Gelir İdaresi Başkanlığı, ihracatta KDV iade sistemini değiştiriyor. Buna göre sorunlu ve sorunsuz ihracatçılar ayrılacak. Sorunlu ihracatçı denetime tabi tutulacak, sorunsuzdan ise teminat istenmeyecek.

Gelir İdaresi Başkanlığı, ihracatta KDV iade sisteminin değiştirilmesi için bir ekip oluşturdu. Çalışmalarda ihracatçıların aldığı KDV iadesine bir standart getirilerek; hem iadesinde sorun yaşamayan ihracatçılara kolaylık sağlanacak, hem de Gelir İdaresi Başkanlığı daha etkin denetim yapabilecek.

Ekip yeni oluşturulduğu için alternatif çözümler de şu anda taslak aşamasında. Ama ilk düşünülen yönteme göre ihracatçıların iade alırken verdikleri teminat sorunlu olmayan ihracatçılar için kaldırılacak, sorunlu olanlar için ise direkt inceleme elemanları devreye girecek.

Çalışmanın ağustos ayının sonuna doğru yoğunlaşacağı ve eylül ayında kamuoyuna açıklanarak yürürlüğe gireceği tahmin ediliyor. Çalışmanın önceliği ihracatçıların sınıflandırılması olacak. Sorunlu olan ve sorunlu olmayan iadeler birbirinden ayrılacak. Böylece riskli iadeler tespit edilecek. Sorunlu olmayan ihracat iadelerinde kolaylık sağlanması ana hedef olacak. Bu nedenle ihracatçıların iade almak için yatırdığı teminatın kaldırılması ilk çözüm alternatifi içinde değerlendiriliyor. Yetkililer, çalışmanın amacının iadeleri azaltmak olmadığı ve tamamen bir standart getirmek istediklerini belirttiler./Referans

Sorun naylon fatura

İhracatçılar için uygulanan iade sisteminin uluslararası alandaki uygulamalara uygun olduğu belirtilerek, Türkiye'deki sorunun kayıt dışı ve naylon fatura kullanımından kaynaklandığı kaydedildi. Dövizin durağanlaştığı ortamlarda, iade sisteminin kar marjını avantajlı hale getirdiğini anlatan yetkililer, bu nedenle naylon fatura kullanarak iade istenmesinin yaygın olduğunu söylediler. Neler yapılabileceğinin "yeni" konuşulmaya başlandığını, bu çerçevede naylon fatura kullanımı cezasının artırılmasının bir yöntem olabileceği dile getirildi. Teminat ise sistemde 6183 sayılı kanun çerçevesinde uygulanıyor. İhracatçılar iadeyi alabilmek için banka teminat mektubu, gayrimenkul, bono veya tahvili teminat olarak gösterebiliyor. Özellikle banka teminat mektubu, bankalara ödenen komisyonlar sebebiyle ek bir maliyet unsuru olarak ortaya çıkıyor. 

İade sistemi nasıl işliyor?

KDV iadesi, ihracatçıların ihracat yapacağı malı üretirken ödediği KDV'nin iade edilmesi esasına dayanıyor. KDV bir tüketim vergisi olduğu için, mal ve hizmeti en son tüketenin üzerinde kalması gerekiyor. Eğer KDV yükü ihracatçının üzerinde kalırsa, o mal ve hizmet pahalılaşıyor ve dış piyasada rekabet şansı azalıyor. Bu nedenle ihracatçılar, malını dışarıya sattığını belgelediğinde devlet ona satılan malın içindeki KDV'yi iade ediyor. Yani sistem düzgün işlediğinde, KDV iadesinden dolayı Hazine'ye bir yük gelmiyor. İhracatçı, zaten daha önceden ödediği KDV'yi geri alıyor. Bunun için de iade istediği KDV'ye esas ödemeleri, ihraç ettiği malın üretiminde kullandığını belgelemesi gerekiyor. Bu aşamada haksız KDV iadesi almak için sahte (naylon) fatura kullanımı, ihraç edilmemiş bir malın ihraç edilmiş gibi gösterilmesi gibi yöntemlere başvuranlar olabiliyor.

İhracatçılara iade nakden veya mahsuben olabiliyor. 4 bin YTL'nin altındaki iadelerde yeminli mali müşavir (YMM) raporu beklenmeden nakden iade yapılabiliyor. YMM raporu çıktıktan sonra eğer iade fazla yapılmışsa geri isteniyor. Sistemde; YMM raporu çıkıncaya kadar ihracatçı bir teminat yatırıyor ve ancak böyle iade alabiliyor. İade haksızsa ve zamamında geri ödenmezse Maliye, teminat mektubunu nakde çevirebiliyor. Mahsuben iade ise ihracatçının vergi borçlarına karşılık, yani vergi borcundan düşülmesi şeklinde yapılıyor.

Artış dikkat çekti

1989 yılında 585 bin YTL olan ihracatçıya KDV iadesi 2001 yılından sonra hızla arttı. 2000 yılında 770 milyon YTL olan iade miktarı 2002 yılında 1.7 milyar YTL'ye, 2002 yılında 3.5 milyar YTL'ye, 2003 yılında 5 milyar YTL'ye, 2004 yılında 4.9 milyar YTL'ye ve 2005 yılında da 6.7 milyar YTL'ye kadar çıktı. 2006 yılının başında tekstil sektöründe KDV yüzde 18'den 8'e düşürüldü.

Maliye, 10 puanlık indirimle iade yükünde yaklaşık 2 milyar YTL'ye varan bir avantaj sağlayacağını hesaplamıştı. Mart ayında yapılan 10 puanlık indirimin ilk etkisi nisan ayında görüldü. Martta 690.9 milyon YTL olan iade miktarı 481.2 milyon YTL'ye düştü. Ancak mayıs ayından itibaren yine artış trendine girdi. Mayısta 642.2 milyon YTL olan ihracatta KDV iadesi, yaz aylarında 550 milyon YTL seviyesinde seyretti ve geçen yılın tamamında 7.3 milyar YTL iade ödemesi yapıldı. 2007 yılında da KDV gelirlerine olumsuz etkisi olan iadeler için 6 ayda 4.5 milyar YTL ödendi./referans