Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), şirketlerin altın, gümüş ve platin bonoları gibi farklı araçlarla borçlanabilmesi ve KİT’ler ile yerel yönetimlerin borçlanma senedi ihracını sağlayacak düzenlemeye gidiyor. Bu amaçla hazırlanan tebliğ taslağında, tahvil ihraç tutarına ilişkin üst sınır KİT’ler ve yerel yönetimler için kaldırılarak, alternatif finansman olanağı yaratılıyor.

Ayrıca, daha çok “yeşil sermaye” diye adlandırılan şirketlerin halktan para toplayıp ortadan kaybolmasıyla sonuçlanan krizlerin tekrarlanmamasını sağlayacak hüküm de yer alıyor. Buna göre SPK, “gerçeği dürüst biçimde yansıtmayarak halkın istismarına yol açacağı” sonucuna varırsa, ihraca izin vermeyecek.

SPK, “Borçlanma Araçlarının Kurul Kaydına Alınmasına İlişkin Esaslar Tebliği” taslağını görüşe açtı. Buna göre; ihraççıların ihraç edecekleri borçlanma araçlarını, tebliğde belirtilen esaslara göre Kurul’a kaydettirmeleri zorunlu tutulacak. İhraç edilecek borçlanma araçlarına ilişkin olarak alınacak yetkili organ kararında bu araçların türü, faizin belirlenme esasları ve vadesi gibi temel nitelikleri ile banka bonosu için satış ve tedavül limitlerine yer verilmesi zorunlu olacak. Kayıt başvurusunun, genel kurul kararının alındığı tarihten itibaren 1 yıl, yönetim kurulu kararının ve diğer ihraççılar için ilgili organ kararının alındığı tarihten itibaren 1 ay içinde yapılması zorunlu tutulacak.

İhraç başvurusu bir yıllık bir dönem içinde yapılacak borçlanma araçları ihraçlarının tümünü kapsayacak şekilde de yapılabilecek. Bu dönem içerisinde borçlanma araçları, tertipler veya tertibe bağlı seriler halinde satılabilecek.

Banka bonosuna ilişkin ihraç başvurusunun bir yıllık bir dönem içinde yapılacak borçlanma araçları ihraçlarının tümünü kapsayacak şekilde yapılması durumunda, Kurulca belirlenecek satış limiti, tedavül limitini geçmemek üzere, bu süre içerisinde satışı yapılacak banka bonolarının tamamını kapsayacak.

HALKIN İSTİSMARINA İZİN VERİLMEYECEK

SPK, ihraç edilecek borçlanma araçlarının Kurul kaydına alınmasına ilişkin başvuruları, mevzuatta öngörülen esaslar çerçevesinde inceleyecek ve sonuçlandıracak. İncelemeler sonucunda açıklamaların yeterli olmadığı ve gerçeği dürüst

biçimde yansıtmayarak halkın istismarına yol açacağı sonucuna varılırsa, gerekçe gösterilerek, başvuru konusu borçlanma araçlarının Kurul kaydına alınmasından imtina edilebilecek.

SPK, ihraççıdan, borçlanma araçlarına ilişkin ödeme yükümlülüklerinin yurt içinde yerleşik bir banka tarafından garanti altına alınmasını talep edebilecek.

HAMİLİNE, NAMA VEYA EMRE YAZILI OLACAK

Borçlanma araçları halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satılabilecek. Halka arz edilmek suretiyle ihraç edilecek borçlanma araçlarının hamiline, halka arz edilmeksizin satılmak üzere ihraç edilecek; tahvillerin, HDT’lerin ve DT’lerin nama; finansman bonoları, altın, gümüş ve platin bonoları ile banka bonolarının ise emre yazılı olarak, çıkartılmaları şart olacak.

Borçlanma araçlarının tahsisli olarak satışında izahname ve sirküler düzenlenmeyecek.

Borçlanma araçlarının yurt içinde yerleşik kişilere tahsisli olarak satılması durumunda, bu araçları satın alacak gerçek ya da tüzel kişilere ilişkin bilgilerin kayıt öncesinde SPK’ya bildirilmesi zorunlu olacak.

TAHSİSLİ SATIŞTA ALICI SAYISI 100’Ü GEÇMEYECEK

Borçlanma araçlarını tahsisli olarak satın alacak gerçek ve tüzel kişilerin sayısının gerek bu araçların Kurul kaydına alınması aşamasında gerekse kayıt aşamasından sonra yapılacak işlemlerle 100’ü geçmemesi şartı aranacak. Kurul’un ihraççıların muafiyet şartlarına ilişkin düzenlemelerinde tanımlanan nitelikli yatırımcılara yapılan tahsisli satışlarda sayı yönünden bir kısıtlama uygulanmayacak. Ancak nitelikli yatırımcılara satılan borçlanma araçlarının, Kanunda yer alan halka arz tanımı kapsamına girecek şekilde yeniden satışa sunulmaları halinde izahname ve sirküler düzenlenmesi zorunlu tutulacak.

HALKA ARZDA DERECELENDİRME ZORUNLULUĞU

Borçlanma araçlarının halka arz edilerek satılması durumunda, Kurul’un derecelendirmeye ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde, satışı yapılacak borçlanma aracına ilişkin olarak kredi derecelendirmesi yapılması ve derecelendirme notuna izahname ile sirkülerde yer verilmesi zorunlu tutulacak.

Borçlanma araçlarının Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde kayden izlenerek müşteri adına saklanmaları zorunlu olacak.

Borçlanma araçlarına ilişkin ihraç limiti ve katsayı, 14 Ocak 1993 tarih ve 93/3983 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nda yer alan esaslar çerçevesinde belirlenecek. İhraççıların ihraç edebileceği borçlanma araçlarının toplam tutarı Tebliğde yer alan esaslar dahilinde belirlenecek.

HÜKÜMET KİT’LER VE YEREL YÖNETİMLER İÇİN KAYNAK YARATACAK

Buna karşın, mahalli idareler ve bunlarla ilgili özel mevzuatları uyarınca faaliyet gösteren kuruluş, idare ve işletmeler, mevzuata göre özelleştirme kapsamına alınanlar dahil kamu iktisadi teşebbüslerinin borçlanma aracı ihraç limitleri Bakanlar Kurulunca belirlenecek. Bu durumda, özel kanunlarda belirlenen limitler uygulanmayacak.

Hazine garantisi ihtiva eden ihraçlarda, mevzuatta öngörülen ihraç limitlerine uyulmayacak.

Halka arz edilen borçlanma araçlarının satışının, bunlara ilişkin anapara, faiz ödemesi ve benzeri yükümlülüklerin aracı kuruluşlar vasıtasıyla yerine getirilmesi zorunlu olacak.

İKİNCİ EL SATIŞ YAPILABİLECEK

İlgili borsalarda işlem gören borçlanma araçlarının borsa dışında da alım satıma konu olabilmeleri, aracı kuruluşların borsa dışında verdikleri alım satım fiyat tekliflerini kendi internet sitelerinde güncel bir şekilde yayımlamaları

ve eşzamanlı olarak borsaya iletmeleri ve tekliflerindeki her değişikliği de en seri haberleşme vasıtası ile ilgili borsaya iletmeleri, söz konusu bilgilerin ilgili borsa tarafından borsadaki en iyi fiyat bilgileri ile birlikte internet sitesinde ilan edilmesi kaydıyla mümkün olacak.

SPK, borçlanma araçlarını kayda aldığı ihraççıların, borçlanma araçlarına dair hesap ve işlemlerini Kanun uyarınca denetleyecek.

İhraççılar yurt dışında satışını gerçekleştirecekleri borçlanma araçlarının, Kurul kaydına alınması için istenilen belgelerle Kurul’a başvuracaklar.

Tahvillerin vadesi 1 yıldan az olmamak üzere serbestçe belirlenebilecek. Tahvillerin anaparası, vade bitiminde bir defada veya vade içinde taksitler halinde ödenebilecek.

Tahvillere ödenecek faiz oranı ile ve ödeme koşullarına ilişkin esaslar, izahname ve sirkülerde açıkça belirtilmek koşuluyla ihraççılarca belirlenecek. Aynı tertibe dahil farklı serilerdeki tahviller için değişik faiz oranı tespit edilebilecek.

DEĞİŞKEN FAİZLİ TAHVİL ÇIKARILABİLECEK

İhraççılar değişken faizli tahvil ihraç edebilecek. Halka arz edilecek değişken faizli tahvillerde faiz belirleme usul ve esasları izahname ve sirkülerde açıkça belirtilecek. Uygulamaya esas alınacak faiz oranının belirlenmesi için gerekli unsurların Kurul’a müracaat edilmeden önce tespiti ve bunların izahname, sirkülerde yer alması zorunlu olacak. Söz konusu hususlarda, kanuni zorunluluklar saklı kalmak kaydıyla vade sonuna kadar değişiklik yapılamayacak.

KARDAN PAY VERİLECEK

İhraççılar esas sözleşmelerinde veya varsa özel mevzuatlarında hüküm bulunmak şartıyla tahvillere kardan pay verebilecekler. Halka açık anonim ortaklıklar açısından tahvillere ödenecek kar payı, Kurulca belirlenen ilke ve esaslara göre ayrılacak birinci temettü miktarını azaltamayacak.

Hisse Senedine Dönüştürülebilir Tahvillerin (HDT) ve Değiştirilebilir Tahvillerin (DET) vadesi de 1 yıldan az olamayacak.

ALTIN, GÜMÜŞ VE PLATİN BONOLARI GELİYOR

Finansman bonolarının vadesi 60 günden az 360 günden fazla olamayacak. Finansman bonoları, ihraççı tarafından belirlenen vadeye uygun iskonto oranları ile iskonto edilerek bulunan fiyat üzerinden satılacak.

Altın, gümüş ve platin bonolarının vadesi 60 günden az 720 günden fazla olamayacak. Halka arz edilmek suretiyle ve iskonto esasına göre satışa sunulan altın, gümüş ve platin bonolarının satışında uygulanacak vadeye uygun iskonto oranları yıllık bazda hesaplanarak, satışın yapılacağı yerlerde satış süresi içerisinde ihraççı tarafından duyurulacak. Altın, gümüş ve platin bonolarının satış bedeli, esasları izahname ve sirkülerde belirtilmek kaydıyla, Yeni Türk Lirası, döviz veya kıymetli maden olarak tahsil edilecek.

Altın, gümüş ve platin bonolarına ilişkin ödemeler, esasları izahname ve sirkülerde belirtilmek kaydıyla, kıymetli madenin borsasında oluşan ağırlıklı ortalama fiyatı esas alınarak, Yeni Türk Lirası veya ödeme tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ilan edilen döviz satış kuru kullanılmak suretiyle, döviz cinsinden ya da ihraç sırasında fiziki teslim öngörülmüşse kıymetli maden cinsinden aracı kuruluş vasıtasıyla yapılacak.

Banka bonoları, mevduat kabul etmeyen bankaların ihraç ederek iskonto esasına göre sattıkları, emre veya hamiline yazılı menkul kıymet niteliğindeki kıymetli evrak olacak. Banka bonolarının kayda alınması, banka önerisi üzerine tedavül ve satış limitlerinin Kurulca belirlenmesini de kapsayacak. Banka bonolarının vadesi 60 günden az 720 günden fazla olamayacak.

Tebliğ’in yürürlüğe girdiği tarihte Kurul nezdinde mevcut bulunan borçlanma araçlarının Kurul kaydına alınmasına ilişkin başvurular, bu Tebliğ hükümlerine göre sonuçlandırılacak.