Kalkınmada öncelikli illerde işyerlerimiz var ve oralarda devletin verdiği teşviklerden yararlanıyoruz. İstihdam paketi ile 30 yaşından küçük erkek işçinin işveren primlerini devlet ödeyecek. Bu uygulamadan nasıl ve ne zaman yararlanacağız? Kadir Işıkdemir

Resmî Gazete'de 26 Mayıs 2008 günü yayımlanan 5763 sayılı kanun ile işverenlere birçok kolaylık getirildi; çalıştırdıkları işçilerin primlerinin bir kısmını ödemekten kurtulacaklar. Ancak, sizin anlatımınızdan çıkardığım kadarıyla, şirketiniz 5084 sayılı kanunla getirilen teşviklerden yararlanıyor. Diğer bir ifadeyle organize sanayi bölgesindeki işyerleriniz için yüzde 100, sanayi bölgesi dışındaki işyerleriniz için yüzde 80 oranında işveren primlerini sizin yerinize Hazine ödüyor.

5763 sayılı kanun ile şimdi sizin kullandığınız teşvikten başka iki yeni teşvik uygulaması daha getirildi; 18-29 yaş arası erkekler ile 18 yaşından büyük kadınlar işe alındığında işveren primleri belli oranlarda devlet tarafından ödenecek, işveren prim oranları 5 puan düşürülecek. Bunlardan ilkinin uygulamaya başlama tarihi 1 Temmuz 2008 iken 5 puanlık prim indiriminin uygulama tarihi 1 Ekim 2008 günüdür ama 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Reform Kanunu yürürlüğe giremezse 5 puanlık prim indirimi de olmaz.

30 yaşından küçük erkek ve 18 yaşından büyük kadınları işe alana teşvik

5763 sayılı kanun gereğince, 1 Temmuz 2008 günü ve sonrası için işe alınacak 18-29 yaş arası erkekler ile 18 yaşından büyük hanımlar için asgari ücret üzerinden hesaplanacak işveren primlerinin (121 YTL kadarının) belli oranları İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak. Karşılanacak oranlar da her yıl aşağıdaki gibi düşecektir.

Birinci yıl için yüzde 100'ü (120 YTL)

İkinci yıl için yüzde 80'i (95 YTL)

Üçüncü yıl için yüzde 60'ı (70 YTL)

Dördüncü yıl için yüzde 40'ı (45 YTL)

Beşinci yıl için yüzde 20'si (23 YTL) karşılanacaktır.

Bu teşvikten yararlanabilmek için 18-29 yaş arası erkek ile 18 yaşından büyük kadınları 1 Temmuz 2008 ile 1 Temmuz 2009 arasında işe almanız, işe aldığınız bu kadın veya erkeklerin 1 Ocak 2008 ile 1 Temmuz 2008 günleri arasındaki 6 aylık sürede bir gün dahi olsa çalışmamış olması, son 12 aylık yani 1.7.2007 ile 30.6.2008 arasındaki 12 aylık dönemdeki aylık bildirgelerdeki kişi sayısını toplayıp, 12'ye böldüğünüzde ortaya çıkacak olan ortalama kişi sayısını aşan kişiler olması, gerektiği gibi aynı zaman yasal süresi içinde işçilerin ücretinden kesilen primler ile işverenin ödemesi gereken diğer primlerin zamanında Sosyal Güvenlik Kurumu'na ödenmiş olması şarttır.

İşveren prim oranından 5 puan indirim

5763 sayılı kanun ile getirilen diğer bir teşvik uygulaması da işveren prim oranlarının bazı şartlarla 5 puan indirilmesidir. Bu uygulama 1.10.2008 günü başlatılacak. Ancak, 'Sosyal Güvenlik Reformu' da denilen 5510 sayılı kanun yürürlüğe girmezse 5 puan prim indirimi de yürürlüğe girmeyecek. 5763'e göre, işverenlerin, aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde SGK'ya vermesi, sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarı yasal süresinde ödemesi, işverenin SGK'ya hiç borcunun olmaması veya yapılandırılmış-taksitlendirilmiş olması şartlarıyla 5 puanlık indirim yapılacak. İndirimde diğerlerinde olduğu gibi asgari ücret ile bağlılık da yoktur.

Yeni gelen teşviklerden faydalanamayacak olanlar

İşyerinde yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işyerleri hakkında bir yıl süreyle bu teşvikler uygulanmayacak. Devlet İhale Kanunu ile Kamu İhale Kanunu ve uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan hizmet ve yapım konulu işyerlerine yönelik işyerleri hakkında uygulanmayacak. SGDP'ye (sosyal güvenlik destek primine) tabi çalışanlar ile yurtdışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmayacak. Diğer teşviklerden yararlanmayan işyeri ve işverenlerden olacak.

Görüldüğü üzere yeni gelen iki teşvik ile halen sizin işyeri için uygulanan 5084 sayılı teşvik uygulamasından birini seçmek zorundasınız. Zira, siz zaten 49 il ile Çanakkale'nin Gökçeada-Bozcaada ilçelerinde geçerli olan Kalkınmada Öncelikli Yöreler teşviki sebebiyle SSK işveren primi ödemiyorsunuz. Bu yararlandığınız teşvikten vazgeçmeden yeni getirilen teşviklerden yararlanamazsınız. Siz ve sizin durumunuzda olanlar için tekrarlamakta fayda var. 5084 ve devamı kanunlar gereğince 49 il ile Gökçeada-Bozcaada ilçelerinde yatırım teşviki alanlar mevcut teşvikten vazgeçmeden, 1 Temmuz 2008 günü ve sonrasında 18-29 yaş arası erkekler ve 18 yaşından büyük kadınları işe alarak işveren prim tutarlarını Hazine'ye ödetemeyeceklerdir.

Öte yandan, 1 Temmuz günü ve sonrasında 18-29 yaş arası erkekler ve 18 yaşından büyük kadınları işe alarak işveren prim tutarlarını Hazine'ye ödetmeyi tercih edenler, bu tercihlerinden vazgeçmeden, 1 Ekim 2008 günü başlayacak olan 5 puanlık prim indiriminden faydalanamayacaklardır.

Reform, emeklinin kızı ve eşini nasıl etkileyecek?

Emekliyim, 1 Ekim'den geçerli olacak yasa gereği 18 yaşından büyük kızıma hastanelerde hizmet verilecek mi? 1 Ekim'den önce ölüm halinde eşime yüzde 75 maaş bağlanacağını biliyordum, bu hakkım saklı kalacak mı? Mustafa Dolu/ Elazığ

1 Ekim 2008 günü tamamen yürürlüğe girecek olan GSS (genel sağlık sigortası) uygulaması gereğince ana-babalar 18 yaşından büyük çocuklarına kendileri üzerinden sağlık karnesi alamayacaklar. Ancak, kanunun yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 günü halen ana-babası üzerinden sağlık karnesi olan 18 yaşından büyük kızlar, durumlarında değişiklik oluncaya (evleninceye, işe girinceye) kadar bu sağlık karnelerini kullanacaklardır. Eşler konusuna gelince, 1 Ekim 2008 gününden önce vefat ederseniz eşiniz tek başına sizin aylığınızı alacaksa yüzde 75 oranında alacak, 1 Ekim 2008'den sonra vefat olursa normalde yüzde 50'sini alacak ama çalışmıyorsa, emekli değilse yüzde 75 oranında alacak.

http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=699070