213 sayılı VUK’nun mükelleflerin ödevleri başlığını taşıyan ikinci kitabının “defter tutma” ile ilgili düzenlemeler içeren 2. kısmının 9. bölümünde “kayıt nizamı” ile ilgili hükümlere yer verilmiştir.   Madde hükmüne göre, yanlış kayıtların düzeltilmesi ile ilgili 217. madde hükmünde defterlere yapılan kayıtların değiştirilemez olma ilkesi benimsenmiştir. Ancak, yevmiye defterine yapılan bir kaydın düzeltilmesi ancak “muhasebe ilkelerine” göre   yapılabilmektedir. Örneğin, alacak kaydedilmesi gereken bir hesapta yanlışlıkla borçlu kaydın düşülmesi halinde, bu hata ancak eski kaydın iptali ve yeni kaydın yapılması suretiyle düzeltilebilecektir. Aynı şekilde, bir hesaba kaydedilmesi gereken tutar eksik kaydedilmiş ise hata hesaba eksik tutar kadar ilave yapılarak düzeltilecektir.

Diğer taraftan defterlerde yanlış, kaydın üzeri, okunacak şekilde çizilerek ve yeni kayıt yapılarak düzeltilir. Mesela yevmiye kaydı doğru olmakla birlikte defteri kebire eksik işlenen bir satış tutarının üzeri okunacak şekilde çizilir ve daha sonra doğrusu yazılarak düzeltme kaydı yapılır.

Defterlerde çizme, kazıma, silme suretiyle düzeltme yapılmaz veya kayıtlar değiştirilemez.

Kayıtlar arasında boş satır bırakılamayacağı gibi boş sayfa da bırakılamaz. Yanlışlıkla boş bırakılan sayfalar ve satırlar üstü çizilerek atlanır.

Ciltli defterlerde yaprak koparılmaz, müteharrik yapraklı olanlarda ise yaprakların sırası bozulamaz ve yırtılamaz.

165 Sıra Nolu VUK Genel Tebliği uyarınca müteharrik yapraklı defterlerde tasdik numarasının mühürle birlikte (kayıt yapılan) her sayfada bulunması gerekir. bununla birlikte aşağıda belirttiğimiz olayda olduğu gibi bilgisayarla tutulan defterlerde onay tek sayfada yapılmakta ve kayıtlar da onayın bulunduğu sayfaya dökülmektedir.

Vergi idaresi, Sosyal Sigortalar Kurumu Teftiş Kurulunun;

“bilgisayar aracılığıyla yazılımı yapılan defterlerin bilgisayardan dökümünün alınması sırasında, yazılımın noter onayı içeren sayfa yüzüne değil onaysız sayfa yüzüne gerçekleştirilmesi ve onaylı olan sayfaların döküm yapılan sayfaların arka yüzünde boş olarak yer alması halinde; işyeri kayıtlarının geçersiz sayılıp sayılmayacağı hususunda tereddüde düşüldüğü” şeklindeki sorusu üzerine

“….. müteharrik yaprakların her sayfasının teker teker tasdik makamının resmi mührü ile mühürlü olması, sayfaların sıra numarası ile teselsül etmesi ve bu yaprakların sırasının bozulmaması suretiyle defterlerin kullanılması gerekmektedir.

Söz konusu olayınızda bahsi geçen mükelleflerin müteharrik yaprakları sıra numarası izliyor ve kayıtları usulüne uygun yapılmış ise noter tasdiklerinin kayıtların yapıldığı sayfanın arka yüzünde bulunmasında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır.” [1]

şeklinde görüş bildirmiştir. Buna karşın Danıştay, müteharrik yapraklı yevmiye defterlerinin tasdiksiz arka kısımlarına yapılan kayıtların kanuni defterlere yapılmış kayıt olarak kabulüne imkan bulunmadığı gerekçesiyle tasdiksiz sayfalarda gösterilen indirilecek KDV’lerini, diğer yasal defterlerle mukayese etmeden   reddetmek suretiyle yapılan tarhiyatı kaldıran vergi mahkemesi kararını bozmuştur.[2]

Yevmiye defteri hesap dönemi içerisinde bitmesi durumunda yeni defter tasdik ettirilerek mükellefler işlemlerini bu defterlere devam ettirebilirler.   Ancak bazı hallerde mükellefler vaktinde yevmiye defteri tasdik ettirmedikleri için günlük kayıtlarını onaylı defteri kebire yapmaktadırlar. Bu gibi durumlarda resen takdir nedeni varlığı ortaya çıkmaktadır. Ancak, yüklenilen KDV’lerin tasdikli defteri kebire aktarılması halinde mükellefin indirim imkanı devam etmektedir.[3]

Diğer yandan usulsüzlük “vergi kanunlarının şekle ve usule müteallik hükümlerine riayet edilmemesi” halinde söz konusu olabilmektedir ki bu hükümler içerisinde muhasebe kayıtlarına yönelik herhangi bir düzenleme mevcut değildir. Muhasebe kayıtlarının yapılışı, işlenişi sırasında yapılan hatalı kayıtların VUK 217. madde hükmüne göre ve usulüne uygun olarak düzeltme kayıtlarının yapılması gerekecektir. Ancak, bu düzeltme kayıtlarının vergi kaybına neden olamaması gerekir. yapılan düzeltme kayıtlarının vergi kaybına neden olması halinde   bunlarla ilgili olarak vergi ziyaı cezası uygulanır. Kasten yapılan muhasebe hata ve hileleri hakkında, ziyaa uğratılan verginin 3 katı tutarında   vergi ziyaı cezası uygulanır. Bunlar hakkında tarhiyat öncesi veya tarhiyat sonrası uzlaşma hükümleri geçerli olamaz. Nazlı Gaye Alpaslan Güven

http://www.hurses.com.tr/Haber-Muhasebe_hatalari_ile_bunlarin_duzeltilmesi_ve_ceza_uygulamasi-13935.htm

[1] TC Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğünün Sosyal Sigortalar Kurumuna gönderdiği 12.05.1998 tarih ve 17573 sayılı yazı.

[2] Dnş. 7. D. nin, 21/01/2002 gün ve E:2001/4619-K:2002/167 sayılı kararları.(Bkz. Mükellefin Dergisi, Ekim 2002, Sayı: 118, s.172-175). Yine, DVDDK tarafından verilen 17/06/2005 gün ve E:2005/110-K:2005/177 sayılı kararda da, “sadece yevmiye defterinin tasdiksiz arka sayfalarına kayıt yapıldığı gerekçesi ile, mal alışları sırasında ödendiği ihtilafsız olan KDV indirimlerinin reddedilemeyeceği” hakkında karar verilmiştir.

[3] Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğünün Denizli Valiliğine gönderdiği 09/07/1999 tarihli ve 29350 sayılı yazısı.

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.