I- GİRİŞ

Konkordato, bir borçlunun, mevcut şartlar altında tam ve gereği gibi ifa edemeyecek olan borçlarını yerine getirme arzu ve niyeti ile alacaklıları ile yaptığı borçta tenzilat, yeni vade veyahut tenzilat ile birlikte yeni vade imkanı tanıyan ve mahkeme tarafından onaylanan bir yöntemdir.

Konkordato borçlunun alacaklılarının belli bir çoğunluğu ile yaptığı ve ticaret mahkemesinin tasdiki ile hüküm ifade eden bir uzlaşmadır. Borçlunun da belirlenen süre içinde, borcunun kabul edilen kısmını ödemekle borçlarının tamamından kurtulmasını sağlayan bir hukuki müessesedir. Böylece iflasın engellenmesini ve alacaklıların da alacaklarının bir bölümüne kavuşmalarına imkan verilmektedir.

2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu(IIK)’nda konkordato uygulaması, adi konkordato (Md. 285-308), iflastan sonra konkordato (Md. 309) ve malvarlığının terki suretiyle konkordato (Md. 309/a) olmak üç farklı şekilde düzenlenmiştir.

Bu yazımızda adi konkordato hakkında açıklamalarda bulunacağız.

II- ADİ KONKORDATO SÜRECİNİN AŞAMALARI

Konkordato mali yönden zor durumda bulunan borçlu ile alacaklılarının borcun ödemesi bakımından alacaklıları ile uzlaşma imkanını sağlayan bir hukuki müessesedir.

A- KİMLER KONKORDATO TALEBİNDE BULUNABİLİR

Borçlu ve alacaklıları konkordato talebinde bulunabilirler (İİK Md. 285).

1- Borçlunun Konkordato Talebi

Borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebilir.

2- Alacaklının Konkordato Talebi

İflâs talebinde bulunabilecek her alacaklı, gerekçeli bir dilekçeyle, borçlu hakkında konkordato işlemlerinin yetkili ve görevli mahkemeden başlatılmasını isteyebilir.

B- KONKORDATO TALEBİNE EKLENECEK BELGELER

Konkordato talebine eklenecek belgelere ilişkin usul ve esaslar İİK’nın 286. maddesine dayanılarak hazırlanan ve 30.01. 2019 tarih ve 30671 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkında Yönetmeliğin 5- 11. maddelerinde düzenlenmiştir.

Borçlu, konkordato talebine aşağıdaki belgeleri ekler:

1- Konkordato Ön Projesi

Konkordato ön projesinde aşağıdaki hususlar yer alır:

1. a) Borçlunun, borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceği.
2. b) Alacaklıların, alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacakları.
3. c) Borçlunun, ödemelerin yapılması için mallarını satıp satmayacağı.

ç) Borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli malî kaynağı hangi yöntemle sağlayacağı; bu kapsamda sermaye artırımı veya kredi temini yoluna gidip gitmeyeceği yahut başka bir yöntem kullanıp kullanmayacağı.

2- Borçlunun Malvarlığının Durumunu Gösterir Belgeler

(1) Borçlu, malvarlığının durumunu gösterir belgeleri konkordato talebine ekler. Şayet borçlu, defter tutmaya mecbur kişilerden ise ayrıca aşağıdaki belgeleri de ekler:

1. a) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre hazırlanan son bilanço.
2. b) Gelir tablosu.
3. c) Nakit akım tablosu.

ç) İşletmenin devamlılığı esasına göre hazırlanan ara bilanço.

1. d) Aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilanço.
2. e) Ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin e-defter berat bilgileri.
3. f) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait olup defter değerlerini içeren listeler.
4. g) Tüm alacak ve borçları, vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler.

ğ) Borçlunun malî durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler.

2. fıkranın (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde sayılan tablolar finansal raporlama çerçevesine uygun olarak hazırlanır.

(2) 2018/11597 sayılı BKK uyarınca bağımsız denetime tabi olan borçlular için, 2. fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde sayılanların bağımsız denetimden geçmiş olması gerekir.

(3) 2. fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde sayılan finansal tabloların tarihi bakımından, bunlara ilişkin hesap dönemi kapanışı üzerinden bir takvim yılı geçmemiş olmalıdır. Diğer bentlerde sayılan tablo, bilgi ve belgelerin tarihi ise mahkemeye başvuru tarihinden en fazla 90 gün öncesine ait olabilir.

(4) 2. fıkranın (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde sayılan tablolar finansal raporlama çerçevesine uygun olarak hazırlanır.

3- Alacaklı ve Alacak Listesi

Borçlu; alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren listeyi konkordato talebine ekler.

4-Karşılaştırma Tablosu

Borçlu, konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen miktar ile iflası hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren tabloyu konkordato talebine ekler.

5-Makul Güvence Veren Denetim Raporu

Borçlu KGK nca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından Türkiye Denetim Standartlarına (TDS) göre 16. madde kapsamında hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda makul güvence veren denetim raporu ile dayanaklarını konkordato talebine ekler.

2. a) Borçlu, iflasa tabi olmayan kişilerden ise sadece 2. fıkranın (a) ve (c) bentlerinde yazılı belgeler ile uygun düştüğü ölçüde (b) bendinde yazılı belgeleri konkordato talebine ekler.
3. b) Konkordato işlemlerinin başlatılması alacaklılardan biri tarafından talep edilmişse mahkeme, 1. veya 2. fıkrada belirtilen belge ve kayıtların eksiksiz olarak sunulması için borçluya makul bir süre verir.

Öte yandan 16 Şubat 2019 tarih ve 30688 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan KGK’nin 14.2.2019 tarih ve 75935942-050.01.04-(01/71) sayılı Kararı’nda, İİK’nın 286.  maddesine dayanılarak 30.01. 2019 Tarih ve 30671 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkında Yönetmelik kapsamında yapılacak denetim sonucunda düzenlenecek makul güvence veren denetim raporu örneği yayınlamıştır.

6- Diğer Belge ve Kayıtlar

Borçlu, konkordato sürecinde mahkeme veya komiser tarafından istenebilecek diğer belge ve kayıtları da ibraz etmek zorundadır.

C- MAHKEMENİN GEÇİCİ MÜHLET VERMESİ

Konkordato talebi üzerine mahkeme, yukarıda belirtilen belgelerin eksiksiz olarak mevcut olduğunu tespit ettiğinde derhâl geçici mühlet kararı verir ve borçlunun malvarlığının muhafazası için gerekli gördüğü bütün tedbirleri alır (md. 287).

Konkordato işlemlerinin başlatılması alacaklılardan biri tarafından talep edilmişse, borçlunun 286. maddede belirtilen belgeleri ve kayıtları mahkemenin vereceği makul süre içinde ve eksiksiz olarak sunması hâlinde geçici mühlet kararı verilir. Belge ve kayıtların süresinde ve eksiksiz olarak sunulmaması hâlinde geçici mühlet kararı verilmez ve alacaklının yaptığı konkordato talebinin de reddine karar verilir.

Geçici mühlet üç aydır. Mahkeme bu üç aylık süre dolmadan borçlunun veya geçici komiserin yapacağı talep üzerine geçici mühleti en fazla iki ay daha uzatabilir. Geçici mühletin toplam süresi beş ayı geçemez.

291. ve 292. maddeler, geçici mühlet hakkında kıyasen uygulanır.

Geçici mühlet talebinin kabulü, geçici komiser görevlendirilmesi, geçici mühletin uzatılması ve tedbirlere ilişkin kararlara karşı kanun yoluna başvurulamaz.

1- Konkordato Komiserin Görevlendirilmesi

Mahkeme, geçici mühlet kararıyla birlikte konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığının yakından incelenmesi amacıyla bir geçici konkordato komiseri görevlendirir.

Komiserin görev ve yetkileri İİK’nın 289/4 ile 290/6. maddelerine dayanılarak hazırlanan ve 30.01.2019 tarih ve 30671 sayılı Resmi Gazete’de yayımlananKonkordato Komiserliği ve Alacaklılar Kuruluna Dair Yönetmelik ile düzenlenmiştir

(1) Mahkeme, komiseri, bağlı bulunduğu bölge adliye mahkemesinde kurulu bulunan bölge kurulu tarafından oluşturulan listeden seçer. Bu listede görevlendirilecek komiser bulunmaması hâlinde liste dışından görevlendirme yapılır ve yapılan bu görevlendirme bölge kuruluna bildirilir.

(2) Alacaklı sayısı ve alacak miktarı dikkate alınarak gerektiğinde üç komiser de görevlendirilebilir. Üç komiser görevlendirilmesi durumunda komiserlerden biri, mahkemenin bulunduğu ilde faaliyet göstermek şartıyla KGK tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetçiler arasından seçilir.

(3) Listeye kayıtlı komiser kendisine verilen görevi kabulle yükümlüdür.

(4) Bir kişi eş zamanlı olarak beşten fazla dosyada geçici komiser ve komiser olarak görev yapamaz.

(5) Komiserin görevinin sona ermesi hâlinde bu durum mahkemesince sebepleriyle birlikte derhâl bağlı bulunduğu bölge adliye mahkemesinde kurulu bulunan bölge kuruluna bildirilir.

2- Komiserin Görevleri Şunlardır

1. a) Konkordato projesinin tamamlanmasına katkıda bulunmak.
2. b) Borçlunun faaliyetlerine nezaret etmek.
3. c) Bu kanunda verilen görevleri yapmak.
4. d) Mahkemenin istediği konularda ve uygun göreceği sürelerde ara raporlar sunmak.
5. e) Alacaklılar kurulunu konkordatonun seyri hakkında düzenli aralıklarla bilgilendirmek.
6. f) Talepte bulunan diğer alacaklılara konkordatonun seyri ve borçlunun güncel malî durumu hakkında bilgi vermek.
7. g) Mahkeme tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Komiser, görevi kapsamında ihtiyaç duyduğu bilgi ve belgeleri, özel ve kamu kurum ve kuruluşları ile ilgililerden talep edebilir, doğrudan yazışma yapabilir ve iletişim kurabilir.

Dosyayı teslim alan komiser kesin mühlet içinde, konkordatonun tasdikine yönelik işlemleri tamamlayarak dosyayı raporuyla birlikte mahkemeye iade eder (Md. 290).

3- Alacaklılar Toplantısına Davet Ve Projenin Kabulü İçin Gerekli Çoğunluk

Konkordato projesinin hazırlanması, alacakların bildirilmesi ve tahkiki tamamlandıktan sonra komiser, 288. madde uyarınca yapacağı yeni bir ilânla alacaklıları, konkordato projesini müzakere etmek üzere toplanmaya davet eder. Toplantı günü ilândan en az 15 gün sonra olmak zorundadır. İlanda alacaklıların, toplantıdan önceki yedi gün içinde belgeleri inceleyebilecekleri de bildirilir. Ayrıca, ilânın birer sureti adresi belli olan alacaklılara posta ile gönderilir (Md 301) .

Komiser alacaklılar toplantısına başkanlık eder ve borçlunun durumu hakkında bir rapor verir. Borçlu gerekli açıklamaları yapmak üzere toplantıda hazır bulunmaya mecburdur (Md. 302).

4- Konkordato Projesi İçeriği

1. a) Kaydedilmiş olan alacaklıların ve alacakların yarısını veya
2. b) Kaydedilmiş olan alacaklıların dörtte birini ve alacakların üçte ikisini,

aşan bir çoğunluk tarafından imza edilmiş ise kabul edilmiş sayılır.

Oylamada sadece konkordato projesinden etkilenen alacaklılar oy kullanabilir. 206. maddenin birinci sırasında yazılı imtiyazlı alacakların alacaklıları ve borçlunun eşi ve çocuğu ile kendisinin ve evlilik bağı ortadan kalkmış olsa dahi eşinin anası, babası ve kardeşi alacak ve alacaklı çoğunluğunun hesabında dikkate alınmaz.

Rehinle temin edilmiş olan alacaklar, 298. madde uyarınca takdir edilen kıymet sonucunda teminatsız kaldıkları kısım için hesaba katılırlar.

Çekişmeli veya geciktirici koşula bağlı yahut belirli olmayan bir vadeye tabi alacakların hesaba katılıp katılmamasına ve ne oranda katılacağına mahkeme karar verir. Şu kadar ki bu iddialar hakkında ileride mahkemece verilecek hükümler saklıdır.

Konkordato projesinin müzakereleri sonucunda oluşturulan konkordato tutanağı, kabul ve ret oylarını içerecek şekilde derhâl imza olunur. Toplantının bitimini takip eden yedi gün içinde gerçekleşen iltihaklar da kabul olunur.

Komiser, iltihak süresinin bitmesinden itibaren en geç yedi gün içinde konkordatoya ilişkin bütün belgeleri, konkordato projesinin kabul edilip edilmediğine ve tasdikinin uygun olup olmadığına dair gerekçeli raporunu mahkemeye tevdi eder.

5- Konkordatonun Tasdiki Şartları

302. Madde uyarınca yapılan toplantıda ve iltihak süresi içinde verilen oylarla kabul edilen konkordato projesinin tasdiki aşağıdaki şartların gerçekleşmesine bağlıdır:
303. a) Adi konkordatoda teklif edilen tutarın, borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktardan fazla olacağının anlaşılması; malvarlığının terki suretiyle konkordatoda paraya çevirme hâlinde elde edilen hasılat veya 3. kişi tarafından teklif edilen tutarın iflâs yoluyla tasfiye hâlinde elde edilebilecek bedelden fazla olacağının anlaşılması.
304. b) Teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması (bu kapsamda mahkeme, borçlunun beklenen haklarının dikkate alınıp alınmayacağını ve alınacaksa ne oranda dikkate alınacağını da takdir eder).
305. c) Konkordato projesinin 302. maddede öngörülen çoğunlukla kabul edilmiş bulunması.
306. d) 206. Maddenin birinci sırasındaki imtiyazlı alacaklıların alacaklarının tam olarak ödenmesinin ve mühlet içinde komiserin izniyle akdedilmiş borçların ifasının, alacaklı bundan açıkça vazgeçmedikçe yeterli teminata bağlanmış olması (302/6. maddesi kıyasen uygulanır).
307. e) Konkordatonun tasdikinin gerektirdiği yargılama giderleri ile konkordatonun tasdiki durumunda alacaklılara ödenmesi kararlaştırılan para üzerinden alınması gereken harcın, tasdik kararından önce, borçlu tarafından mahkeme veznesine depo edilmiş olması.

Mahkeme konkordato projesini yetersiz bulursa kendiliğinden veya talep üzerine gerekli gördüğü düzeltmenin yapılmasını isteyebilir.

6- Konkordatonun Tasdiki Kararı, Kapsamı ve İlânı

Konkordatonun tasdiki kararında alacaklıların hangi ölçüde alacaklarından vazgeçtiği ve borçlunun borçlarını hangi takvim çerçevesinde ödeyeceği belirtilir (Md. 306).

Kararda, tasdik edilen konkordatonun yerine getirilmesini sağlamak için gerekli gözetim, yönetim ve tasfiye tedbirlerini almakla görevli bir kayyım tayin edilebilir. Bu takdirde kayyım, borçlunun işletmesinin durumu ve proje uyarınca borçlarını ödeme kabiliyetini muhafaza edip etmediği konusunda iki ayda bir tasdik kararını veren mahkemeye rapor verir; alacaklılar bu raporu inceleyebilirler.

Tasdik kararı mahkemece, 288. madde uyarınca ilân olunur ve ilgili yerlere bildirilir.

7- Konkordatonun Tasdik Edilmemesi ve Borçlunun İflâsı

Konkordato tasdik edilmezse mahkeme konkordato talebinin reddine karar verir ve bu karar 288. madde uyarınca ilân edilerek ilgili yerlere bildirilir. Borçlunun iflâsa tabi şahıslardan olması ve doğrudan doğruya iflâs sebeplerinden birinin mevcut olması hâlinde mahkeme, borçlunun iflâsına resen karar verir.

8- Konkordatonun Hükümleri

İİK’nın 308/c maddesi uyarınca konkordato, tasdik kararıyla bağlayıcı hâle gelir. Tasdik edilen konkordato projesinde konkordatonun, tasdik kararının kesinleşmesiyle bağlayıcı hâle geleceği de kararlaştırılabilir; bu takdirde mühletin etkileri, kanunda öngörülen istisnalar saklı kalmak kaydıyla konkordatonun bağlayıcı hâle geldiği tarihe kadar devam eder.

Bağlayıcı hâle gelen konkordato, konkordato talebinden önce veya komiserin izni olmaksızın mühlet içinde doğan bütün alacaklar için mecburidir.

206. Maddenin birinci sırasında yazılı imtiyazlı alacaklar, rehinli alacaklıların rehnin kıymetini karşılayan miktardaki alacakları ve 6183 sayılı Kanun kapsamındaki amme alacakları hakkında bu maddenin 2. fıkrası hükmü uygulanmaz.

Kredi kurumları tarafından verilen krediler de dahil olmak üzere, mühlet içinde komiserin izniyle akdedilmiş borçlar, adi konkordatoda konkordato şartlarına tabi değildir. Mal varlığının terki suretiyle konkordatoda yahut sonraki bir iflâsta masa borcu sayılır. Aynı kural karşı edimin ifasını komiserin izniyle kabul eden borçlunun taraf olduğu sürekli borç ilişkilerindeki karşı edimler için de geçerlidir. Nuri DEĞER/Yaklaşım / Mart 2019 / Sayı: 315