Vergi mevzuatında en ilginç konu hangisi diye sorsalar, hemen herkes tereddütsüz “Binek Araç Gider Kısıtlaması” cevabını verir.

Binek araçlara ilişkin gider kısıtlaması, şirket sahipleri tarafından net olarak anlaşılamıyor. Konunun karışıklığına baktığımızda ise anlaşılamaması gayet normal.

Üstelik, şirketinize alacağınız araç, vergisel açıdan oldukça önemli.

Peki, bir aracın binek veya ticari olduğunu nasıl anlayacağız?

Örnek 1:

Sizce, sağdaki ile soldaki araç arasında farklılık var mı?

Gördüğünüz üzere, soldaki aracın arka camları kapalı, sağdakinin ise açık. Bu nedenle, soldaki araç kapalı kasa kamyonet.

Soldaki araç şoför mahalli ile sınırlı tek sıra koltuklu, arka kısmında koltuk bulunmuyor ve emniyet ekipmanı dahil yolcu taşımak için konforlu özellikleri mevcut değil.

Sağdaki araç ise çift sıra koltuklu ve arkasında emniyet ekipmanı dahil yolcu taşımak için her türlü tertibat mevcut.

Kısaca, soldaki araç “ticari”, sağdaki ise “binek otomobil”.

Üstelik, farklıkları yalnızca bununla sınırla değil.

Soldaki aracı, aldığınız tutarın tamamı üzerinden amortisman ayırarak giderleştirebilir, KDV’sini indirim konusu yapabilir, bakım-onarım, sigorta vb. masraflarını giderleştirebilirsiniz. Eğer araç kiralıksa, kiraladığınız tutarın tamamını gider yazabilirsiniz.

Ancak, sağdaki araç “binek otomobil” olduğu için vergisel açıdan bazı kısıtlamalara tabi.

Gelir Vergisi Kanunu'nun 40. ve 68. maddelerinde yer alan binek araçlara ait amortisman olarak indirim konusu yapılabilecek tutar 2022 yılı için ÖTV ve KDV hariç 230.000 TL, vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya ikinci el olarak iktisap edildiği durumunda 430.000 TL olarak belirlenmiştir. Yani aracı, 750.000,00 TL’ye aldıysanız, tamamını gider yazamıyorsunuz.

Şayet, sağda yer alan aracı kiraladıysanız, aylık 8.000,00 TL’lik kısmını gider yazabiliyor, kalan tutarı vergiden düşemiyorsunuz. Ayrıca, bakım-onarım, sigorta vb. araca ait rutin masrafların %70’lik kısmını giderleştirebiliyorsunuz.

Örnek 2:

Peki, aşağıda yer alan araçlar arasında sizce farklılık var mı?

Hiç boşuna uğraşmayın, çünkü bulamazsınız.

Biz söyleyelim, soldaki araç kamyonet, sağdaki ise binek otomobil.

Nasıl mı?

2 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği uyarınca, birden fazla koltuk sırasına sahip olup, biri insan taşınmasına mahsus kapalı bir kabin ve eşya taşınmasına mahsus açık veya kapalı bir alan olmak üzere iki ayrı alandan oluşan araçlardan, eşya taşınmaya mahsus alandaki azami taban uzunluğu, aracın ön ve arka dingiller arasındaki mesafenin %50’sinden fazla olanların 87.04 gümrük tarife istatistik pozisyonunda sınıflandırılacağı belirtilmiştir.

Kasa taban uzunluğu, ön ve arka dingiller arasındaki mesafenin %50’den daha az olanlar ise 87.03 gümrük tarife istatistik pozisyonunda yer alıyor.

Kısaca, soldaki aracı aldığınız bedelin tamamını giderleştirebiliyor, KDV’sini indirebiliyor, araca ait masrafları da gider yazabiliyorsunuz. Eğer, araç kiralıksa kiralama bedelinin tamamını giderleştirebiliyorsunuz.

Sağdaki aracın ise, eşya taşınmaya mahsus alandaki azami taban uzunluğu, aracın ön ve arka aksları arasındaki uzunluğun yarısından daha az. Bu nedenle, binek otomobil ve gider kısıtlamasına tabi.

Yani, şirketinize çift kabinli açık kasalı pikap almak istiyorsanız, aracın dingilleri arasındaki mesafe bilgilerine vakıf olmalısınız.

İnanmayacaksınız ama, durum tam olarak böyle (!)

Örnek 3:

Tahmin ettiğiniz üzere, soldaki araç “triportör” sağdaki ise “motosiklet”.

Ancak, solda yer alan triportörü şayet şirketinize alırsanız, alırken maliyetine katlandığınız KDV’yi indirim konusu yapamayacak, masraflarını ise kısıtlamaya tabi tutmak durumunda kalacaksınız. Çünkü, triportörler 87.03 gümrük tarife istatistik pozisyonunda sınıflandırılıyor. Yani “binek araç”.

Sağda yer alan motosikletin ise son dönemde satışları oldukça arttı ve sık tercih ediliyor. Üstelik, gümrük tarife istatistik pozisyonu 87.11. Yani, binek araç gider kısıtlamasına tabi değil.

Motosikleti, şirketinize alırken KDV’sini indirim konusunu yapabiliyor ve MTV, sigorta, bakım-onarım gibi masraflarının tamamını giderleştirebiliyorsunuz.

Örnek 4:

Aşağıda resimleri yer alan araçlarda sizce durum nasıl?

Bu araçların, birbirinden güzel olduğu konusunda hem fikiriz. Üstelik, sahip olmak gün geçtikçe zorlaşıyor.

Ancak, bu araçları şirketinize alırken çok dikkatli olmalısınız. Çünkü hepsi 87.03 gümrük tarife istatistik pozisyonunda yer alıyor. Binek araç gider kısıtlamasına tabi. Yani, vergisel açıdan çok az avantaj sağlıyor. KDV’si indirilemiyor, masraflarının yalnızca %70’i giderleştirilebiliyor.

Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Neden Önemli?

Bilindiği üzere, 27 Mayıs 2020 tarih 31137 sayılı Resmi Gazete’de 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği yayımlandı.

Söz konusu tebliğ ile binek otomobillerin giderleri ve amortismanlarının vergi matrahından indirilmesi konusunda uygulamada yaşanan tereddütlere açıklık getirildi.

Bu kapsamda, 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin 12.maddesinin ikinci fıkrasında, binek otomobil ifadesinden Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 pozisyonunda yer alan motorlu taşıtların anlaşılması gerektiği ifade edildi.

Yalnızca, Ambulanslar, mahkûm taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilme zorunluluğu bulunmayan ve sadece havalimanı apron bölgesi gibi belli alanlarda kullanılan taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakla birlikte binek otomobil kapsamında değerlendirilmeyecektir.

1+1, 1+3, 1+4 veya 1+7 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örneğin: yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), iki yan panel boyunca arka camları bulunan (en arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın); şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakta olup, binek otomobiller bu kapsamda değerlendirilmektedir.

 Bu bağlamda binek otomobiller, 87.03 pozisyonunda tanımlanan binek otomobiller ile esas itibarıyla insan taşımak üzere imal edilmiş (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dâhil) hem insan hem eşya taşıyabilen motorlu araçlar gibi çok amaçlı araçları kapsamaktadır.

Önerimiz;

Şirketinize araç alırken aracın teknik özelliklerinin yanında vergisel özelliklerini de iyi araştırın. Ayrıca, aracı alırken mutlaka gümrük tarife istatistik pozisyonunu öğrenin.

Aksi durumda, şirketinizde kullanmak üzere satın aldığınız araca ödediğiniz ve indirim konusu yaptığınız KDV için cezalı ve gecikme faizli KDV ödeyebilir, MTV, sigorta ve bakım-onarım gibi aracın rutin masrafları yönünden cezai durumla karşılaşabilirsiniz.

Berkay Özgüven
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bu e-Posta adresi istenmeyen postalardan korunmaktadır, görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.

28.06.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com