Merkez Bankası, Türkiye'nin 'yumuşak karnı' olarak gösterilen cari açığı azaltıcı önemli bir adım attı. Ödemeler dengesi hesaplama yöntemine serbest bölge ihracat ve ithalatı eklenince cari açık 711 milyon dolar geriledi.

Serbest ticaret bölgesi tanım değişikliğinin ardından cari açığın gayri safi yurtiçi milli hasıla (GSYH)'ya oranı da yüzde 5,7'den yüzde 5,6'ya geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 1998 yılı bazlı yeni milli gelir serisinde Türkiye'nin ekonomik sınırları içine dahil edilen serbest bölgeler Merkez Bankası tarafından ödemeler dengesinden çıkarılmıştı. Ancak TÜİK'in milli gelir hesabında yaptığı değişikliğin ardından Merkez Bankası da ödemeler dengesine bu verileri yeniden yansıttı. Hükümet cari açığın ekonomiyi olumsuz etkilememesi için çare arayışında. Cari işlemler açığındaki genişleme, 2008 yılının ilk üç ayında da sürdü. 2007 yılı sonunda 37,6 milyar dolar olan açık, mart ayı itibarıyla yıllık bazda 40,4 milyar dolara ulaştı. İhracatın miktar olarak büyüme oranı yine aynı dönemde ithalatın üzerinde oldu. Cari açık, 2008 yılının ilk çeyreğinde 2007 yılı ikinci yarısına kıyasla azaldı. Ancak, özellikle enerji fiyatlarındaki artış nedeniyle ithalat fiyatlarındaki yıllık büyümenin ihracat fiyatlarını aşmasıyla, ihracatta yüksek oranlı büyümeye ve turizm gelirlerinde görülen toparlanmaya rağmen, cari işlemler açığı genişlemeyi sürdürdü.

Türkiye'nin nisan ayında cari açığı, geçen yılın aynı ayıyla karşılaştırıldığında yüzde 50,1 oranında artarak, 3 milyar 252 milyon dolardan 4 milyar 882 milyon dolara yükseldi. Yıl sonu cari işlemler dengesinde meydana gelecek açık beklentisi, 47 milyar 680,3 milyon dolara yükseldi. Cari açık beklentisi, 46 milyar 832,1 milyon dolar düzeyindeydi. Merkez Bankası tarafından her ay iki kez düzenlenen beklenti anketinin haziran ayı son dönem sonuçları açıklandı. Buna göre, iki ay sonrasına ait tüketici fiyatları endeksinde (TÜFE), haziran ayının ilk anketinde yüzde 0,40 olan beklenti değişmedi.

İhracatı teşvik için kuruldu

Genel olarak serbest bölgeler, bir ülkenin siyasi sınırları içinde olmakla beraber, ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin yasal düzenlemeler ile dış ticaret rejiminin uygulanmadığı ya da kısmen uygulandığı, yapılan sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş muafiyet ve teşviklerin tanındığı, ticari, endüstriyel ve hizmet faaliyetlerinin yapıldığı yerler olarak tanımlanıyor. Serbest bölgeler ihracat, yatırım, üretim ve yabancı sermaye girişini hızlandırmak amacıyla kuruluyor. Serbest bölgeler gümrük hattı dışında sayılıyor. Bu bölgelerde vergi, resim, harç, gümrük ve kambiyo mükellefiyetlerine dair mevzuat hükümleri uygulanmıyor.

CARİ AÇIKTAKİ ARTIŞIN ÖNÜNE GEÇİLEMİYOR

Yıl - Miktar (milyon dolar)

1998* 1.984

1999 1.340

2000 9.821

2001* 3.392

2002 1.524

2003 8.036

2004 15.604

2005 22.824

2006 31.316

2007 37.600

• Cari fazla veren yıllar

http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=711860