Ali Tezel - İşsizlik sigortasının da KEY-TTF gibi cenazesi ortada kalacak (29.05.08)
29 Mayıs 2008
İşçiler işsiz kalırsa alıştıkları hayat seviyelerini birazcık daha devam ettirebilsinler diye 2000 yılında kurulan “İşsizlik Sigortası Fonu”nda aynı anda birkaç delik birden açıldı. İşsizlik Sigortası da uzun sürmez daha cenazesini yeni kaldırdığımız TTF (Tasarrufu Teşvik Fonu) veya 13 yıldır cenazesi ortada duran KEY (Konut Edindirme Yardımı Fonu) gibi sona doğru gidiyor..
1- İşsizlik sigortası işçiler içindi ama..!
8 Eylül 1999 günü Resmi Gazete’de yayınlanan 4447 sayılı Kanun ile Yaşar Okuyan’ın Çalışma Bakanlığı döneminde kurulan İşsizlik Sigortası’na ilk primler 2000 yılı haziran ayında kesilmeye başlandı ve ilk işsizlik ödeneği de 20 ay sonra Şubat 2002’de ödenmeye başlandı. İşsizlik Sigortası ile işçiler çalışırlarken ücretlerinden ödedikleri işsizlik primlerine karşın, işsiz kaldıklarında da alıştıkları hayat seviyelerini bir müddet daha devam ettirebilmeleri amaçlanmıştı.
Kanun’un ilk (46’ncı) maddesinde Fon’un amacının, “...sigortalılara işsiz kalmaları halinde, bu Kanunda öngörülen ödeme ve hizmetlerin yerine getirilmesini sağlamaktır” diyordu ama 26 Mayıs 2008 günü bu değiştirildi ve bu cümle çıkartıldı. Ancak, işçilerin ücretlerinin tamamından prim alınırken, işsiz kalanlara işsizlik ödeneği verilmeye gelince asgari ücretin neti (431 YTL) üst sınır ve yarısı da (216 YTL) alt sınır olarak belirlenmiştir.
İstihdam paketi ile 31 Temmuz 2008 günü hesaplama değişecek alt sınır asgari ücretin yüzde 40’ı (242 YTL) ve üst sınır ise asgari ücretin yüzde 80’i (484 YTL) olacaktır.
2- Ödenen prime göre çok az işsizlik ödeneği veriliyor
Çalışanlar için brüt ücretlerine göre yüzde 4 oranında prim ödenmektedir. Aylık brüt ücreti asgari ücret (608,40 YTL) olan birisi için 24,34 YTL, 1000 YTL birisi için 40 YTL, 2000 YTL olan için 80 YTL, tavan (3954,6 YTL) kazanç olan birisi için ise 158,14 YTL prim ödenmektedir. Aynı kişilerin 3 yıl boyunca ödedikleri primler ile işsiz kalmaları halinde 6 ay boyunca alacakları işsizlik ödenekleri aşağıdaki gibidir.
İşsizlik ödeneği süreleri:
4447 sayılı Kanun’un 50 inci maddesine göre;
İşten çıkmadan-çıkarılmadan önceki son
120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış
olanlardan, son üç yıl içinde;
a) 600 gün prim ödemiş olanlara 180 gün,
b) 900 gün prim ödemiş olanlara 240 gün,
c) 1080 gün prim ödemiş olanlara 300 gün,
süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.
Tablodan da görüleceği üzere çalışanlardan 3 yılda alınan işsizlik sigortası priminden bile az işsizlik ödeneği verilmektedir. Mesela ücreti ayda 3000 YTL geliri olan bir işçiden 3 yıl boyunca 4320 YTL prim alınırken bu işçinin işsiz kalması halinde sadece 2902 YTL işsizlik ödeneği verilmektedir.
3- 35 katrilyonu sadece devlet kullanıyordu
2000 yılından 30 Nisan 2008 gününe kadar İşsizlik Sigortası Fonu’nun toplam geliri 35.139.064.500 YTL’dir yani 35 katrilyon lira peki bugüne kadar ödenen işsizlik ödenekleri toplamı ise sadece 1.724.930.640 YTL yani 1,7 katrilyon lira. Görüldüğü üzere “İşsizlik Sigortası Fonu” bugüne kadar işsiz kalanlara sadece topladığı paranın yüzde 4’ünü vermiş geri kalan yüzde 96’yı ise devlet kullanmıştır. 30 Nisan 2008 itibarıylae Fon’un yüzde 51’i Hazine bonolarında, yüzde 42’si devlet tahvillerinde yüzde 7 kadarı ise mevduat hesaplarında tutulmaktadır. Her ay 9 milyon SSK’lı işçi Fon’a prim öderken 6 yıl süresince toplam 1 milyon 54 bin kişiye işsizlik ödeneği verildiği de göz önüne alınırsa Fon işçiler için değil sanki devlete fon olarak kurulmuş gibidir.
4- İşçiye cimri davranan fon işverene çok cömert oldu
26 Mayıs 2008 günü Resmi Gazete’de yayınlanan İstihdam Paketi ile işçiye çok görülen işçilerin paraları işverene cömertçe verilecek. “İstihdam Paketi” diye makyajlanan ama gerçekte “Sermayeye para aktarma” işi olan 5763 sayılı Kanun’un 2 ve 20’nci maddelerine göre;
İşverenlerin SGK’ya (SSK’ya) ödemeleri gereken primler işverenler adına İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödenecektir. Bu da asgari ücretli her bir işçi için 121 YTL’dir.
İşverenlerin çalıştırmak zorunda oldukları özürlü işçilerin SSK primleri de Hazine tarafından ödenecektir. Bu da her özürlü işçi için 121 YTL’dir.
5 - Fon’un 25 milyar YTL’si GAP’a gidiyor
Yine 5763 sayılı Kanun’un 19’uncu maddesi ile İşsizlik Sigortası Fonu’ndan birikmiş vaziyette görünen 34 katrilyon paranın bir kısmını işverenlere verecek olanlar üstüne bir de GAP’a da para aktaracaklardır.
2008 yılında 1,3 katrilyon lira İşsizlik Sigortası Fonu’ndan alınıp GAP İdaresi’ne gönderilecektir.
Bu yetmeyecek 2009 - 2012 yılları arasında yani 4 yıl boyunca daha İşsizlik Sigortası’ndan her yıl yaklaşık 6 milyar YTL’den toplam 24 milyar YTL GAP’a gönderilecektir.
6- Uzun sürmez işsizlik sigortası için de sela okunur
Bu gidişle çok uzun sürmez tıpkı 13 yıl yaşayabilen TTF (Tasarrufu Teşvik Fonu) veya 9 yıl yaşayıp 1995 senesinde vefat ettiği halde 13 yıldır cenazesi ortada duran KEY (Konut Edindirme Yardımı Fonu) gibi İşsizlik Sigortası Fonu için de sonun başlangıcı 26 Mayıs 2008 günü başladı. Bana sorarsanız 5763 sayılı Kanun için kimin yetkisi varsa Anayasa Mahkemesi’ne gidilmeli, çünkü İşsizlik Sigortası Fonu paralarının GAP’a ve işverenlere verilmesi Anayasa’ya, İşsizlik Sigortası Yasası’nın ruhuna ve 4447 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesine aykırıdır.