Özet

5510 sayılı Kanunun borçlanma hükümlerine göre 2022 yılında borçlanma yapmak için müracaat edenlerin ne kadar borçlanma tutarı ödeyecekleri üzerinde durulacaktır.

Yasal Düzenlemeler

5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesi ile Kanunun geçici 31 inci ve geçici 36’ncı maddesi kapsamında kimlerin borçlanma yapabileceği ve bu borçlanmaların ne şekilde hesaplanacağı ödeme şekilleri ve ne şekilde hizmetten sayılacağı hususları ayrı ayrı düzenlenmiştir.

1.  Giriş

Sigortalı ve hak sahiplerinin talep tarihinde 5510 sayılı Kanunun 82’nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın %32'si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılmaktadır. (i) bendi kapsamında borçlanılacak sürelere ilişkin genel sağlık sigortası primlerinin ödenmiş olması halinde, genel sağlık sigortası primi ödenmiş bu sürelere ilişkin borçlanma tutarı %20 oranı üzerinden hesaplanmaktadır.

Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar için ise yeni başvuru şartı aranmakta, primi ödenmeyen borçlanma süreleri ise hizmetten sayılmamaktadır.

5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalıların yapacakları hizmet borçlanmalarına ait borçlanma tutarı, sigortalılıkları nedeniyle ödedikleri prime esas kazançları dikkate alınmadan, "Borçlanma Talep Dilekçesi" ile beyanda bulundukları prime esas kazanç üzerinden, prime esas kazanç beyanında bulunulmaması halinde ise borçlanma tutarı, asgari günlük kazanç tutarı üzerinden hesaplanmaktadır.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 39 uncu maddesine istinaden Asgari Ücret Tespit Komisyonunca 2022 yılı için uygulanacak olan asgari ücret, 1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arası için tespit edilerek, 17/12/2021 tarihli ve 31692 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştır.

Asgari Ücret Tespit Komisyonunca alınan karara istinaden, 1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arası için bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücretleri 166,80 Türk lirası olarak tespit edilmiştir.

Ayrıca, 16/11/2016 tarihli ve 6761 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun "günlük kazanç sınırları" başlığını taşıyan 82’nci maddesindeki sigorta primine esas kazanç üst sınırı 1/1/2017 tarihinden geçerli olmak üzere günlük prime esas kazancın 7,5 katı olarak değiştirilmiştir. Prime esas günlük kazanç alt sınırı asgari ücretin otuzda biri, üst sınırı ise prime esas günlük kazanç alt sınırının yedi buçuk katıdır. Borçlanma tutarı (Borç Tutarı = Belirlenen Günlük Kazanç x %32 x Borçlanılacak Gün Sayısı) formülüne göre hesaplanmaktadır.

Süresi içinde tebliğ edilen borcunu ödemeyenler ile bir kısmını ödeyenlerin kalan süreleri için yeniden başvurmaları gerekmektedir.

2022 yılında 5510 sayılı Kanunun 41 inci, geçici 31 ve geçici 36’ncı madde kapsamında borçlanma yapacakların ödeyecekleri borçlanma tutarları aşağıdaki şekildedir.

1/1/2022-31/12/2022 tarihleri arasında borçlanma müracaatında bulunacakların ödeyecekleri borçlanma tutarı;

Borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarının;

Alt sınırı: 166,80 TL x %32 = 53,38 TL.

Üst sınırı: 1.251,00 TL x %32 = 400,32 TL.

esas alınacaktır.

5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi kapsamında borçlanma yapacakların genel sağlık sigortası prim borcunun bulunmaması halinde;

1/1/2022-31/12/2022 süresi için;

Borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarının;

Alt sınırı: 166,80 TL x %20 = 33,36 TL.

Üst sınırı: 1.251,00 TL x %20 = 250,20 TL.

Örnek; 12 aylık askerlik süresini prime esas asgari kazanca göre belirlenecek günlük kazanç üzerinden borçlanmak için sigortalı 15/1/2022 tarihinde Kuruma başvurmuştur. Sigortalının öncelikle seçtiği kazanca göre günlük prime esas kazancı, daha sonra bu kazancın %32’si üzerinden toplam borcu hesaplanacaktır.

15/1/2022 tarihinde;

Prime Esas Günlük Asgari Kazanç: 166,80 TL

Sigortalının Seçtiği Prime Esas Kazanç: 166,80 TL

Borçlanacağı Süre: 360 gün

Hizmet Borçlanma Tutarı: 166,80 x %32 x 540 =28.823,04 TL

Örnek; 17/1/2022 tarihinde 2 çocuk için prime esas asgari günlük kazanç üzerinden doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalının ödeyeceği borçlanma tutarı aşağıdaki şekilde olacaktır.

17/1/2022 tarihinde;

Prime Esas Günlük Asgari Kazanç: 166,80 TL

Sigortalının Seçtiği Prime Esas Kazanç: 166,80 TL

Borçlanacağı Süre: 1440 gün

Hizmet Borçlanma Tutarı: 166,80 x %32 x 1440 =76.861,44 TL

2.  Millî Savunma Bakanlığınca Ödenecek Askerlik Borçlanması

26/6/2019 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7179 sayılı Asker Alma Kanunu ile askerlik süresi erbaş ve erler için altı ay, yedek subay ve yedek astsubaylar için 12 ay olacak şekilde düzenlenmiştir.

7179 sayılı Kanunun 40’ıncı maddesinde; muvazzaflık hizmetini, 9’uncu madde kapsamında yerine getirenler hariç olmak üzere, erbaş ve er olarak yapanlar için 5 inci maddenin üçüncü fıkrası kapsamında askerlik hizmetine devam edip bu sürenin sonunda terhis olanlardan, 5510 sayılı Kanunun 41’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında hizmet borçlanması talebinde bulunanların; 5 inci maddenin üçüncü fıkrası kapsamında geçmiş olan sürelerin taleplerinde 5510 sayılı Kanunun 82’nci maddesine göre prime esas günlük kazanç alt sınırının %32’si ile çarpımı neticesinde hesaplanacak kısmı, borcun Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca Bakanlığa tebliğ edildiği tarihi takip eden üç ay içinde ilgili Bakanlıkça ödeneceğine hükmedilmiştir.

7179 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeyle askerliğini er veya erbaş olarak yapıp yine askerlik hizmetine devam edenler için devam ettikleri bu süredeki askerlik borçlanması tutarları Millî Savunma Bakanlığınca ödenecektir.

3.  Sonuç ve Değerlendirme

5510 sayılı Kanun kapsamında borçlanma yapacak olan kimselerin 2022 yılında asgari günlük kazanç olan 166,80 TL üzerinden borçlanma tutarları hesaplanmakta olup, bir günlük borçlanma tutarı en düşük 53,38 TL olarak belirlenmiştir. Her yıl asgari ücretteki değişikliğe bağlı olarak borçlanma tutarları da artış gösterdiğinden borçlanma yapmak isteyenlerin ileriki yıllara borçlanma taleplerini ertelememeleri lehlerine olacaktır.