Bugünlerde sizin durumunuz hakkında yüzlerce mesaj geliyor. Kimisi 65 yaşından büyük, kimisi de özürlü olduğu için "2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun"a göre aylık alanlardan isteğe bağlı SSK veya Bağ-Kur primi ödeyenlerin aylıkları kesilmeye başlanmış. İlgili 2022 sayılı kanuna (md. 1) göre,

65 yaşını doldurmuş,

Kendisine kanunen bakmakla mükellef kimsesi bulunmayan,

Sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlanmayan,

Nafaka bağlanmamış veya bağlanması mümkün olmayan, Mahkeme kararıyla veya doğrudan doğruya kanunla bağlanmış herhangi bir devamlı gelire sahip bulunmayanlardan;

İl veya ilçe idare heyetlerince muhtaç olduklarına karar verilenlere ayda 1600 gösterge ile memur aylık katsayısı (0,04948) çarpımı kadar (79,18 YTL) aylık bağlanmakta. Yukarıdaki şartlardan herhangi biri kaybedildiğinde de aylıkları kesilmekte.

Özürlülere bağlanan aylıklar

2022 sayılı kanuna göre özürlülere de aylık bağlanmakta. İlgili maddeye göre; 65 yaşını doldurmamış olmakla birlikte;

a) Başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde özürlü olduklarını tam teşekküllü hastanelerden alacakları sağlık kurulu raporu ile kanıtlayan, 18 yaşını dolduran ve kanunen bakmakla mükellef kimsesi bulunmayan özürlülerden; her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamının aylık ortalamasına göre ayda 79,18 YTL'den daha az geliri olanlara, ayda 237,54 YTL,

b) 18 yaşını dolduran, kanunen bakmakla mükellef kimsesi olmayan ve herhangi bir işe yerleştirilememiş olan özürlülerden; her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamının aylık ortalamasına göre 79,18 YTL'den daha az geliri olanlara, ayda 158,36 YTL,

c) Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamının aylık ortalamasına göre ayda 79,18 YTL'den daha az geliri olduğu halde, kanunen bakmakla yükümlü olduğu 18 yaşını tamamlamamış özürlü yakını bulunanlara, bakım ilişkisi fiilen gerçekleşmek kaydıyla ayda 158,36 YTL aylık bağlanır.

Yukarıda bahsedilen tüm aylıklar üçer ayda bir ödenmektedir. 65 yaşından büyükler 3 ayda bir 237,54 YTL, a şıkkında belirtilenlere 712,62 YTL, b ve c'de belirtilenlere ise üç ayda bir 475,08 YTL ödeniyor.

Aylıkların kesilme sebebi

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), bu aylıkları iki nedenle kesiyor olabilir: Kanunda yazdığı üzere 'ayda 79,18 YTL'den fazla gelir elde etmeye başlayanların aylıkları kesilir' deniliyor. Buna göre SGK da, isteğe bağlı SSK'ya ayda en az 152,10 YTL ödeme yapıldığından, "Madem SSK'ya her ay bu parayı ödeyebiliyor, o halde aylık geliri 79,18'den çok." diye düşünmüş olabilir. Ama bu doğru bir mantık değil. Zira, tıpkı sizde olduğu gibi isteğe bağlı primleri kendisi değil başkaları yatırabilir. Ayrıca özürlülere ayda 237 YTL ödeme yapıldığı için bazı özürlüler bu paradan ayırarak SGK'ya isteğe bağlı prim ödeyebilmekte. SGK'dan bu konuda bir açıklama yapılmadı.

Öte yandan söz konusu uygulama SGK'nın bilgisayar programına verilen hatalı komutlardan kaynaklanıyor da olabilir. SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapatıldı, yerine SGK kuruldu. Hepsinin bilgisayarı da SGK ana bilgisayarına bağlandı. Şimdi 2022 sayılı kanuna göre aylık alanlardan kim prim ödemeye başlarsa aylıklarını bilgisayar kesiyor. Ödenen prim çalışma karşılığı olsa uygulama doğru ama maaşın isteğe bağlı sigortaya (SSK veya Bağ-Kur fark etmez) prim ödenmesi halinde kesilmemesi gerekir. Sanırım bilgisayara komut verilirken 'isteğe bağlı prim ödeyenleri ayrı tut' talimatı verilmediğinden bu sorun ortaya çıkıyordur.

İtiraz edin; mahkemeye gidin

Sebep ne olursa olsun yukarıdaki şekilde 65 yaşından büyüklerin veya özürlülerin sırf isteğe bağlı sigortaya prim ödüyor diye aylıkları kesilemez. Sanırım Çalışma Bakanlığı ile SGK yöneticileri buna bir çözüm getirecektir. Aksi halde babanız mahkemeye giderse aylığını bağlatabilir. Siz babanıza söyleyin SGK'ya (Balgat-Ankara) dilekçe gönderip 65 yaş aylığı isteğe bağlı sigorta primi ödemesi nedeniyle kesilmiş ise yeniden bağlanmasını talep etsin. Olumlu cevap gelmezse mahkemeye gidin.

Prim affı başvuru süresi hatalı

26 Mayıs 2008 günkü Resmi Gazete'de yayımlanan 5763 sayılı kanun ile SSK ve Bağ-Kur prim borçları için af getirildi ama SGK yayınladığı 2008-50 sayılı genelge ise başvuru süresini bana göre hatalı düzenliyor. Kanun'un ilgili maddelerine göre; "...bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden iki ay içinde yazılı olarak başvurulması kaydıyla, bu maddede belirtilen şartlarla peşin veya 24 aya kadar eşit taksitler halinde ödenir." demektedir. Bu maddeden benim anladığıma göre, kanunun yürürlük tarihini takip eden iki ay haziran ve temmuz aylarının sonuna kadar müracaat edilebilir. Ancak, SGK'nın affa ilişkin başvurularla ilgili yayınladığı genelge yasaya aykırıdır. Çünkü başvuru süresini 28 Temmuz 2008 günü bitirmekte. Yani borçluların başvuru süresini 3 gün kısaltıyor.

Okurlara kısa cevaplar

Ahmet Çopur: 01.08.1953 doğumlu babanız, 01.01.1987 Tarım Bağ-Kur başlangıcı ile en az 15 tam yıl prim ödemek şartıyla 57 yaşında (01.08.2010 günü) kısmi aylıkla emekli olur. Şayet halen tarım işiyle iştigal ediyorsa emekli oluncaya kadar prim ödemesi gerekir.

Engin Uçak: 15.5.1960 doğum tarihiniz, 9.10.1986 işe giriş tarihinizle Bağ-Kur'dan sonra 01.12.2007 günü yeniden başladığınız isteğe bağlı SSK'ya 1.260 gün yani 3,5 yıl daha prim ödemek şartıyla 25 yıllık sigortalılık süresini tamamlayacağınız 09.10.2011 gününden sonra emekli olursunuz. Askerliği ödeseniz bile bu son 3,5 yıldan sayılmayacaktır, aralıksız isteğe bağlı primi ödeyerek ancak 01.06.2011 günü 1.260 günü tamamlayacaksınız. Bu nedenle sadece 4 aylık askerlik borçlanması yapmanızı tavsiye ederim.

Suhat Girgin: Çift Bağ-Kur numaranız olduğundan ve kapanış kaydı olan numaranız üzerinden sağlık karnesi aldığınız için muayene olamamışsınız. Durum düzelinceye kadar fatura ile muayene olun, ilaç alın sonra da bu faturaları SGK'dan (Bağ-Kur'dan) tahsil edersiniz. İşlemi hızlandırmak için www.sgk.gov.tr üzerinden Bilgi Edinme Kanunu'na göre bilgi talep edin.

Tarık Güler: 1954 doğum yılınız ve 7,5 yıllık Bağ-Kur'unuzu ne zaman 15 tam yıla tamamlarsanız emekli olabileceğiniz gibi Bağ-Kur'dan sonra 3,5 yıl (1.260 gün) SSK'ya prim öderseniz 58 yaşında yani 2012 yılında SSK'dan emekli olabilirsiniz. Bu arada, 7,5 yıllık Bağ-Kur süresiyle çakışan 420 günlük SSK prim ödemeleriniz geçerli değildir.

Ramazan Tuna: 1988 yılında 9 yıl, 10 aylık memur iken vefat eden kızınız üzerinden 1 Ekim 2008 gününden sonra ana-babanın aylık alma hakkı gelecek ama sizin Bağ-Kur emekliliğiniz buna engel; zira çocuktan aylık için sosyal güvencenin olmaması gerekiyor.

İpek Demirkapı: SSK'nın 1475 sayılı kanunun 14. maddesini işçi lehine değil de işveren lehine yorumlaması nedeniyle 15 yılı tamamlayınca işyerinizden ayrılıp kıdem tazminatı alamayacaksınız. Ama 20 yılı tamamlayacağınız 2014'te bu işlemi yaptırabilirsiniz. Önce SSK'ya gidip 'kıdem tazminatı alabilir' yazısı isteyin. Bunu işvereninize verip tazminatınızı alacak ve işinizi bırakacaksınız. Bu işlem sonrasında sadece kıdem tazminatı ödenir, ihbar ödenmez.

Osman Kapkaç: 24.09.1955 doğum tarihiniz ve 01.05.1987 Bağ-Kur başlangıcınızla ne zaman 25 tam yılı tamamlarsanız o gün Bağ-Kur'dan emekli olacaksınız. Bu tarih normal şartlarda 01.05.2012 günüdür ama askerliği borçlanıp öderseniz, askerlik süreniz kadar öne gelir. Bu arada 1 Ekim 2008 gününden önce askerliği öderseniz hem ucuz hem taksitli olur. 15 yılı tamamlamış olduğunuzdan bundan sonra Bağ-Kur'lu olmasanız ve prim ödemeseniz bile 58 yaşında emekli olursunuz.

http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=710448