19 Mart 2015 ve 8 Temmuz 2015 tarihli DÜNYA gazetelerinde yayımlanan yazılarımızda açıklandığı üzere; 7 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6637 sayılı Kanun’un 8. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin birinci fıkrasına eklenen (ı) bendi uyarınca;

- 1 Temmuz 2015 tarihinden sonra yeni kurulacak sermaye şirketlerinde nakit sermaye tutarı üzerinden

ya da

- halen faaliyette bulunan sermaye şirketlerinin 1 Temmuz 2015 tarihinden sonra yapacakları sermaye artışlarının nakit artış kısmı üzerinden,

maddede öngörülen faiz oranı esas alınarak hesaplanacak tutarın %50’si kurumlar vergisi matrahından indirilebilmektedir.

Sermaye şirketlerine nakit sermaye konulmasını teşvik etmeyi ve böylelikle şirketlerin daha az borçlanmalarını ve öz kaynak yapılarını güçlendirmeyi amaçlayan bu düzenlemede öngörülen şey, sermaye üzerinden faiz ödenmesi anlamına gelmemekte, sadece belli bir faiz oranı üzerinden hesaplanacak tutarın vergi matrahından indirimi yoluyla daha az kurumlar vergisi ödenmesini sağlamaktadır. Dolayısıyla, hesaplanacak tutar defterlerde ayrıca kaydedilmemekte, sadece beyanname üzerinde indirim olarak gösterilmektedir.

Kanun maddesinde öngörülen faiz oranı; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından imdirimden yaralanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” dır.

Öte yandan Kanun maddesinde; Cumhurbaşkanı’na “%50” oranını, farklı kriterler itibariyle ayrı ayrı “sıfır”a kadar indirmeye veya “%100”e kadar artırmaya, halka açık sermaye şirketleri için “%150”ye kadar farklı uygulatmaya yetki verilmektedir.

Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinde indirim oranı, indirimden yararlanılan yılın son günü itibarıyla, Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. nezdinde borsada işlem görebilir nitelikte pay olarak izlenen payların nominal tutarının ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermayeye oranı;

- %50 ve daha az olan şirketler için 25 puan,

- %50'nin üzerinde olan şirketler için ise 50 puan,

ilave edilmek suretiyle uygulanmaktadır.

7338 sayılı kanunun 59 uncu maddesiyle anılan maddeye eklenen hüküm uyarınca; 26.10.2021 tarihinden sonra nakdi sermaye artışlarının, yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için bu oran %75 olarak uygulanmaktadır.

Ancak;

- Gelirlerinin %25 veya fazlası şirket faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve personel istihdamı suretiyle yürütülen ticarî, ziraî veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri için,

- Aktif toplamının %50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşan sermaye şirketleri için,

- Artırılan nakdi sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmı için,

- Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden tutar için,

indirilebilecek tutarın hesaplanmasında indirim oranı %0 olarak uygulanmaktadır.

Bu indirim sadece bir kez uygulanmayıp, indirimden sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden başlamak üzere, süre sınırı olmaksızın izleyen her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılmaktaydı.

Sonraki dönemlerde sermaye azaltımı yapılması halinde, azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmamakta, bu tutar üzerinden indirim yapılamamaktadır.

İndirim tutarının hesaplanmasında TCMB tarafından yararlanılan yıl için en son açıklanan ticari krediler faiz oranı dikkate alınacağından geçici vergi dönemlerinden sadece dördüncü geçici vergilendirme dönemi itibarıyla bu indirimden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.

Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilmiş olan sermaye şirketleri, şartların sağlanması kaydıyla, hesap dönemlerinin sona erdiği ay itibarıyla TCMB tarafından en son açıklanan ticari krediler faiz oranını dikkate alarak indirimden yararlanabilmektedirler.

Hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanmaktadır.

Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar kalırsa, bu tutarlar sonraki dönemlere devredebilmekte ve sonraki hesap dönemlerinde indirilebilmektedir.

Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dahil olmak üzere, sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından kaynaklanan sermaye artırımları için indirim uygulanmamaktadır. Bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin (sermaye yedekleri, kar yedekleri, özel fonlar, geçmiş yıl karları gibi) sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artışlarına da bu indirim uygulanamamaktadır. Keza, ortaklar veya ortaklarla ilişkili olan kişilerce (ortaklarla ilişkili olan kişiler Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “ Örtülü Sermaye” başlıkı 12. maddesinde tanımlanan kişilerdir) kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımlarına da bu indirim uygulanamamaktadır.

- Vergi indiriminden yararlanabilenler

Anılan bu düzenleme sadece sermaye şirketi niteliğinde olan kurumlar vergisi mükellefleri (anonim şirketler, limited şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler) tarafından uygulanabilmekte, diğer kurumlar vergisi mükellefleri tarafından uygulanamamaktadır.

Keza bu indirimden gelir vergisi mükellefleri de yararlanamamaktadır.

Öte yandan sermaye şirketi olsalar bile; finansal kiralama şirketleri, faktöring şirketleri, bankalar ve sigorta şirketleri gibi finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar bu indirimden yararlanamamaktadır.

Kamu iktisadi teşebbüsleri de bu indirimi uygulayamamaktadırlar.

- Uygulamaya yeni getirilen kısıtlama

5 Temmuz 2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7417 sayılı Kanunla anılan madde hükmünde yapılan değişiklikle, nakit sermayeye vergi indirimi uygulanmasına süre sınırı getirilmiştir. Yapılan düzenlemeye göre;

- 5 Temmuz 2022 tarihinden sonra yapılacak nakit sermaye artışlarında ya da

- 5 Temmuz 2022 tarihinden sonra kurulacak sermaye şirketlerinde konulan nakit sermayeler için,

bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap dönemi ile bu dönemi izleyen dört hesap dönemi için ayrı ayrı yararlanılabilinecek, sonraki hesap dönemlerinde yararlanılamayacaktır. Başka bir deyişle; anılan indirim 5 hesap dönemi için uygulanabilecek, sonrasında uygulanamayacaktır. Ancak, bu süre zarfında, kazanılan indirim tutarlarından, kazancın yetersizliği nedeniyle ilgili dönemlerde indirim konusu yapılamayan tutarlar, beş yıllık süre dolduktan sonra da indirime konu edilebilecek olup, bu kapsamda bir sınırlamaya gidilmemektedir.

- 5 Temmuz 2022 tarihinden önce sermaye artırımı yapan

 veya

- 5 Temmuz 2022 tarihinden önce ilk defa kurulan,

şirketler için ise, anılan 7417 sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 15/13. madde hükmü uyarınca, nakit sermayeye vergi indiriminden, geçmiş dönemlerde indirimden faydalandıkları dönem sayısına bakılmaksızın, 2022 yılı hesap dönemi dahil olmak üzere 5 hesap dönemi için yararlanılabilecektir. Ancak, kazanç yetersizliği nedeniyle ilgili dönemlerde indirim konusu yapılamayıp devreden indirim tutarının kullanılmasında yıl sınırı olmayacaktır. Akif AKARCA / Dr.Mehmet ŞAFAK

https://www.dunya.com/kose-yazisi/nakit-sermayeye-vergi-indiriminde-sure-kisitlamasi/667111