faaliyetleri yanında çeşitli alanlarda faaliyet gösteren müesseselere sahiptirler. Bir iktisadi işletme niteliğinde olan profesyonel futbol şubeleri ile, sosyal tesis, lokal, otopark, spor okulları ve kursları, spor sahaları, sağlık merkezleri, plaj tesisleri ve benzeri iktisadi işletmelerin teslim ve hizmetleri, yapılan açıklamalar çerçevesinde katma değer vergisinin konusuna girmektedir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-g maddesine göre, profesyonel futbol şubelerinin katma değer vergisi kapsamına giren teslim ve hizmetleri aşağıda sayılmıştır.

• Maç hasılatları,
• Spor toto-loto ve lotogol isim hakkı gelirleri,
• Spor malzemesi ve hediyelik eşya satışı,
• Yayın hakkı gelirleri,
• Reklam gelirleri,
• Diğer gelirler,

Ticari nitelikten ziyade faaliyetin zorunlu bir unsuru olarak yapılan futbolcu transferleri ile kiralamaları karşılığı kulüplerce elde edilen bedeller Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-g maddesi kapsamında sayılamayacağından verginin konusuna girmemektedir."

denilmiştir.

3. Futbolcu Transferinden Elde Edilen Gelirin KDV'ye Tabi Olup Olmadığına İlişkin Özelge

Gelir İdaresi Başkanlığının futbolcu transferinden elde edilen gelirin KDV'ye tabi olup olmadığına ilişkin 20/01/2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.16.16.02-300.10.151-30 sayılı özelgesinde;

"İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; Anonim şirket statüsünde bulunan Şirketinizin 3. Profesyonel Futbol Liginde oynadığı ve sadece sportif faaliyetlerde bulunduğundan bahisle, Şirketiniz tarafından yapılan futbolcu transferlerinden elde edilen gelirin katma değer vergisine tabi olup olmadığı konusunda bilgi verilmesi istenilmektedir. Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1'inci maddesi ile ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisine tabi tutulmuş, aynı Kanununun 1/3-g maddesi ile genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin katma değer vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır. Aynı maddenin 4'üncü fıkrası ticari, sınai, zirai faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliği Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre; Gelir Vergisi Kanununda açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit edileceğini,  5'inci fıkrası ise bu faaliyetlerin kanunların veya resmi makamların gösterdiği gerek üzerine yapılması, bunları yapanların hukuki statü ve kişiliklerinin işlemlerin mahiyetini değiştirmeyeceği ve vergilendirmeye mani teşkil etmeyeceğini hükme bağlamıştır. Konu ile ilgili olarak 55 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin "A-Spor Kulüpleri" başlıklı bölümünde; anonim şirket statüsünde sportif faaliyetlerde bulunan kuruluşların bütün teslim ve hizmetlerinin Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1'inci maddesi gereğince vergiye tabi olduğu açıklanmıştır. Buna göre, anonim şirket statüsünde sportif faaliyetlerde bulunan şirketiniz tarafından yapılan futbolcu transferlerinden elde edilen bedeller, KDV Kanununun 1/1'inci maddesi kapsamında KDV ye tabi olacaktır."

denilmiştir.

4.KDV Genel Uygulama Tebliğinde Düzenlenen Profesyonel Futbol Faaliyetleri

KDV Genel Uygulama Tebliği 26/04/2014 tarihinde Resmi Gazete'de ilan edilmiştir.    1 ila 123 seri numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliğleri, bu Tebliğin yürürlük tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır. Kaldırılan Tebliğlere yapılan atıflar, bu Tebliğin ilgili bölümlerine yapılmış sayılır. Bu Tebliğ, yayım tarihini izleyen aybaşından itibaren yürürlüğe girmiştir. Dolayısıyla 55. Seri No'lu KDV Genel Tebliği de yürürlükten kaldırılmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliği'nin I/B/12. bölümünde,

"Profesyonel futbol faaliyetleri, 5253 sayılı Dernekler Kanununa göre kurulan ve faaliyet gösteren dernek statüsündeki kuruluşlar ya da kamu idare ve müesseselerine ait idman ve spor müesseseleri eliyle gerçekleştirilmektedir. 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun, Türkiye Futbol Federasyonu Statüsüne ilişkin (76/5)'inci maddesine göre futbolla uğraşan bir kulüp, futbol şubesini ilgili kanun ve yönetmelikler doğrultusunda kurulmuş bir anonim şirkete devredebilir. Bunun sonucu olarak, profesyonel futbol faaliyetleri anonim şirket statüsündeki kuruluşlarca da yapılabilir.

3065 sayılı Kanunun (1/1)inci maddesinde ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin vergiye tabi olduğu hükme bağlanmıştır. Aynı Kanunun (1/3-g) maddesinde ise, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ve özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınaî, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin KDV'ye tabi olduğu belirtilmiştir.

Bu maddelerde hükme bağlandığı üzere dernekler ile kamu idare ve müesseselerinin faaliyetleri doğrudan KDV'nin konusuna alınmamış, bu kuruluşlara ait veya tabi olan müesseselerin yukarıda belirtilen nitelikteki teslim ve hizmetlerinin vergiye tabi olduğu belirlenmiştir. Bu belirleme gereği yukarıda belirtilen idman ve spor müesseselerine sahip dernekler ile kamu idare ve müesseseleri, bu statüleri ile verginin mükellefi olmayıp, yalnızca bu müesseselere ait veya tabi olan iktisadi işletmeleri nedeni ile mükelleftirler.

Spor kulübü dernekleri, amatör ve profesyonel spor faaliyetleri yanında çeşitli alanlarda faaliyet gösteren müesseselere sahiptirler. Bir iktisadi işletme niteliğinde olan profesyonel futbol şubeleri ile sosyal tesis, lokal, otopark, spor okulları ve kursları, spor sahaları, sağlık merkezleri, plaj tesisleri ve benzeri iktisadi işletmelerin teslim ve hizmetleri, yapılan açıklamalar çerçevesinde KDV'nin konusuna girmektedir.

3065 sayılı Kanunun (1/3-g) maddesine göre, profesyonel futbol şubelerinin KDV kapsamına giren teslim ve hizmetleri aşağıda sayılmıştır:

• Maç hasılatları,
• Spor toto-loto ve iddaa isim hakkı gelirleri,
• Spor malzemesi ve hediyelik eşya satışı,
• Yayın hakkı gelirleri,
• Reklam gelirleri,
• Diğer gelirler.

Faaliyetin zorunlu bir unsuru olarak yapılan futbolcu transferleri ile kiralamaları karşılığı kulüplerce elde edilen bedeller, 3065 sayılı Kanunun (1/3-g) maddesi kapsamında sayılamayacağından verginin konusuna girmemektedir. Ancak, anonim şirket statüsünde sportif faaliyetlerde bulunan kuruluşların bütün teslim ve hizmetlerinin 3065 sayılı Kanunun (1/1) inci maddesi gereğince vergiye tabi olduğu ise açıktır." denilmiştir.

5. Değerlendirme

Türkiye'de profesyonel liglerde mücadele eden kulüpler arasında anonim şirket statüsünde kulüpler bulunmakta birlikte birçok kulüp derneklere ait iktisadi işletmeler ve dernek tüzel kişiliği altında faaliyette bulunmaktadır. Dolayısıyla aynı ligde faaliyette bulunan iki spor kulübünden birinin anonim şirket statüsü gereği sporcu transfer ve kiralamalarında yapılan işlemin ticari olmasından bahisle KDV hesaplarken; diğerinin dernek statüsünde olması sebebiyle faaliyetin zorunlu bir unsuru olarak kabul edilen futbolcu transferleri ile kiralamaları karşılığında elde ettiği bedellerin KDV dışı bırakılması sonucu ortaya çıkmaktadır.

55. Seri No'lu KDV Genel Tebliğin düzenlendiği dönem itibariyle spor kulüplerinin dernek statüsünde oldukları gerçeğinin de futbolcu transferlerinde KDV uygulanıp uygulanmayacağı hususunda dikkate alınması gerekmektedir. Birçok spor kulübü anonim şirket statüsüne geçmeden önceki uygulamaya devam etmekte ve futbolcu transferlerinde KDV hesaplamamaktadırlar. Bazı spor kulüpleri ise yapmış oldukları futbolcu transferlerinde KDV hesaplamaktadırlar.

31 Ağustos 2015 tarihi itibariyle Türkiye Süper Ligi için transfer sezonu kapanmıştır. Halka açık ve anonim şirket statüsünde olan kulüpler Kamu Aydınlatma Platformuna yapmış oldukları futbolcu transferlerini bildirmek zorundadırlar. KAP'a yapılan açıklamalardan görüldüğü üzere bazı spor kulüpleri KAP'a yaptıkları bildirimlerde KDV'yi de göstermekte bazıları ise KDV'ye ilişkin bir bildirimde bulunmamaktadır. Hatta bazen kulüpler arasında yaşanan transfer sürecinde bazı kulüp yöneticilerinin KDV'ye ilişkin açıklamaları görsel ve yazılı basın  organlarında  yayımlanmaktadır.  Kimi yöneticiler KDV'nin hesaplanması gerektiğini  kimi  ise  KDV  uygulamasının  futbolcu transferlerinde söz konusu olmadığını beyan etmektedirler. Görüldüğü üzere  bu konuda uygulama farklılığı söz konusudur.

26/04/2014 tarihinde Resmi Gazete'de ilan edilen ve yayım tarihini izleyen aybaşından itibaren yürürlüğe giren KDV Genel Uygulama Tebliğine göre faaliyetin zorunlu bir unsuru olarak yapılan futbolcu transferleri ile kiralamaları karşılığı kulüplerce elde edilen bedeller, 3065 sayılı Kanunun (1/3-g) maddesi kapsamında sayılamayacağından verginin konusuna girmemektedir. Ancak, anonim şirket statüsünde sportif faaliyetlerde bulunan kuruluşların bütün teslim ve hizmetleri 3065 sayılı Kanunun (1/1)'inci maddesi gereğince vergiye tabidir.

Gelir İdaresi Başkanlığının futbolcu transferinden elde edilen gelirin KDV'ye tabi olup olmadığına ilişkin 20/01/2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.16.16.02-300.10.151-30 sayılı özelgesinde de anonim şirket statüsünde sportif faaliyetlerde bulunan şirketler tarafından yapılan futbolcu transferlerinden elde edilen bedellerin, 3065 sayılı KDV Kanununun 1/1'inci maddesi kapsamında KDV' ye tabi olacağı belirtilmiştir.

Belirtilen mevzuat hükümlerinden ve yapılan değerlendirmelerden anlaşılacağı üzere futbolcu transferlerindeki KDV uygulamasından üzerinde durulması gereken iki konu bulunmaktadır.

Bunlardan birincisi bazı kulüplerin anonim şirket statüsü taşımasına rağmen dernekmiş gibi futbolcu transferlerinde KDV hesaplamamasıdır. Bu durum KDV Genel Uygulama Tebliğine göre yanlış bir işlemdir. Çünkü KDV Genel Uygulama Tebliğine göre anonim şirket statüsünde sportif faaliyetlerde bulunan kuruluşların bütün teslim ve hizmetleri 3065 sayılı Kanunun (1/1)'inci maddesi gereğince vergiye tabidir. Dolayısıyla KDV hesaplanması gerekmektedir.

Üzerinde durulması gereken ikinci ve en önemli husus ise verginin kanuniliği ve vergide eşitlik prensibi gereğince dernek ve anonim şirket statüsündeki kulüplerin farklı uygulamalara tabi olmasıdır. Kısaca açıklamak gerekirse aynı ligde faaliyette bulunan iki spor kulübünden birinin anonim şirket statüsünde olmasından dolayı futbolcu transfer ve kiralamalarında işlemin ticari olmasından bahisle KDV hesaplarken; diğerinin dernek statüsünde olması sebebiyle faaliyetin zorunlu bir unsuru olarak kabul edilen futbolcu transferleri ile kiralamaları karşılığında elde ettiği bedellerin KDV dışı bırakılması sonucu ortaya çıkmaktadır. Bizim görüşümüz belirtilen ayrımın tekrar gözden geçirilerek futbolcu transferlerinin tüm kurumlar için KDV'ye tabi olmasıdır.

6. Sonuç

Tüm tebliğleri birleştiren ve bazı yenilikler getiren KDV Genel Uygulama Tebliği ile  düzenlenen  profesyonel  futbol  faaliyetlerinde KDV uygulamasına ilişkin olarak ortaya çıkan farklılıklar makalede değerlendirilmiştir.

Bizim görüşümüz şudur ki; verginin kanuniliği ve vergide eşitlik prensibi gereğince dernek ve anonim şirket statüsündeki kulüplerin farklı uygulamalara tabi olması durumu gözden geçirilmelidir.

Bunun sonucu olarak da futbolcu transferlerinin dernek, anonim şirket ayrımı olmaksızın 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun (1/3-g) maddesi kapsamında değerlendirilmesi ve bonservis bedelleri üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. Abdullatif KARABALIK/Muhammet BAYRAM/Lebib Yalkın Yayımları

Kaynakça

• 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
• KDV Genel Uygulama Tebliği
• 55 Seri No'lu KDV Genel Tebliği
• 5253 sayılı Dernekler Kanunu

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.