İlgide kayıtlı özelge talep formunun incelenmesinden, kullanılmış araç alım satımı ve komisyonculuğu faaliyetinden dolayı ... Vergi Dairesinde ... vergi kimlik numarasında kayıtlı olduğunuzu, satın almış olduğunuz kullanılmış traktör, kamyonet, otomobil ve minibüs için düzenlediğiniz gider pusulasında gelir vergisi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı, söz konusu araçların satışında uygulanacak katma değer vergisi oranı ve gider pusulası düzenlemeden noter satış senedi ile satın alınan söz konusu araçların kayıtlarınıza intikal ettirilip ettirilemeyeceği hususlarında Defterdarlığımızdan görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.

VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN

            Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinde, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait kayıtların tevsikinin mecburi olduğu hükme bağlanmış, aynı kanunun 229-242 nci maddelerinde de bu Kanuna göre düzenlenmesi ve alınması gereken vesikalara ait hükümlere yer verilmiştir.

            Aynı Kanunun 234 üncü maddesinde ise; birinci ve ikinci sınıf tüccarların, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulasının vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmünde olduğu belirtilmiştir.

            230 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin Satışında Belge Düzeni" başlıklı bölümünde, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin taşıt ve diğer sabit kıymetlerini satmaları dolayısıyla fatura düzenleme yükümlülüklerinin bulunmadığı, öte yandan, bu mükelleflerce yapılan taşıt satışının noter satış sözleşmesi ile diğer sabit kıymet satışlarının ise gider pusulası düzenlenerek tevsik edilmesinin mümkün bulunduğu açıklamalarına yer verilmiştir.

             Görüleceği üzere, vergi mükelleflerinin faaliyetleri gereği Vergi Usul Kanununda sayılan belgelerden herhangi birini düzenlemeleri gerekmektedir. Ancak, yukarıda belirtilen tebliğ ile yalnızca basit usul mükelleflerinin taşıtlarını satmalarında noter satış sözleşmeleri düzenleyebilecekleri yönünde düzenleme yapılmış olup, gerçek usulde vergiye tabi mükellefler için herhangi bir düzenlemeye gidilmemiştir.

             Bu açıklamalara göre, noter satış senedinin Vergi Usul Kanununda yer alan vesikalardan biri olmaması nedeniyle, vergi mükellefiyeti olmayan kişilerden noter satış senedi ile satın alacağınız taşıtlar için gider pusulası düzenlemeniz gerekmekte olup, esnaf muaflığından yararlanmayan ve vergi mükellefiyeti olmayan şahıslardan gider pusulası düzenleyerek alacağınız taşıtlar için yaptığınız ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

 GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN

            193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "Vergiden muaf esnaf" başlıklı 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının 5 inci bendinde,ziraat işlerinde kullandıkları hayvan, hayvan arabası, motor, traktör gibi vasıtalar veya sandallarla nakliyeciliği mutat hale getirmeksizin ara sıra ücret karşılığında eşya ve insan taşıyan çiftçilerin gelir vergisinden muaf olduğu hükmüne yer verilmiştir.

            Aynı Kanunun "Vergi Tevkifatı" başlıklı 94 üncü maddesinde, kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin, aynı maddede bentler halinde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dâhil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları hükme bağlanmış olup, maddenin 13/c bendinde ise; esnaf muaflığından yararlananlara diğer mal alımları için yapılan ödemelerden % 5 oranında vergi tevkifatı yapılacağı hükmü yer almaktadır.

            Bu hükümler çerçevesinde, esnaf muaflığından yararlanmayan veya gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerden satın aldığınız ikinci el araçlar nedeniyle düzenleyeceğiniz gider pusulasında gelir vergisi tevkifatı yapılmasına gerek bulunmamakta, ancak esnaf muaflığından yararlananlardan yapılan alımlar nedeniyle düzenleyeceğiniz gider pusulasında  % 5 gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

            Öte yandan, kazancı gerçek usulde tespit edilen çiftçilerden yapacağınız traktör alımında satışın fatura ile belgeleneceği ve satış bedeli üzerinden KDV hesaplanacağı tabiidir.

KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNÜDEN

            Katma Değer Vergisi Kanununun 28 inci maddesinin Bakanlar Kuruluna verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 2007/13033 sayılı Kararname ile mal teslimi ve hizmet ifalarına uygulanacak KDV oranları belirlenmiştir. Kararname eki I Sayılı Listenin 9 uncu sırasına göre, Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 tarife pozisyonundaki kullanılmış binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıt teslimlerinde %1, KDV Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklenilen KDV'yi indirim hakkı bulunan mükelleflerin tesliminde ise %18 vergi oranı uygulanmaktadır.

            Söz konusu Kararnamenin 1 inci maddesinin 5 inci fıkrasında, (I) sayılı listenin 9 uncu sırasında yer alan "kullanılmış" deyiminin 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa göre ÖTV'ye tabi olmayan taşıtları ifade edeceği belirtilmiştir.

            2008/13426 sayılı BKK eki Kararnamenin 2 inci maddesinde ise KDV Kanununun 30 uncu maddesinin (b) bendine göre binek otomobillerin alımında yüklenilen KDV'yi indirim hakkı bulunan mükelleflerin, kiralamak veya çeşitli şekillerde işletmek üzere iktisap ettikleri ve 31.12.2007 tarihi itibariyle aktiflerinde veya envanterlerinde bulunan binek otomobillerinin iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra teslime konu olması halinde bu teslimde %1 oranında KDV uygulanacağı ifade edilmiştir.

            Kayıt ve tescil işlemleri yapılmış olan ve 2007/13033 sayılı Kararname eki I sayılı listenin 9 uncu sırasında yer alan kullanılmış binek otomobillerine uygulanacak KDV oranı ile ilgili olarak;

            1- Başkasına ait binek otomobillerinin satışına aracılık edilmesi halinde teslim satıcı ile alıcı arasında gerçekleşmektedir. Bu işlemde satıcının mükellef olmaması halinde KDV uygulanmayacaktır.

            Satıcının mükellef olması ve binek otomobilin alımında ödenen KDV'yi indirme hakkının bulunması halinde, bu teslimde %18 oranında KDV uygulanacak ve satıcı tarafından beyan edilecektir.

            Satıcının mükellef olması ve binek otomobilinin alımında ödenen KDV'yi indirme hakkının bulunmaması halinde ise satışta %1 oranında KDV uygulanacak ve satıcı tarafından beyan edilecektir.

            Bu satışlara aracılık nedeniyle komisyon vb. adı altında sağlanan gelirler genel oranda (%18) KDV'ye tabi tutulacak ve aracılık bedeli üzerinden hesaplanacak bu tutar aracı firmalarca beyan edilecektir.

             2- Kullanılmış binek otomobillerin satın alınıp işletme adına kayıt ve tescil ettirildikten sonra satışa sunulması halinde alış sırasında satıcının mükellef olması ve binek otomobilin alımında ödenen KDV'yi indirim hakkının bulunması halinde %18, indirim hakkının bulunmaması halinde ise %1 oranında KDV hesaplanacak, alışta KDV ödenmişse söz konusu bu tutarlar indirim konusu yapılmayacak gider veya maliyet hesaplarına alınacaktır.

            Kullanılmış bu binek otomobillerinin satışında ise alış sırasındaki KDV'nin durumuna bakılmaksızın %1 oranında KDV uygulanacaktır.

            Türk Gümrük Tarife Cetvelinin "8701.90.50.00.00 Kullanılmış olanlar" pozisyon numarasında tanımlanan traktörler, 2007/13033 sayılı Kararname eki I sayılı listenin 9 uncu sırasında yer almaktadır. Söz konusu Kararname uyarınca kullanılmış tekerlekli zirai traktörler ve ormancılıkta kullanılan tekerlekli traktörlerin teslimi %1 oranında katma değer vergisine tabi bulunmaktadır.

            Aracın 87.03 pozisyonunda yer alan binek otomobiller kapsamında yer almaması durumunda (otobüs, midibüs, minibüs ve kamyonet) ise %18 oranında KDV'ye tabi tutulacaktır.

            Bilgi edinilmesini rica ederim.