Çalışanlara en az ücret ödenmesine dair kurallar asgari ücret alt sınırı ile kalmamış, çalışma izni alan yabancılar bakımından mesleklere belirlenen bir alt sınır konulmuş bu kurallara aykırılık halinde özellikle SGK bakımından ve Çalışma Bakanlığının ciddi para cezalarının yaptırımları getirilmiştir. SGK vasıflı mesleklerde tavsiye nitelikli çalışmalar ile örneğin mimar-mühendis gibi çalışanlar için en ücretler öneri nitelikli getirilmiş olmakla birlikte halen daha az ödeme ve bildirimlerde yaptırım uygulanması mümkün bulunmamaktadır.

Asgari ücret benzeri bir düzenleme Türkiye Barolar Birliği tarafından getirilmiştir. BİR AVUKAT YANINDA, AVUKATLIK ORTAKLIĞINDA VEYA AVUKATLIK BÜROSUNDA ÜCRET KARŞILIĞI BİRLİKTE ÇALIŞAN AVUKATLARIN ÇALIŞMA ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK 26.12.2015 tarihli Resmi  Gazetede yayımlanmış ve o tarihte yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin 6.maddesine göre illerde Barolar avukatların net aylık ücretlerini belirlemeye yetkili kılınmıştır. Örneğin Ankara Barosu yönetmelik kapsamında çalışan bir avukata en az aylık 2.250TL net olarak belirlemiştir. Yönetmeliğin 5.maddesinde çalışmanın kısmi zamanlı olabileceği de belirtilmiştir. 6.Maddesinde ise ayrıca bağlı olunan baro ücreti yanında, ücretin en geç takip eden ayın birinci günü ödeneceği (Böylece İş Kanununa göre belirlenen ayın sonu kavramı 1 gün avukatlar yönünden daha fazladır), avukatlara ödenen ücretin en geç bir yıl sonra ve izleyen her yıl, iş gören avukatın ücretinde TÜİK tarafından açıklanan 12 aylık TEFE/ÜFE ortalaması oranından az olmamak üzere, tarafların anlaşacağı belli bir oranda artış yapmakla yükümlüdür kuralı ile artış şekli düzenlenmiştir. Normal yasal kesinti yükümlülüğünün yanında avukatın Baro aidatında  çalıştıran Avukat tarafından ödenecektir.

Ücrete ek olarak yol ve yemek için ayrıca ek ödeme yükümlülüğü getirilmiş, Günlük yemek ücreti miktarı, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi ile o yıl için belirlenen miktardan az olamaz. Denilmiştir.

5510 sayılı SGK’ nın 102.maddesinde idari para cezaları düzenlenirken, sigorta girişinin yapılmaması bilinen idari para cezası uygulanması kurallarından olmakla birlikte (her ay için 2 asgari ücret tutarında) avukatın kazancının tam olarak SGK ya bildirilmemiş olması halinde bunun inceleme veya mahkeme kararı ile tespiti halinde yine her ay için 2 asgari ücret cezalar devreye girmektedir. Eksik bildirilmiş olan sürelerin işveren tarafından süresinden sonra ancak Kurumun tespitinden veya  mahkeme kararından önce geçmişe yönelik olarak bildirilmesi halinde ise kişi başı asgari ücretin 1/5 I tutarında idair para cezası yaptırımına maruz kalacaklardır. Kısaca Kurum veya Mahkeme kararından önce davranan ve ek bildirge veren işveren maruz kalacağı cezayı 10 tam birimden 1/10 birime indirebileceklerdir.

Yaptırım olarak cezalı prim  ödemek yanında hazine teşviklerinden belirli dönemde mahrumiyet  ( en az  aylık % 16 oranında) gibi sorunlarla da karışılacaklardır.

Önce bir avukata ödenmesi zorunlu  prime tabi ödemeleri belirleyelim.

1-Asıl Ücret (Ankara için yol, yemek parası hariç net 2.250TL)

2-Her bir yılın sonunda TÜFE/ÜFE’nin 12 aylık ortalamasından az olmayan asıl ücret artışı

3-Yemek Bedeli/Mutlaka çalışılan gün için NAKİT ödenmelidir. Yönetmelik açıkça ödemeden söz etmiştir. Ayni olarak işyerinde sağlanacak yemek, işvereni yemek bedeli ödeme ve sigortaya prim ödeme yükümünden ve para cezasına maruz kalmaktan kurtarmayacaktır. Yemek bedellerinin çalışılan gün karşılığı verilmesi yerleşik çalışma yaşamı kural olup, bu ödemenin her yıl için belirli tutarı SGK priminden istisnadır. Yıllara göre en az tutarlar şunlardır.

Kısaca işveren örneğin 2017 yılı çalışılan her gün için 14,00- 3,56= 11,44 TL üzerinden ayrıca SGK primi ödeyecektir.

Kısmi zamanlı çalışanların yemek ücreti ödemesi işlemlerinin her zaman sorun oluşturması ise mümkündür.(Ölçü tam çalışan göre oranlama yolu ile kurulsa bile prime esas kazançları da uygulama netleştirilmelidir.

Yemek verilmesinin bu ödemeye engel olmayacağını tekrar etmek isterim.

4- Yol ödemesi ise tam bir karmaşadır. Öncelikle bu ödemeden maksadın muted eve gidiş geliş olarak anlaşılması gerekir. Yol ödemesi harcırah anlamına gelen ödemeden farklı olup büro-iş güzergâhı, ulaşımı da bu kapsamda sayılamaz. Zira yönetmelik md.9/8’de bu husus ayrıca ödenmesi gereken masraflarda düzenlenmiştir. Örneğin işten adliyeye veya haciz mahallinden büroya dönüş işveren nam ve hesabına yapılan masraflardan ibarettir. Burada hedeflenen evden işe geliş gelişler olmalıdır. Bu ödemelerde ayrıca SGK primine tabi olacaktır. Ölçünün ne olacağı ise belediyelerin belirlediği otobüs bedelleri olması düşünülebilir. Ancak metro, deniz ulaşımı gibi araçlar veya iş-ev arasında birden fazlı araç değiştirme halinde bütün yol bedellerinin mi ödeneceği sorunu ortaya çıkacaktır veya evi ile işi arasında sadece kısa bir mesafe olan avukatlara yol bedeli ödenmemesi gibi bir sonuç çıkarmakta SGK yaptırımları karşısında  bunun en az bir toplu taşım aracı bedelinin işe gidiş geliş günlük bedelinin/iş günü sayısı kabulü anlamlıdır. Bu kabul şekli toplu taşıma zam geldikçe matrahın artırımı gerektirmektedir.

Bu noktada şu sorulara cevaplar olumsuz olmalıdır. İşveren avukatın işçi avukata araç tahsis etmesi veya eşlerin birinin diğerinin yanında çalışması halinde aynı araçla işe gidilmesi gibi durumlarda SGK yönünden yol parası ödemesinin önüne geçemeyecektir.

5-Baro aidatları ise SGK bakımından prime esas kazanç sayılamaz niteliktedir.

Ücretlerin gelir vergisi dilimlerinden fazla olması nedeni ile asıl net ücretin artan gelir vergisi dilimleri nedeni ile örneğin 2017 yılında ilk dilim (olan % 15) 13.000TL.lik vergi matrahı sınırı 6.ayda % 20 lik dilime geçileceğinden brüt kazançların artmasına neden olacaktır. Yani yılın başında geçerli olan tutar yıl boyu sürecek tutar değildir. Ulaşım bedellerinin artmasından tutun zammın yıl içinde (yılda bir zamlanması zorunlu ücretin) artması, nihayet yönetmeliğin 2015 yılı 26 Aralıkta yürürlüğe girmiş olmakta 2016 yılı sonunda 26,27,28,29,30 ve 31 Aralık günlerinden 6 gün zamlı ücret bildirilmelidir. 2016 yılı ocak ayında yemek bedelleri artmıştır.2017 yılında da gelince yemek bedelleri artmıştır. Ulaşım zamları da zorunlu olarak takibi ve esas alınması gereken verilerdir.

KISACA AVUKATLAR YUKARIDAKİ KURALLARA AYKIRILIK NEDENİ İLE ÇOK SIK SGK CEZALARINA  MARUZ KALACAKLARDIR.

Bu işlem geçmişte 2015 yılı için belirlenen en az ücretleri vermemek, yemek ve yok bedeli vermemek,

2016 yılında yemek zammı vermemek, 2016 yılı sonunda 6 gün zamlı ücret vermemek, ulaşım bedelleri zamlanmış ise eksik ödemek, artan gelir vergisi dilimlerine göre net ücret azalmamak üzere brüt ücreti artırmamak ve aynı işlemleri 2017 yılında da ilk kez veya tekrar yapmak.

ÇÖZÜM;

1. Kurala uygun ödeme yapmak, tedbirli olmak,
2. Geçmiş dönemleri ek bildirge ile bildirmek, mümkün olduğunca geçmiş deftere gider olarak işlemek (2016 yılı kapanış yapmamış aynı defteri kullanabilecek kişilerin hala deftere işleme şansı olacaktır)
3. Türkiye Barolar Birliğinin İş Hukukunun temel kriterlerine ve Borçlar Kanunu Hükümlerine aykırı olan yönleri yeniden düzenlemek üzere geçmişe yönelik yönetmeliği kaldırmasıdır.

Bu kapsamda özellikle İşçinin ücreti en geç ayın son günü ödenirken (yasa hükmü) avukatın ertesi ayın ilk gününe bırakılması (yönetmeli hükmü), yok bedellerinin muğlaklığı, biri diğerinin yanında çalışan eşlerin aynı araçla seyahati veya araç tahsis edilen (bu şoförlü makam aracı dahi olabilir) avukatlara yine de yol bedeli ödenme zorunluluğu, işyerinde fiilen yemek verilmesine rağmen sırf yönetmelikte ödeme denildiği için zorunlu olarak bordrolarda yemek bedeli ödenmesi zorunluluğu, ücret artışlarının ÜFE/TÜFE ortalamasına bırakılmasına rağmen bu artışın asgari ücret oranınından az olması nedeni ile 3-5 yıl içinde bu artışları asgari ücret artışlarının yakalamasının muhtemel olması, hükmü işlevsiz hale getirmesi zam oranının her çalışma yılı için bir miktar daha artırım zorunluluğuna uyulmamış olması hükümlerin güncel kalmasının önüne geçmektedir. Yönetmeliğin yayımı ile yürürlük arasında yeterli bilgilendirmenin yapılmamış olması, ön yargılarının giderilmemiş olması örneğin her tür ücret brüt belirlenirken avukat yanında çalışan avukatlar için net ücret ve eklerinin düzenlenmesi geçmiş dönemde eksik bildirim yapılmasına kaynaklık etmiş denebilir.

Yürürlükten geçmişe şamil kaldırıp, yeniden daha iyisini, yaşayabilir, uygulama kolaylığı olan yönetmelikler daha anlamlıdır. Örneğin ücret düzenlemesi bakımından Her bir il barosunun asgari ücret baz alarak ve başkaca eklemeler yapmadan brüt tespit kararı işlemleri kolaylaştıracaktır. Örneğin İstanbul asgari brüt ücretin 2,5 katı, Ankara 2,25 katı, İzmir 2 katı gibi bir belirleme yapabilmeli, yol, yemek ödemeleri ve baro aidatı ödeme yükümü kaldırılmalıdır.

Aksi halde bir çok avukat sadece 1 TL ayda eksik bildirimden ayda 3.500 TL /her ay için idari para cezasına maruz kalabilecektir.

Yönetmeliğin  uyulması gereken diğer koşulları, izin, çalışma hakları, işçi buluşu benzeri işyerinin istikbalini etkileyen başarı gösteren çalışan avukatların hakları gibi bireysel iş hukukunu irdeleyen daha kapsamlı çalışmaların yapılmasını özellikle anayasa değişikliği sürecinde kusursuz kural arayan üst kuruluş yetkililerimizin dikkatine sunar, kusursuz düzenlemeleri öncelikle kendi mercilerinin yapmasını dilerim. AbdulhalimEKE

http://www.alitezel.com/index.php?sid=yazi&id=8705

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.