6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu( TTK) 376. Maddesinde sermayenin kaybı ve borca batık olma durumu aşağıdaki gibi değerlendirilmiştir:

‘’MADDE 376-(1) Son yıllık bilançodan, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının yarısının zarar sebebiyle karşılıksız kaldığı anlaşılırsa, yönetim kurulu, genel kurulu hemen toplantıya çağırır ve bu genel kurula uygun gördüğü iyileştirici önlemleri sunar.

(2) Son yıllık bilançoya göre, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kaldığı anlaşıldığı takdirde, derhâl toplantıya çağrılan genel kurul, sermayenin üçte biri ile yetinme veya sermayenin tamamlanmasına karar vermediği takdirde şirket kendiliğinden sona erer.’’



Yukarıdaki maddeyi ilişkin örneğimizde ;

31.12.2015 Tarihli bilançomuza göre,

Şirket Sermayesi : 1.900.000,00 TL

Sermaye Kaybı : 1.361.310,85 TL

Kalan Net Özvarlık Toplamı : 538.689,15 TL ‘dır

Kalan Net Özvarlık toplamına göre şirket sermayesinin yarısından fazlasını (%71,65) yitirmiş durumdadır ve buna göre şirket sermayesinin 2/3 ten fazlası kaybedilmiştir.

Sermaye kayıp oranı dikkate alındığında, 6102 sayılı TTK 376. Maddesi 2. Fıkrasına göre şirket genel kurulunun derhal toplantıya çağrılması, genel kurul tarafından sermayenin üçte biri ile yetinme veya sermayenin tamamlanmasına karar verilmesi zorunludur.

Türk Ticaret Kanunu 376/2. Maddesinde belirtilen sermayenin 1/3 ü işle yetinme kararı alınması şirket sermayesinin azaltılması anlamına gelmektedir. Şirket sermayesinin azaltılmasına ilişkin düzenlemeler TTK 473. Maddesinde düzenlenmiştir.

“Madde 0473:

(1) Bir anonim şirket sermayesini azaltarak, azaltılan kısmın yerine geçmek üzere bedelleri tamamen ödenecek yeni paylar çıkarmıyorsa, genel kurul, esas sözleşmenin gerektiği şekilde değiştirilmesini karara bağlar. Genel kurul toplantısına ilişkin çağrı ilanlarında, mektuplarda ve internet sitesi bildiriminde, sermaye azaltılmasına gidilmesinin sebepleri ile azaltmanın amacı ve azaltmanın ne şekilde yapılacağı ayrıntılı bir şekilde ve hesap verme ilkelerine uygun olarak açıklanır. Ayrıca yönetim kurulu bu hususları içeren bir raporu genel kurula sunar, genel kurulca onaylanmış rapor tescil ve ilan edilir.

(2) (…) (1) sermayenin azaltılmasına rağmen şirket alacaklılarının haklarını tamamen karşılayacak miktarda aktifin şirkette varlığı belirlenmiş olmadıkça sermayenin azaltılmasına karar verilmez.

(3) Genel kurulun kararına 421 inci maddenin üçüncü fıkrasının birinci cümlesi (sermayenin en az yüzde yetmişbeşini oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin olumlu oylarıyla alınır) uygulanır. Kararda (…) (2) sermayenin azaltılmasının ne tarzda yapılacağı gösterilir. (

(4) Esas sermayenin azaltılması sebebiyle kayıtlara göre doğacak defter karı sadece payların yok edilmesinde kullanılabilir.

(5) Sermaye hiçbir suretle 332 nci madde .( Anonim şirketler için en az sermaye tutarı 50.000 TL dir.) ile belirlenen en az tutardan aşağı indirilemez”

Şirketin özvarlığının 1/3 kalanı ile idare etme kararı alabilmesi için mevcut aylık giderlerini karşılayabilecek bu günden itibaren gelirinin olması gerekmektedir. Yani şirket geçmişte gelirlerinden fazla gider yaparak özvarlığının 2/3 ünü kaybetmiş olsa da, bu gün itibariyle gelirlerinin giderlerinden fazla olduğunu ortaya koyabiliyorsa, sermayenin kalan 1/3 ü ile yetinme kararını uygulayabilir.

Bu durumda kanunen yapılması gereken sermayenin tamamlanması için genel kurulun karar almasıdır. Sermayenin tamamlanmasına karar verilmesi TTK 421/2-a Maddesinde açıklanmıştır.

“MADDE 421:

(1) Kanunda veya esas sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, esas sözleşmeyi değiştiren kararlar, şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınır. İlk toplantıda öngörülen toplantı nisabı elde edilemediği takdirde, en geç bir ay içinde ikinci bir toplantı yapılabilir. İkinci toplantı için toplantı nisabı, şirket sermayesinin en az üçte birinin toplantıda temsil edilmesidir. Bu fıkrada öngörülen nisapları düşüren veya nispi çoğunluğu öngören esas sözleşme hükümleri geçersizdir.

(2) Aşağıdaki esas sözleşme değişikliği kararları, sermayenin tümünü oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin oybirliğiyle alınır:

a. Bilanço zararlarının kapatılması için yükümlülük ve ikincil yükümlülük koyan kararlar.”

Yukarıda kanun maddesinde ifade edildiği şekilde şirketin sermaye kaybı olan tutarın ortaklarca hisseleri oranında karşılanmasına genel kurulda oy birliği ile karar verilerek şirket hesaplarına bu para, yeni bir sermaye artırım işlemi yapılmadan ortaklar tarafından aktarılabilir. Ortaklara verilecek bu ek yükümlülük ne yeni sermaye konulması ne de şirkete borç verilmesi niteliğindedir. Yapılacak ödeme karşılıksızdır. Bankaya gelen para karşılığında şirketin tüm geçmiş yıl zararları kapatılacak ve sermaye kaybı sıfıra indirgenecektir.

Yapılan bu işlemlerin sonucunda Gelir İdaresi Başkanlığının vergiye ilişkin değerlendirilmesinde ise ‘’ortakların payları oranında yapacakları sermaye tamamlanması ödemeleri, kendileri için kanunen kabul edilmeyen gider, zor durumdaki iştirak için de vergiye tabi kazanç olarak kayıtlara intikal ettirilecektir’’ şeklinde olduğu atlanmamalıdır. https://www.mbs.com.tr/