3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nda 06.02.2004 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5084 sayılı Kanun ile bazı değişiklikler yapıldı. Bu değişikliklerden biri de, Kanun’a eklenen ve birçok hükmü 31.12.2008 tarihine kadar geçerli olan geçici 3. maddedir.

Söz konusu madde ile imalatçılar dışındaki mükelleflerden 6 Şubat 2004 tarihi itibariyle serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere ruhsat almış olanların, bölgede elde ettikleri kazançlar ile yaptıkları işlemlere ve bölgede çalışan personelin ücretine vergi istisnaları getirilmiştir. Ancak maddede yer alan istisnaların çoğu 31.12.2008 tarihi itibariyle sona ermektedir.

9 Haziran 2008 tarihli “Serbest Bölgeler Kanunu ile Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” (tasarı) ile Serbest Bölgeler Kanunu’nun vergi teşviklerini düzenleyen geçici 3. maddesinde değişiklik yapılması öngörülüyor. Bu sirkülerimizde öncelikle geçici 3. maddede yer alan istisnalar ve uygulama süreleri hakkında hatırlatmalar yapılacak, sonrasında da tasarıda yer alan değişikliklere yer verilecektir.

Mevcut Durum

Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3. maddesinin 1. fıkrasında yer alan istisnalar sadece bu maddenin yürürlük tarihi yani 6 Şubat 2004 tarihi itibariyle serbest bölgede faaliyette bulunmak üzere ruhsat almış olan mükellefler için geçerlidir. Buna göre belirtilen mükelleflerin;

a) Bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazançları, 6 Şubat 2004 tarihi itibarıyla, faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır.

b) Bu bölgelerde istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler 31.12.2008 tarihine kadar gelir vergisinden müstesnadır. Ancak, 6 Şubat 2004 tarihi itibarıyla ruhsatlarında belirtilen süre 31.12.2008 tarihinden daha önceki bir tarihte sona eriyorsa, istisna uygulamasında ruhsatta yer alan sürenin bitiş tarihi dikkate alınır.

c) Bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri ile ilgili olarak yaptıkları işlemler 31.12.2008 tarihine kadar her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.

Yukarıda yer verilen fıkra hükmü uyarınca, 6 Şubat 2004 tarihi itibariyle serbest bölgede faaliyette bulunmak üzere ruhsat almış olan mükelleflerin işlem vergileri ve istihdam ettikleri personelin ücretlerine ilişkin istisna en son 31.12.2008 tarihinde, kazanç istisnası ise faaliyet ruhsatında yer alan sürenin sonunda sona ermektedir.

Geçici 3. maddenin 2. fıkrasında yer alan istisna ise daha uzun bir süreyi kapsıyor. Aynı zamanda bu istisnanın uygulanabilmesi için yukarıdaki fıkrada yer alan 6 Şubat 2004 tarihi itibariyle faaliyet ruhsatı almış olma zorunluluğu da bulunmuyor.

Buna göre, serbest bölgelerde faaliyette bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları, Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır.


Tasarı Neler Getiriyor?

9 Haziran 2008 tarihli “Serbest Bölgeler Kanunu ile Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” ile Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3. maddesinin 2. fıkrasında değişiklik yapılması öngörülüyor. Başka bir anlatımla kanun tasarısı, 1. fıkrasında yer alan ve 6 Şubat 2004 tarihi itibariyle serbest bölgede faaliyette bulunmak üzere ruhsat almış olan mükellefler için geçerli olan istisnalar ve bu istisnaların bitiş süreleri konusunda bir değişiklik içermiyor.

Tasarı aynı şekilde 2. fıkrada da, serbest bölgelerde imalat faaliyetinde bulunan mükelleflerin kazançlarının, Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar gelir veya kurumlar vergisinden müstesna olmasına ilişkin hükümde de bir değişikliğe yol açmıyor.

a. Ücretlerde gelir vergisi istisnası

Tasarıyla, Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (b) bendi ile Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar uygulanmak üzere mükelleflerin istihdam ettiği personelin ücretine gelir vergisi istisnası getiriliyor. Ancak bu istisna serbest bölgede faaliyet gösteren bütün mükelleflerin personeli için geçerli değil. İstisna, bu bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az % 85’ini yurtdışına ihraç eden mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretlere uygulanabilecek. Tasarıda bu istisnanın uygulanabilmesi için faaliyet ruhsatının tarihine yönelik bir sınırlamanın bulunmadığını da belirtmek isteriz.

Kanun’un gerekçesinde bu hükmün amacının, 2008 yılı sonu itibariyle serbest bölgelerde çalışanlar için sağlanan gelir vergisi muafiyetinin kalkacak olması nedeniyle özellikle üretici firmalarda yaşanan sıkıntıların giderilmesi ve üretici ihracatçı firmaların bu bölgelere çekilmesi olduğu belirtilmektedir.

İlgili bendin devamında da yıllık satış tutarı bu oranın altında kalan mükelleflerden zamanında tahsil edilmeyen vergilerin cezasız olarak, gecikme zammıyla birlikte tahsil edileceği hükmüne yer veriliyor.

b. Yapılan işlem ve düzenlenen kağıtlarda damga vergisi ve harç istisnası

Maddenin 2. fıkrasının (c) bendinde ise işlem vergilerine ilişkin istisnanın yine Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar uygulanmak üzere getirildiği görülmektedir. Tasarı aynen yasalaştığı taktirde, serbest bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olarak yapılan işlemler ve düzenlenen kağıtlar için getirilen damga vergisi ve harç istisnası uygulamasında;

- Üretim faaliyetinde bulunma zorunluluğu ile,
- 6 Şubat 2004 tarihi itibariyle faaliyet ruhsatı almış olma zorunluluğu

bulunmamaktadır. Yani söz konusu damga vergisi ve harç istisnası, serbest bölgelerde faaliyette bulunan tüm mükellefler tarafından, Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar uygulanabilecektir.

Tasarının yürürlük maddesinde ise bu Kanun’un yayımını izleyen aybaşından itibaren yürürlüğe gireceği hükmü yer almaktadır.

c. Tasarı metni

Yapılan açıklamaların daha iyi anlaşılabilmesini temin etmek üzere, “Serbest Bölgeler Kanunu ile Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nın sirkülerimizin konusunu oluşturan bölümü aşağıda dikkatinize sunulmuştur.

“7) Geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve Kanuna aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.

“Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar;

a) Serbest bölgelerde üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisnanın 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci ve 30 uncu maddeleri uyarınca yapılacak tevkifata etkisi yoktur.

b) Bu bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az %85’ini yurtdışına ihraç eden mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden müstesnadır. Yıllık satış tutarı bu oranın altında kalan mükelleflerden zamanında tahsil edilmeyen vergiler cezasız olarak, gecikme zammıyla birlikte tahsil edilir.

c) Bu bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olarak yapılan işlemler ve düzenlenen kağıtlar damga vergisi ve harçlardan müstesnadır.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”E&Y