Vergi mevzuatımızda tebligat; vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe veya ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesi olarak tanımlanıyor. Uzun yıllardır yapılan çalışmalar sonucunda elektronik tebligat sisteminin altyapısının hazırlandığı görülüyor. Bu çerçevede Ağustos ayında yayımlanan bir Tebliğ ile bazı mükelleflere elektronik tebligat sistemine girme zorunluluğu getirildi.

Bu yazımızda geleneksel tebligat yöntemleri konusuna kısaca değindikten sonra, elektronik tebligat sistemine girme zorunluluğu getirilen mükelleflerin yapmaları gereken işlemleri soru ve yanıt formatında ele alacağız.

1. Geleneksel tebligat yöntemleri nelerdir?

Üç çeşit tebligat yöntemi var. Bunlardan ilki, şu anda en çok kullanılan "posta yoluyla tebligat". Tebliğ edilecek evrak gerçek ve tüzel kişilerin bilinen adreslerine iadeli taahhütlü olarak gönderiliyor. Acil durumlarda evrak, posta yerine "memur eliyle tebliğ" edilebiliyor. Muhatabın adresinin değişmiş olması nedeniyle mektubun geri gelmesi, adresin bilinmemesi ya da başka sebeplerden dolayı posta ile tebligat yapılamaması hallerinde ise tebliğ "ilan yoluyla" yapılıyor.

2. Bu yöntemlerde tebliğ ne zaman yapılmış sayılıyor?

Bu konu çok önemli. Çünkü tebliğ edilen evraktaki vergi ve cezaların kesinleşme veya itiraz süreleri bu tarihten itibaren başlıyor.

Posta ile gönderilen evraklar posta idaresince, memur eliyle gönderilen evraklar görevli memurca muhatabına teslim edildiği tarihte tebliğ edilmiş sayılıyor.

İlanen tebliğ ise biraz daha karışık. Tebliğ edilecek vergi ve cezanın tutarına göre; ya ilgili vergi dairesinin ilan panosuna asılıyor ya da gazetede yayınlanıyor. İlan üzerine bizzat veya vekili aracılığıyla başvuruda bulunanlara yerinde, adres bildirenlere ise posta ile tebligat yapılıyor. Bunların hiçbirini yapmayanlara, ilan tarihinden itibaren bir ayın sonunda tebliğ yapılmış kabul ediliyor.

3. Elektronik tebligat nedir?

Yukarıdaki geleneksel yöntemlerin yanında artık dördüncü bir yöntem daha var. "Elektronik Tebligat". Vergi mevzuatımıza 2010 yılında girdi. Ama gerekli altyapının hazırlanması bugüne kadar sürdüğünden uygulamaya yeni yeni geçiliyor. Kısaca, tebliğ yapılacak kimselere, tebliğe elverişli elektronik bir adres vasıtasıyla elektronik ortamda tebliğ yapılması olarak tanımlanıyor.

Bu tebligatın yapılabilmesi için mükelleflerin, elektronik tebligat adresi alarak elektronik tebligat sistemini kullanmaları gerekiyor.

4. Ne zaman tebliğ edilmiş sayılıyor?

Elektronik ortamda yapılan tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen 5. günün sonunda yapılmış kabul ediliyor.

5. Elektronik tebligat adresi alma ve elektronik tebligat sistemini kullanma zorunluluğu getirilen mükellefler hangileridir?

Tüm kurumlar vergisi mükellefleri bu zorunluluk kapsamına alındı.

Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunanlar da elektronik tebligat adresi alma ve elektronik tebligat sistemini kullanmak zorundalar. Ancak kazançları basit usulde tespit edilenlerle gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilerin bildirim ve sisteme girme zorunluluğu bulunmuyor.

Bunların dışında, kapsama girmediği halde isteğe bağlı olarak kendilerine elektronik tebligat yapılmasını talep edenler de vergi dairesine bildirim yaparak elektronik tebligat sistemini kullanacaklar.

Mal müdürlüklerine bağlı mükellefler şu anda zorunluluk kapsamına girmiyorlar. Gerekli altyapı tamamlandığında onlar da sisteme dahil edilecek.

6. Elektronik tebligat adresi ne zamana kadar alınmalı ve sistem ne zaman kullanılmaya başlanacak?

Elektronik tebligat uygulaması 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren başlıyor. Bu sitemi kullanmak zorunda olan kurumlar vergisi mükelleflerinin, 1 Ocak 2016 tarihine kadar bağlı bulundukları vergi dairelerine başvurarak yazılı bir bildirimde bulunmaları gerekiyor.

1 Ocak'tan önce bildirimde bulunanlara ise 1 Ekim 2015 tarihinden itibaren elektronik tebligat yapılabilecek.

7. Kurumlar vergisi mükellefleri nasıl bildirimde bulunacaklar, hangi formları doldurmaları gerekiyor?

Bu sitemi kullanmak zorunda olan kurumlar vergisi mükelleflerinin, 1 Ocak 2016 tarihine kadar "Elektronik Tebligat Talep Bildirimi (Şirketler ve Diğer Tüzel Kişiler İçin)"ni kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine vermeleri gerekiyor. 2016 yılı ve sonrasında mükellefiyet tesis ettiren kurumlar vergisi mükelleflerinin ise işe başlama tarihini takip eden 15 gün içerisinde bildirimde bulunmaları gerekiyor. Form örneği 456 numaralı VUK Tebliği ekinde yer alıyor.

Bildirimin kurumun kanuni temsilcileri veya elektronik tebligat sistemi ile ilgili işlemleri yapmaya yönelik özel yetki içeren noterde verilmiş vekâletnameyle yetkili kılınan kişiler aracılığıyla bizzat teslim edilmesi gerekiyor.

Yapılan başvurunun değerlendirilmesi sonucu, gerekli şartları taşıyan mükelleflere internet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi kapalı zarf içerisinde ve tutanakla teslim edilecek. Böylece bu mükellefler elektronik tebligat adresi edinmiş olacaklar.

8. Gelir vergisi mükelleflerinin bildirim usulü nedir?

Gelir vergisi mükellefleri de ilgili formu doldurarak vergi dairelerine teslim edebilirler. Bunun yanında formu, internet vergi dairesinden elektronik ortamda doldurmaları da mümkün.

Vergi dairesine bizzat veya vekili aracılığıyla başvuran gerçek kişi mükelleflere internet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi verilecektir.

İnternet vergi dairesini kullanarak elektronik ortamda bildirimde bulunan gelir vergisi mükelleflerine ise kullanıcı kodu, parola ve şifresi verilmiyor. Bu mükellefler sisteme her girişlerinde kimlik doğrulaması yapılmak suretiyle elektronik tebligat sistemini kullanabilecekler.

2016 yılı ve sonrasında mükellefiyet tesis ettiren mükellefler ise söz konusu formu mükellefiyet tesisi sırasında dolduracaklaradır.

9. Bana gelen tebligatlara nasıl ulaşacağım?

Elektronik tebligat adresi denince mükelleflerin kullandıkları mail adresleri düşünülmesin. Yani tebligatlar idare tarafından şirketin eskiden beri kullandığı mail adresine gönderilmeyecek. Tebligatlara yukarıda belirtildiği şekilde (kullanıcı kodu, parola ve şifre kullanarak ya da kimlik bilgileri ile) Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde (gib.gov.tr) yer alan internet vergi dairesi üzerinden erişilecek.

Elektronik tebligatlar muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen 5. günün sonunda yapılmış sayılıyor. Bu yüzden sisteme dahil olduktan sonra, her gün internet vergi dairesine girilerek kontrol yapılması gerekecek gibi görünüyor.

10. İdare artık bütün tebligatlarını elektronik olarak mı yapmak zorunda?

Elektronik tebligat sistemine giren mükelleflere tebliğ edilmesi gereken evrakın muhataplara elektronik tebligat sistemi ile tebliğ edilme zorunluluğu bulunmuyor. Kanun'da yer verilen diğer tebligat usullerine göre tebligat yapılması da mümkün.

11. Elektronik tebligat sisteminden çıkabilir miyiz?

Tüzel kişilerde ticaret sicil kaydının silindiği (nevi değişikliği ve birleşme halleri dahil) tarih itibarıyla, elektronik tebligat adresi kapatılır. Kurumlar vergisi mükelleflerinin bunun dışında sistemden çıkmaları mümkün değil.

Gerçek kişilerde ise ilgilinin ölümü veya gaipliğine karar verildiğinin idare tarafından tespit edildiği durumlarda elektronik tebligat adresi kapatılıyor. Bu işlem ölüm veya gaiplik karar tarihi itibarıyla yapılacak. Mirasçıların bağlı olunan vergi dairesine başvurması halinde de müteveffanın elektronik tebligat adresi kullanıma kapatılacaktır.

12. Elektronik tebligat adresi almamanın cezası nedir?

Elektronik tebligat sistemine dahil olması zorunlu olanlardan yukarıdaki yükümlülüklere uymayanlar için özel usulsüzlük cezasının kesilmesi öngörülüyor. Cezanın tutarı mükellefiyet türüne ve yıllara göre değişiyor.

Bu ceza 2015 yılında birinci sınıf tüccarlar (kurumlar vergisi mükellefleri dahil) ile serbest meslek erbabı için 1.300 lira iken, ikinci sınıf tüccarlar ile defter tutan çiftçiler için 660 lira olarak uygulanıyor. 2016 yılında söz konusu tutarlar değişecek.

13. Cezayı ödeyip elektronik tebligat adresi almasak olur mu?

Maalesef mümkün değil. Çünkü ceza kesildikten sonra vergi dairesi tarafından re'sen internet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi oluşturulacak. Bunlar gerçek kişilerde mükellefe, tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde doğrudan kanuni temsilcisine tebliğ edilecek ve elektronik tebligat adreslerine tebligat gönderimine başlanacak. M. Fatih Köprü/E&Y

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.