Kayıt dışı ile mücadele için esnafı mercek altına alan Maliye, denetimlerini sıklaştırma kararı aldı. Gelirlerini düşük gösteren riskli mükellefler özellikle mercek altına alınacak.

Son dönemde akaryakıt başta olmak üzere hububat, demir-çelik ve eczanelere yönelik inceleme yapan Gelir İdaresi Başkanlığı, denetim sahasını genişletti. İdare, bu yıl sektör ayrımı yapmaksızın dükkanlarda tek tek mal sayımı yapacak. Geçen yıl yaklaşık 25 bin mükellefe misafir olan Maliye, Aralık 2008 ve Ocak 2009'da yoğunlaşmak üzere sektör ayrımı yapmadan tüm esnafı ziyaret edecek. İşletmelerde tek tek mal sayımı yapılırken belge düzenlemeyenlere özel usulsüzlük cezası kesilecek. Fiilî envanterin denetim açısından en iyi yöntem olduğuna dikkat çeken yetkililer, "Hangi sektörün ne kadar vergi verdiğine ilişkin bilgiler elimizde. Riskli olan sektörleri biliyoruz. Tek tek dolaşıp mal sayımı yapacağız." dedi. Maliye'nin yapacağı denetimlerde öncelikli olarak fiş-fatura düzenlenip düzenlenmediğinin tespiti yapılacak. Örneğin bir beyaz eşya dükkanına girilip kaç buzdolabı, çamaşır makinesi veya bulaşık makinesi olduğu sayılacak. Öncelikli olarak alış faturalarına bakılacak. Eğer bu ürünler faturalarda gözükmüyorsa ceza kesilecek. Veyahut da alış faturasında 100 adet mal varsa satılan bu ürünler için satış belgesi düzenlenmemişse yeni bir ceza daha kesilecek. 'Fiilî Envanter Sistemi'nin amacının mükellefin kayıt dışı satış yapmasının önüne geçmek olduğunu aktaran bir başka yetkili ise bütün mükellefler satışlarında fiş-fatura düzenlemeyi alışkanlık haline getirene kadar denetimlerin süreceğini kaydetti. En az 129 yeni lira olan özel usulsüzlük cezasını her bir belge için keseceklerinin altını çizen aynı yetkili, kayıt altına girmemekte direnen esnafın kesilecek cezaya katlanması gerektiğini vurguladı.

Denetimler sonuç verdi

Vergi gelirlerini artırmak için fiilî envanter denetimlerine yoğunlaşan Maliye, bunun meyvelerini toplamıştı. Aralık 2007 ve Ocak 2008'de yapılan 'fiili envanter' denetimi sonrasında mükellefin beyanı büyük oranlarda artış gösterdi. Ocak ayında toplamda beyan edilen KDV miktarındaki artış, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 169 olurken aralık ayındaki artış ise yüzde 226'yı buldu. İl bazındaki artışlar ise maliyecileri bile şaşkına çevirdi. Örneğin ocak ayında Sakarya ve Malatya'daki KDV beyan artışı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3 bin arttı. Yaklaşık 25 bin mükellefe misafir olunmasının ardından sadece ocak ayı içerisinde bu mükelleflerin tahakkuk miktarları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 45 arttı. 217 milyon YTL olan tahakkuk miktarı 315 milyon yeni liraya çıktı.

Borç takan mükellefe ceza kesilecek

Gelir İdaresi Başkanlığı, belge düzenleyen ancak vergi borcunu ödememeyi alışkanlık haline getiren mükellefleri tekrar mercek altına alıyor. 29 ilde bulunan vergi dairesi başkanlıklarına yazı göndererek, vergi dairesi müdürlerinden borç takmayı alışkanlık haline getiren esnafın listesini isteyen İdare, yılbaşından itibaren denetim birimleri beyan edip ödememekte direnenlere yönelik incelemelerde bulunacak. Bu incelemeler sonrasında ceza kesilecek. Öte yandan Gelir İdaresi Başkanlığı 2008 Yılı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporu'na göre, İdare incelemelere hız kazandıracak. Denetimde uygun ve modern vergi denetim araçları ve teknikleri kullanılacak. Mükelleflerin yasal kayıtlarının, elektronik ortam aracılığı ile vergi denetim elemanlarına aktarımına imkan veren özel bir yazılımın kullanılmasına başlanması suretiyle incelemelere hız ve etkinlik kazandırılacak.