Basit Usule Tabi Olma Ve Avantajları |
![]() |
![]() |
![]() |
25 Nisan 2021 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gelir Vergisi Kanunun 46. Maddesine göre basit usulde vergilendirilenler, kazancın tespiti ve Vergi Usul Kanunu'nun defter tutma hükümleri hariç, bildirme, vesikalar, muhafaza, ibraz, diğer ödevler ve ceza hükümleri ile bu Kanun ve diğer kanunlarda yer alan ikinci sınıf tüccarlar hakkındaki hükümlere tabidirler. Gelir Vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbapları kazancın tespiti bakımından “Basit Usulde Gelir Vergisine Tabi Olanlar” ve “Gerçek Usulde Gelir Vergisine Tabi Olanlar” olarak ikiye ayrılırlar. İkisinin arasındaki farkı inceleyecek olursak Gerçek Usule Tabi olan mükellefler KDV, gelir vergisi, stopaj vergisi öderken Basit Usule Tabi olan mükellefler yalnızca basit usulde ticari kazançlarının vergisini öder. İki usulde de ödenmesi gereken sabit bir rakam bulunmamakla birlikte bu noktada ödenecek vergi tutarı elde edilen kazanca göre belirlenir. Bu durumda basit usul, vergisel anlamda istenilen şartlara haiz olan mükellefler için ticari kazancın tespit edilme yollarından bir tanesi olup çeşitli vergisel avantajları olan bir vergilendirme şeklidir. Basit usul, diğer mükellefiyet türlerinde farklı olarak birtakım kolaylıklara sahip olduğu için, adından da anlaşılacağı üzere en basit mükellefiyet şeklidir. Basit usul vergilendirmenin sağladığı kolaylıklar nelerdir?
Basit Usule Tabi Olmanın ŞartlarıBasit Usule tabi olmak mükelleflere Vergi İdaresi tarafından bazı avantajlar sağlamaktadır. Ancak Basit Usulün avantajlarından yararlanabilmek için Gelir Vergisi Kanununda belirtilen Genel ve Özel Şartlara topluca sahip olmak gerekir. Bu şartların neler olduğu aşağıda belirtilmiştir: Basit Usule Tabi Olmanın Genel Şartları
Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartları
Basit usule tabi olmanın avantajları
Basit Usulde Vergilendirmeden Faydalanamayacak Olanlar
Basit usul beyan zamanı ve ödeme süreleri
Basit usulde ticari kazancin tespitiGelir Vergisi Kanunun 46. Maddesine göre basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır. Bu fark yapılan faaliyetle ilgili olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre alınması ve verilmesi mecburi olan alış ve giderler ile hasılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hasaplanır. Bu şekilde tespit edilen edilen kazanç vergilendirmeye esastır. Beyan edilecek gider üzerinden yapilabilecek indirimlerBasit usule tabi mükellefler yıllık beyannameleri ile bildirilecek bir gelirleri oluşmuşsa bunun üzerinden Gelir vergisi Kanunun 89. Maddesinde yer alan unsurlara ait harcamalarını (eğitim ve sağlık , hayat-şahıs sigorta primleri, engellilik indirimleri, bağış ve yardımlar vb.) yine aynı maddede belirtilen limitler dahilinde indirim konusu yapabilirler. Bildirimlerinde gelir yerine zarar olan basit usul mükellefleri bu indirimlerden faydalanamaz. Eğitim ve sağlık , hayat-şahıs sigorta primleri, engellilik indirimleri, bağış ve yardımlarla ilgili indirimlerin limitleri hakkında daha detayları bilgi almak için bahsi geçen kanun maddesine GİB'in Mevzuat sayfasındaki Kanun satırından “Gelir Vergisi Kanunu”nu maddeler satırından 89. maddeyi seçerek ulaşabilirsiniz. Ticari Kazanç İstisnası nedir ?Ticari kazancın tespiti açısından basit usule tabi mükelleflerden 2020 yılına ilişkin yıllık beyanı üzerinde gelir oluşanlar 13.000 TL tutarında ticari kazanç istisnasından faydalanabilirler. Beyan edilecek bir gelirin oluşmaması, diğer bir ifade ile vergilendirme dönemini zarar ile bitmesi halinde veya 13.000 TL’den az bir gelir oluşması halinde bu indirimden faydalanılması mümkün olmaz. Faydalanılamayan indirim tutarlarının ertesi yıla devri söz konusu değildir. Ticari kazanç istisnası sadece ait olduğu yılı kapsar. Hatırlatmakta fayda var : Ticari Kazanç İstisna tutarları her yıl Gelir İdaresi tarafından güncellenir. İçerisinde bulunduğumuz yılda (2021) bir önceki dönemin (2020) beyanını verdiğimiz için istisna tutarının tespitinde dikkatli olalım. 01 Şubat – 1 Mart 2021 tarihleri arasında 2020 yılına ilişkin beyannameyi beyan ettiğimiz için ticari kazancımıza uygulayacağımız tutar 2020 yılı için açıklanan indirim tutarı olmalıdır. Basit Usule Tabi Olanlar Engellilik İndiriminden Faydalanabilir mi?Basit usulde vergilendirilen ve engellilik durumlarını bir raporla tespit edilen basit usul mükelleflerinin Gelir Vergisi Kanunun 31. maddesinde yer alan engellilik indiriminden yararlanmaları ve yine aynı kanununda belirtilen hadleri yıllık gelirlerinin oluşması durumunda indirim konuları yapmaları mümkündür. Yine bu indirime ilişkin tutarlar yıllık olarak Gelir İdaresi tarafından güncellenmektedir. 2020 yılı Basit Usul Beyannamesi beyan edilirken 2020 yılına ilişkin indirim tutarları dikkate alınmalıdır. Hali hazırda Gelir Vergisi Kanunun 31. maddesinde yer alan tutarlar 2021 yılına ilişkin tutarlar olup bunlar 2022 yılında beyan edilecek olan 2021 yılı Basit Usul Beyannamesi'nde kullanılacaktır. 2020 Yılına İlişkin Engellilik İndirim Tutarları
Lütfen unutmayalım engelli olarak kabul edilen her ay için bu indirimden faydalanmak hakkı vardır. Yukarıdaki tablodaki yıllık indirim tutarı 2020 yılı için maksimum indirilebilecek tutardır. Ancak, 2020 yılının 5 ayı için engellilik durumu söz konusu ise , o zaman aylık tutar 5 ile çarpılarak beyannamede indirim konusu yapılabilir. Engellilik durumunun bir sağlık raporu ile tespit edilmesi ve durumun vergi dairesine bildirilmesi gerekir aksi halde bu indirimden faydalanmak söz konusu olmaz. Vergiye uyumlu mükelleflere %5 oranında vergi indirimiGelir Vergisi Kanunun mükerrer 121. maddesine göre aşağıdaki şartları taşıyan mükelleflerin yıllık beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5'i, ödenmesi gereken gelir vergisinden indirilir.
Genç Girişimci Kazanç İstisnasıGelir Vergisi Kanunun mükerrer 20. Maddesine göre ;
2020 yılında uygulanacak Basit Usul Vergi TarifesiGelir vergisi Kanunun 103. Maddesine göre 2020 yılında elde edilen basit usul kazançları için aşağıda belirtilen oranlar uygulanarak vergi tutarı hesaplanır. Yine hatırlatmakta fayda var; hali hazırda Gelir Vergisi Kanunun 103.maddesinde yer alan tutarlar 2021 yılına ilişkin tutarlar olup bunlar 2022 yılında beyan edilecek olan 2021 yılı Basit Usul Beyannamesinde vergi tutarı hesaplanırken kullanılacaktır.
Basit Usul Vergilendirme ile ilgili örnek hesaplamalarÖrnek 1 : 2020 yılında Hatay ilinde butik işletmeciliği ile uğraşan basit usul mükellefi Mükellef T için işletme hesap özeti aşağıdaki gibidir. Dönem Başı Mal Mevcudu: 60,000.00 TL Mükellef T 2020 yılında 5.000 TL Bağkur primi ödemiş ve %5’lik vergi indiriminden faydalanaabilmek için gerekli şartları taşımaktadır. Mükellef T’nin beyanı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır:
Örnek 2: 2020 yılında basit usulde vergilendirilen Mükellef A 2020 yılında 145.000 TL gayri safi ticari kazanç elde etmiştir. Mükellef A elindeki sağlık raporuna göre 3. derece engellidir. 2020 yılı içerisinde Mükellef A kendisi için 9.000 TL bağkur primi ve çocuğu için 7.500 TL hayat sigorta primi ödemiştir. 2019 yılı beyanının süresinde vermediği için %5lik vergi indiriminden faydalanamamaktadır. Mükellef A’nin beyanı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır:
(*) Hayat Sigortası indiriminden faydalanabilmek için GVK 89. Maddeye göre ödenen hayat primlerinin %50’si indirim konusu yapılabilir. Ancak bu tutar da, beyan edilen gelirin %15’ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamalıdır. Örneğimizde toplamda 7,500 TL hayat sigorta primi ödenmiş olup bunun %50’si olan 3,750 TL beyan edilen gelirin %15’inden ve yıllık asgari ücret tutarından düşük kaldığı için indirim konusu yapılmıştır. (**) 119.050 TL tutarında hesaplanan matrah yazımızın 2020 yılında uygulanacak Basit Usul Vergi Tarifesi başlığında yer alan tabloya göre 3. dilime göre aşagıdaki gibi hesaplanmalıdır.
Basit Usule Tabi Mükellefler için Defter Beyan SistemiBasit usule tabi mükellefler, aralarında Defter Beyan Sistemi Kullanım ve Aracılık Sözleşmesi düzenledikleri meslek odaları aracılığıyla ya da Elektronik Beyanname Gönderme Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi imzaladıkları mali müşavirler aracılığıyla sisteme hem başvuru yapabilecekler hem de sistemi kullanabileceklerdir. Sisteme giriş şifresi mükellef veya yerine yetkilendirdiği kişi tarafından bağlı bulunduğu vergi dairesinden kapalı zarf içinde temin edilecektir. Defter Beyan Sistemi Nedir ?Defter Beyan sistemini elektronik defterin bir çeşidi olarak nitelendirmek yanlış olmayacaktır. Sistem üzerinde kayıtlar elektronik ortamda tutulmakta ve beyannameler yine defter beyan sistemi üzerinden gönderilmektedir. Diğer bir deyişle defter beyan sistemi hali hazırda kullanılan muhasebe programlarının kayıt yapabilme ve beyanname gönderebilme işlevini yapmaktadır. Diğer muhasebe programlarından farklı olarak elektronik ortamda tutulan bu kayıtları saklama yükümlülüğü mükellefe değil, Gelir İdaresi Başkanlığına aittir. Defter Beyan sistemi kullanması zorunlu olan mükelleflerin beyannamelerini başka programlar aracılığı ile hazırlayıp internet vergi dairesi sistemine yüklemeleri ve onaylamaları halinde bu beyannameler hiç verilmemiş sayılacaktır. Basit Usulde Belge ve Beyan YükümlülükleriBasit usule tabi olanlar yanlarında sigortalı işçi çalıştırabilir. Bu durumda işçilerin Vergi Dairesine başvurarak vergi karnesi çıkarttırması ve ücretlerine ilişkin gelir vergisinin bu karne üzerinden işçi tarafından ödenmesi gerekir. Ancak, işçinin zamanında vergi karnesi almaması, vergisini tarh ettirmemesi veya ödememesi halinde bu vergi, vergi dairesi tarafından Basit Usul Mükelleflerine tarh edilip cezasıyla birlikte tahsil edilir. Basit usul mükellefleri, yanlarında çalışan işçiler için aylık olarak SGK Hizmet Bildirgelerini beyan etmekle yükümlüdürler. Basit usule tabi mükellefler her yıl Şubat ayı içerisinde yıllık beyannamelerini vergi dairesine vermekle yükümlülerdir. Basit usulde ticari kazanç bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satın alınan malların alış bedeli arasındaki olumlu fark olarak hesaplanır. Ticari kazancın tespitinde hesap dönemi sonundaki emtia mevcudunun değeri hâsılata, hesap dönemi başındaki emtia mevcudunun değeri giderlere ilave edilir. Yıllık beyannamede beyan edilecek bir gelir oluşması halinde Gelir Vergisi Kanununun 89'uncu maddesinde belirtilen harcamaların (şahıs sigorta primleri ve bireysel emeklilik katkı payları, eğitim ve sağlık harcamaları, bağış ve yardımlar, sakatlık indirimi, bağ kur primleri vb.) indirim konusu yapılması mümkün olacaktır. Defter beyan sistemine kayıtlı olan basit usule tabi mükellefler kayıtlarını, üçer aylık dönemler itibariyle, defter beyan sistemi üzerinden yapmaları gerekir. Üçer aylık dönemlere ilişkin kayıtlar, üç aylık dönemin kapanmasını takip eden ayın son gününe kadar yapılmalıdır. Örneğin, Ocak-Mart 2021 dönemi kayıtları Nisan ayının son gününe kadar yapılmalıdır. Ancak sistemin yeni olması nedeniyle İdare, 2021 yılı için bir defaya mahsus ilk altı aylık dönem için Temmuz ayı sonuna kadar kayıtların sisteme girmesine izin vermiştir. Basit Usulden Gerçek Usule Geçiş
Gerçek Usulden Basit Usule Geçiş Arka arkaya iki takvim döneminde Basit Usule Tabi Olma Şartlarında belirtilen hadlerin altında kalmaları durumunda mükellefler Basit Usule geçiş yaparlar. (Bu uygulama için, 01/01/2021 tarihinden itibaren gerçek usulden basit usule geçmeye ilişkin şartların tespitindeki iki yıllık sürenin hesabına 01/01/2019 tarihinden itibaren başlanır.) Her koşulda, değişiklik yapılabilmesi için vergi dairesine dilekçe ile başvurulması gerekir. Basit usulden gerçek usule geçiş için, hadlerin aşıldığının fark edildiği anda; Gerçek usulden basit usule geçiş için vergi dairesine izleyen yılın Ocak ayının başından otuz birinci günü akşamına kadar başvurmaları gerekir. Unutulmaması gereken en önemli husus ise sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenledikleri veya kullandıkları yapılan incelemeler ile tespit edilenler, bu hususun kendilerine tebliğ tarihini takip eden aybaşından itibaren basit usule tabi olma şartlarını taşısalar dahi gerçek usulde vergilendirilirler. Basit Usule Göre Vergilendirmede Özellik Gösteren Durumlar
Gelir Vergisi Kanunun 89. Maddesine göre Basit usule tabi olan vergi mükellefleri 2021 takvim yılı gelirlerine uygulamak üzere 14.000 TL ticari kazanç indirimini vergi hesabından düşebilirler. Lütfen dikkatli olalım 14.000 TL tutarındakı bu indirimi 2021 yılı kazançlarına uygulanacak olup 2021 yılı ticari kazancına ilişkin beyanname 2022 yılında verilecektir. Bu açıklama ile olasi bir karışıklığın önüne geçeceğimizi düşünüyoruz. 2020 Takvim Yılı Basit Usule Vergi BeyanıBasit usule tabi olan vergi mükellefleri 2020 yılına ilişkin kazançlarına ilişkin yıllık beyannamelerini 1 Subat 2021 – 2 Mart 2021 tarihleri arasında defter beyan sistemi üzerinden online olarak beyan etmeleri gerekir. Yıllık beyanlarında ödeme çıkan mükellefler, ödeme yükümlülüklerini iki eşit taksit halinde (1 Şubat – 2 Mart arasında ilk taksit, 1 Haziran – 30 Haziran arasında ise ikinci taksit ) öderler. Yukarıda da ifade edildiği üzere basit üsüle tabi vergi mükellefleri 2020 yılı ticari kazançlarına ilişkin yıllık beyannamelerini 1 Şubat – 2 Mart 2021 tarihleri içinde beyan edeceklerdir. 310 Sıra Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği’ne göre 2020 yılı beyanı için uygulanacak ticari kazanç indirimi ise 13.000 TL’dir. Vergi alanındaki yeni yazılarımızdan haberdar olmak için Paraşüt Blog'u takip edebilir, Paraşüt ile henüz tanışmadıysanız, 14 gün ücretsiz deneme sürenizi hemen başlatabilirsiniz. Kimler Basit Usul Mükellefi Olamaz
02/07/2013 tarihli ve 2013/5080 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yapılan değişiklik ile 12/11/2012 tarihli ve 6360 sayılı Kanun ile büyükşehir belediyesi kurulan ve büyükşehir belediyesi sınırları içerisine alınan yerler, 95/6430 sayılı kararname kapsamı dışına çıkartılmıştır. Böylece, 12/11/2012 tarihli ve 6360 sayılı Kanunla büyükşehir kurulan yerler ile büyükşehir belediyesi sınırları içerisine alınan yerlerde 95/6430 sayılı kararnamede sayılan iş grupları itibariyle faaliyette bulunan mükelleflerin, diğer şartları da taşımaları kaydıyla basit usulde vergilendirilmelerine devam olunması sağlanmıştır.
Büyükşehir belediyesi olan illerin (Erzurum ve Diyarbakır hariç), mücavir alan sınırları dahil olmak üzere büyükşehir belediye sınırları içinde aşağıda belirtilen faaliyetleri yapan mükellefler 1 Mayıs 1995 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilirler.
a) Her türlü emtia imalatı ile uğraşanlar,
b) Her türlü emtia alım-satımı ile uğraşanlar,
c) İnşaat ile ilgili her türlü işlerle uğraşanlar,
d) Motorlu taşıtların her türlü bakım ve onarım işleriyle uğraşanlar,
e) Lokanta ve benzeri hizmet işletmelerini işletenler,
f) Eğlence ve istirahat yerlerini işletenler,
Faydalanılan Kaynak
|