Gelir İdaresi Başkanlığınca yayımlanan 2008/3 sayılı Tahsilât İç Genelgesiyle tecil ve taksitlendirmeye ilişkin bazı düzenleme ve açıklamalar yapılmıştır. Genelgeyle; yerel teşkilatın tecil ve taksitlendirme yetki sınırları, tecil kapsamına giren amme alacakları, çok zor durum halinin belirlenmesi esasları, yeniden belirlenmiş ve tecil ve taksitlendirme başvurularında kullanılan “Tecil ve Taksitlendirme Formu” da yeniden düzenlenmiştir. Genelgede yapılan düzenleme ve açıklamalar bu bültenin konusunu oluşturmaktadır.

1. Konu ve Yasal Düzenleme

6183 sayılı Kanun’un 5766 sayılı Kanun’la değişik 48. maddesinde, amme alacağının vadesinde ödenmesi, haciz uygulanması veya haczedilen malın paraya çevrilmesi hallerinin, amme borçlusunu çok zor duruma düşüreceğinin anlaşıldığı durumlarda, Kanun’un ve alacaklı amme idarelerinin öngördüğü şartlarla, amme alacağının 36 ayı geçmemek üzere tecil edilerek taksite bağlanabileceği hükme bağlanmıştır.

6183 sayılı Kanun’un tecil hükümlerinde 5766 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikler 01.07.2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

6183 sayılı Kanun’un tecil ve taksitlendirmeye ilişkin hükümlerinde yapılan değişiklikler, 29.06.2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Seri: A Sıra No: 2 Tahsilât Genel Tebliğinde yapılmıştır.

Bu değişiklikler sonrasında tecil ve taksitlendirme işlemlerinde uyulması gereken usul ve esaslar yeniden belirlenmiş ve Gelir İdaresi Başkanlığınca yayımlanan 01.07.2008 tarihli ve 2008/3 sayılı Tahsilât İç Genelgesiyle Gelir İdaresi teşkilatına duyurulmuştur.

Genelgeye yöre, 01.07.2008 tarihinden itibaren tecil ve taksitlendirmeler bu Genelgede belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yapılacaktır.

2. Tecil ve Taksitlendirme Yetkisi

2008/3 sayılı Tahsilât İç Genelgesiyle Gelir İdaresi Başkanlığı yerel teşkilatının tecil ve taksitlendirme yetki sınırları yeniden belirlenmiştir.

01.07.2008 tarihinden itibaren tecil ve taksitlendirme yetki sınırları aşağıda yer almaktadır.

a) Tutar İtibariyle Yetki

Vergi Dairesi Başkanlıkları, Defterdarlıklar, Vergi Dairesi Müdürlüklerine tanınan tecil ve taksitlendirme yetkisi tutarlar itibariyle aşağıdaki gibidir:

Bağımsız vergi daireleri için belirlenen tecil yetkisi tutarı; (b) bendinde belirtilen Vergi Dairesi Başkanlıklarına bağlı vergi daireleri için 180.000 YTL, (c) bendinde belirtilen Vergi Dairesi Başkanlıklarına bağlı vergi daireleri için 120.000 YTL’dir.

b) Süre İtibariyle Yetki

Genelgeyle, Vergi Dairesi Başkanlıkları ve Defterdarlıkların tecil ve taksitlendirme yetki sınırı 24 ay olarak belirlenmiştir.

Öte yandan, Vergi Dairesi Başkanlıkları ve Defterdarlıklar; 24 ayı aşmamak koşuluyla kendilerine bağlı her bir vergi dairesi için farklı tecil yetkisi belirleme yetkisine sahiptir.

c) Motorlu Taşıtlar Vergisi ve Bazı İdari/Trafik Para Cezaları İçin Yetki

Genelgeyle;

§ Motorlu taşıtlar vergisi, motorlu taşıtlar vergisine ait gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi cezası,

§ 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre verilen trafik para cezaları,

§ 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununa göre verilen idari para cezaları,

§ 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca tahsili gereken geçiş ücreti ve idari para cezalarından olan alacakları ve

§ Yukarıda sayılan borçlara ilişkin fer'ilerinin,

tecil taleplerinin, tecili talep edilen alacağın tutarına bakılmaksızın değerlendirerek sonuçlandırmaya ve tecil müracaat tarihinden itibaren azami 30 ayı aşmayacak şekilde süre vermeye vergi daireleri yetkili kılınmıştır.

3. Tecil ve Taksitlendirme Uygulaması

a) Tecil ve Taksitlendirme Başvurusu

Tecil ve taksitlendirilme talep eden borçluların, Genelge ekinde yer alan "Tecil ve Taksitlendirme Talep Formu" ile müracaat etmeleri gerekmektedir.

Genelgeyle, tecil ve taksitlendirme başvurularında daha önce kullanılmakta olan formun "Erteleme ve Taksitlendirme Talep ve Değerlendirme Formu" olan ismi ve içeriği değiştirilmiş, 01.07.2008 tarihinden itibaren yapılacak başvurularda yeni formun doldurulması istenmiştir.

Tecil ve taksitlendirmenin yapılabilmesi için Formun ilgili bölümlerinin mutlaka doldurulması gerekmekte olup, aksi halde vergi daireleri borçluya gerekli uyarıda bulunmakta, yapılan uyarı üzerine ilgili bölümleri eksiksiz doldurmaması halinde tecil ve taksitlendirme talebi reddedilmektedir.

b) Borçlunun Çok Zor Durum Halinin Tespiti

Yukarıda 1. bölümde de belirtildiği üzere, amme borcunun vadesinde ödenmesi veya haczin tatbiki veyahut haczolunmuş malların paraya çevrilmesi borçluyu çok zor duruma düşürecekse, amme alacakları ilgili otorite tarafından tecil edilebilmektedir.

Tecil ve taksitlendirme talebinde bulunan borçluların "çok zor durumda" olup olmadıklarının tespitinde; likidite oranları kullanılmakta ve bu oranlar sonucunda tespit edilen çok zor durum derecesine uygun olarak tecil süreleri belirlenmektedir.

Bilanço esasına göre defter tutan borçluların çok zor durum halinin tespitinde kullanılan likidite oranı aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanmaktadır:

Likidite Oranı   =

Dönen Varlıklar - Stoklar

Genelgeyle yapılan düzenlemeye göre;

§ Likidite oranının 1'den büyük olması durumunda borç tecil edilmeyecektir.

§ Likidite oranının 1 veya 1'den küçük ve 0,5'den büyük olması durumunda 12 aya kadar tecil yapılabilecektir.

§ Likidite oranının 0,5 veya 0,5'den küçük olması durumunda ise borçlar 24 aya kadar tecil edilebilecektir.

Gayrifaal veya faaliyetini terk etmiş olan borçlular ile gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı, ücret, diğer kazanç ve iratları nedeniyle mükellefiyeti bulunan ya da bu sayılanlar dışında kalan diğer borçluların talepleri de Tecil ve Taksitlendirme Talep Formundaki beyanlarına göre değerlendirilmekte, taksit tutarları ile taksitlendirme süresi borçlunun durumuna göre takdir edilerek borçları azami 24 aya kadar tecil edilebilmektedir.

Borçluların belirlenen oran analizlerine göre borcunun tecil edilmemesi gerektiği sonucuna ulaşılmakla birlikte, tecil müracaat tarihinden itibaren geriye dönük dört ay içerisinde 6183 sayılı Kanun’un 105. maddesinde yer alan tabii afetlere maruz kaldıklarını belgelendirmeleri durumunda borçlarının azami 24 ay süre ile tecil edilmesi mümkün bulunmaktadır.

c) Tecil Süresinin Tayini

Genelgeyle yerel teşkilata tanınan 12 ve 24 aylık süreler azami sürelerdir.

Vergi Dairesi Başkanlıkları ve Defterdarlıklar, bağımsız vergi daireleri veya bağlı vergi dairelerinin yapacakları teciller için farklı süre belirlemeye yetkili kılınmışlardır. Bu çerçevede, vergi dairelerinin tecil yaparken kendilerine tayin edilen azami tecil sürelerini dikkate almaları gerekmektedir.

Genelgeyle yerel teşkilata, tecil süresinin tespitinde, borçlunun öteden beri borç ödemede iyi niyetli olup olmadığı, borç miktarının az veya çok oluşu, daha önce tecil edilen borçlarını tecil şartlarına uygun ödeyip ödemediği ve ödeme gücünün göz önünde bulundurulması tamim edilmiştir.

4. Süreli Red

6183 sayılı Kanun’un 48. maddesinin 3. fıkrasında, uygulamada "süreli red" olarak adlandırılan düzenleme yer almaktadır.

Düzenlemeye göre, borcunun tecilini talep eden ancak, talepleri uygun görülmeyerek reddedilen borçlular söz konusu borçlarını reddin tebliği tarihinden itibaren idarece 30 güne kadar verilebilecek ödeme süresi içinde ödedikleri takdirde bu amme alacağı ödendiği tarihe kadar faiz alınmak suretiyle tecil olunmuş sayılmaktadır.

Tecil talebi reddedilen borçlulara tecile yetkili makamca 30 güne kadar verilecek süre azami süre olup, Genelgeyle bu süre;

§ Vergi Dairesi Başkanlıkları ve Defterdarlıklar yetkisinde bulunan tecil taleplerinden uygun görülmeyerek süreli reddedilenler için azami 15 gün,

§ Bağımsız ve bağlı vergi daireleri yetkisinde bulunan tecil taleplerinden uygun görülmeyerek süreli reddedilenler için azami 7 gün,

olarak yeniden belirlenmiştir.

5. Tecil Edilmeyen Alacaklar

Tecil ve taksitlendirme kapsamında olmayan alacaklar Genelgeyle yeniden belirlenmiş olup, bunlar aşağıdadır:

§ Katma Değer Vergisi

§ Geçici Vergi

§ Özel Tüketim Vergisi

§ Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi

§ Özel İletişim Vergisi

§ Harçlar (İkmalen tarhiyata dayanan tapu harçları hariç)

§ Fonlar

§ Ecrimisil

§ Eğitime Katkı Payı ve Eğitime Katkı Payına ait gecikme zammı

§ Sınırlı uygulama süresine sahip ek vergiler

6. Vadesi Geçmiş Borç Durumunu Gösterir Belge Verilmesi Talepleri

Seri: A Sıra No: 2 Tahsilât Genel Tebliğinde yapılan düzenlemeyle, tecil ve taksitlendirme koşullarına bir yenisi eklenerek, 01.07.2008 tarihinden itibaren yapılacak başvurulara dayanılarak yapılan tecillere uygulanmak üzere, “tecil edilen borç tutarının %10’u ödenmedikçe ilgili tahsil dairesine borcu bulunmadığını gösteren yazının verilmemesi” tecil şartı olarak getirilmiştir.

Genelgede, bu çerçevede borçları tecil ve taksitlendirilen borçlulara, tecil edilen borçlarının % 10'unu ödemiş olmaları şartıyla ve vadesi geçmiş başka bir borcun bulunmaması koşuluyla vadesi geçmiş borcunun bulunmadığına dair yazı verileceği belirtilmiştir.

7. Diğer Konular

§ Tutar itibariyle yerel teşkilata tanınan tecil ve taksitlendirme yetkisini aşan talepler, "Tecil ve Taksitlendirme Talep Formu" ile birlikte en geç 5 gün içinde gelir İdaresi Başkanlığına gönderilmektedir.

§ Tecil talebinde bulunan mükelleflerin tecil müracaat tarihlerinden, taleplerinin sonuçlandırılmasına kadar geçen süre içerisinde tecil taleplerinin kabulüne veya reddine ilişkin tebligat yapılıncaya kadar, taleplerinde önerdikleri taksit tutarlarının ödenmesi gerekmekte olup, Genelgeyle yerel teşkilata bu konuda talep sahiplerine gerekli uyarının yapılması talimatı verilmiştir.

§ Motorlu taşıtlar vergisi, motorlu taşıtlar vergisine ait gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi cezası ile yukarıda 1/c bölümünde sayılan diğer borçları tecil edilen borçluların, tecil şartlarına uygun ödeme yaptığı sürece sahibi oldukları motorlu taşıta ilişkin fenni muayene yaptırabilmeleri, denize veya uçuşa elverişlilik belgesi alabilmeleri için "Fenni Muayene İzin Belgesi"nin düzenlenmesi gerekmektedir.

§ Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’nun 13. maddesinin (c) bendi uyarınca motorlu taşıtların satış ve devirleri sırasında tecil edilen borçlar defaten ödenmediği takdirde "Motorlu Taşıtların Satış ve Devrine Ait İlişik Kesme Belgesi" düzenlenmemektedir.

§ Borçlunun ekonomik faaliyet dönemleri ile nakit akışları da göz önünde bulundurularak farklı taksit tutarları belirlenebilmektedir.

§ Tecil faiz oranı, mali piyasalarda geçerli olan faiz oranları da dikkate alınarak, 6183 sayılı Kanun’un 48. maddesinin verdiği yetki çerçevesinde Maliye Bakanlığınca belirlenmektedir. Halen yapılan başvurular için uygulanan tecil faizi oranı, 438 seri no.lu Tahsilât Genel Tebliğiyle yıllık % 24 olarak belirlenmiştir.

İç Genelge metnine aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz.

Tahsilât İç Genelgesi (2008/3)