Bazı basın organlarında “yurt dışına çıkış yasağı” ile ilgili olarak yazılan  haber ve köşe yazılarına aşağıdaki açıklamanın yapılması uygun görülmüştür.

5682 sayılı Pasaport Kanunu’nun “Pasaport ve vesika verilmesi yasak olan haller” başlıklı 22 nci maddesinde, vergiden borçlu olduğu pasaport vermeye yetkili makamlara bildirilenlere, pasaport veya seyahat vesikası verilmeyeceği, verilmişse geri alınacağı ve bunların yurt dışına çıkışlarının engelleneceği hüküm altına alınmıştı.

08.12.2007 gün ve 26724 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin 18.10.2007 tarihli E.Sayısı: 2007/4, K.Sayısı: 2007/81 sayılı kararıyla;

- 5682 sayılı Pasaport Kanununun 3463 sayılı Kanun ile değiştirilen 22 nci maddesinin birinci fıkrasının “…vergiden borçlu olduğu pasaport vermeye yetkili makamlara bildirilenlere …” bölümünün Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline,

- 5682 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının iptal edilen bölümünün doğuracağı hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edici nitelikte görüldüğünden, Anayasanın 153 üncü maddesinin üçüncü fıkrası ile 2949 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları gereğince iptal hükmünün, kararın Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesine,

karar verilmiştir.

Anayasa Mahkemesi söz konusu kararında;

• Anayasanın 23 üncü maddesinden hareketle “vatandaşlık ödevi” nedeniyle özgürlüklere yasa ile sınırlama getirilebileceği,

• Yasa ile getirilen sınırlamanın; vergi borcu bakımından açık ve net olması, ölçülü olması, amaç ve araç arasında makul bir ilişki ve denge olması gerektiği,

• Vergi ödevinin hangi aşamasında hangi yetkililerce ve hangi ölçütlerle göre yasak konulacağı belirtilmeksizin yetersiz ve belirsiz bir ifade ile sınır getiren Pasaport Kanunu hükmünün Anayasanın 2, 13 ve 23 üncü maddelerine aykırı olduğunu,

belirtmiştir.

Anayasa Mahkemesi anılan kararında yurt dışı çıkış tahdidi konulmasına imkan veren vergi dışındaki diğer yasal düzenlemeleri de iptal etmiş, ancak sadece vergi borçları nedeniyle tahdit konulması yönündeki iptal hükmünü,  kamu yararını zedeleyecek nitelikte gördüğü için yeni bir düzenleme yapılmasına imkan vermek amacıyla 6 ay sonra yürürlüğe girmesini öngörmüştür.

5766 sayılı Kanunla 6183 sayılı Kanuna eklenen 36/A maddesinde, Anayasa Mahkemesi’nin iptal gerekçesi, Anayasa hükümleri ve konuya ilişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları dikkate alınarak yapılan düzenlemede;

• Yurt dışı çıkış tahdidinin vergi alacakları için uygulanması kuralından hareketle sadece Vergi Usul Kanunu ve Gümrük Vergisi Kanunu kapsamına giren alacaklar için bu tahdidin uygulanabileceği,

• Vadesinde ödenmeyen vergi borcunun cebri icra işlemlerinin başlangıç belgesi olan ödeme emrinin tebliği üzerine bu belgede verilen 7 günlük sürede ödenmemesi halinde uygulanabileceği,

• Kanunun; kaçan, mallarını kaçıran, hileli yollara sapan borçlular için öngördüğü güvenlik tedbirlerinden biri olan İhtiyati Haciz kararı alınmış borçlular için de bu hükmün uygulanacağı,

•  Teminat alınmış, tecil edilmiş, yargı kararları gereği takibi durdurulmuş alacaklar ile hakkında aciz hali tespit edilmiş şahıslar için yurt dışına çıkış tahdidi uygulanmayacağı,

• Tahdit konulabilmesi için borç tutarının 100.000 Yeni Türk Lirası ve üzerinde olması gerektiği,

• Yurt dışına hastalık veya iş bağlantısı gibi zorunlu nedenlerle gitmek isteyen borçluların durumlarının alacaklı daire tarafından incelenerek taleplerinin sonuçlandırılacağı,

Hususlarına yer verilmiştir.

Anayasa Mahkemesi’nin konuya ilişkin iptal kararının 8.6.2008 tarihi saat 00.01 de yürürlüğe gireceği ve iptal edilen Pasaport Kanunu’ndan kaynaklı tahditlerin re’sen bu tarihte kaldırılacağı, vergi borçlarını ödememekte ısrar edenlerin yurt dışına kaçmalarının mümkün olacağı dikkate alındığında ; kabul edilen Kanun hükmünün yürürlüğünün geciktirilmemesi kamu yararına görülmüş ve T.B.M.M.’nin uzun süredir gündeminde olan ve çeşitli platformlarda tartışılan Kanun hükümleri süratle incelenerek onay işlemi 6.6.2008 tarihinde gerçekleştirilmiştir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı ve Cumhurbaşkanı Vekili Sayın Köksal Toptan  tarafından onaylanan Kanun, aynı hassasiyetle Resmi Gazetenin mükerrer sayısında yayımlanmıştır.

Kamuoyunun  bilgisine saygıyla duyurulur.