1998-1999 yıllarında stajyer olarak çalışmıştım. e-Devlete baktığımda stajyerlikteki günlerim çıkmıyor. Ne yapmalıyım, okula mı başvurmam gerekir, işletmeye mi? Sait L.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı sayın Vedat Bilgin’in stajyerlikle ilgili bir çalışma başlattığına yönelik açıklaması sonrası, ilk sigortalılığı stajyer olarak başlayan vatandaşlar bir yandan yapılacak çalışmanın sonucunu heyecanla beklerken, bir yandan da stajyerlikte geçen hizmet sürelerini araştırmaya başladılar.

Stajyerlik kapsamında bildirilen kısa vade sigorta prim gün sayılarının, emeklilik kapsamında bildirilen uzun vade sigorta kolları prim gün sayısında olduğu gibi e-Devlet’te yer alan SGK Tescil ve Hizmet Dökümü uygulaması vasıtasıyla görüntülenmesi mümkündür.

Ancak e-Devlette yer alan sözkonusu uygulamada “Tüm SGK Hizmet Dökümü” ve “Tüm SGK Uzun Vade Hizmet Dökümü” şeklinde iki farklı döküm yer almaktadır.

SGK Tescil ve Hizmet Dökümü uygulamasına girildiğinde sistem “Tüm SGK Uzun Vade Hizmet Dökümü” seçeneği üzerinden uzun vadeye tabi (emekliliğe esas) hizmet sürelerini gösterdiğinden stajyerlikte geçen ve kısa vadeli sigorta kolundan bildirilen hizmet süreleri bu ekran üzerinden gösterilmemektedir. Haliyle birçok vatandaş stajyerlikte geçen hizmet sürelerinin bildirilmemiş olduğunu düşünerek farklı bir arayış içine girebilmektedir.

Halbuki mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında eğitim görmekte iken staja tabi tutulan öğrenciler ya da aday çırak ve çıraklar, hatta sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar hakkında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanmadığından, bu kapsamda geçen hizmet süreleri “Tüm SGK Hizmet Dökümü” seçeneği üzerinden görüntülenebilmektedir.

Bu bakımdan haklarında uzun vadeli sigorta kolları uygulanmayan sürelerde, kısa vadeli sigorta koluna veya sosyal güvenlik destek primine tabi bildirimi yapılan vatandaşlarımızın bu hizmet sürelerini görüntüleyebilmeleri için SGK Tescil ve Hizmet Dökümü ekranına girdikten sonra “Hizmet Döküm Türü” sekmesinin altında yer alan kutucuktaki “Tüm SGK Hizmet Dökümü” seçeneğini işaretlemeleri gerekiyor. Tüm SGK Hizmet Dökümü seçeneği işaretlendiği takdirde stajda veya çıraklıkta geçen süreler ya da SGDP’ye tabi hizmet süreleri de dahil olmak üzere tüm hizmet süresi görüntülenecektir.

Diğer taraftan mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında eğitim görmekte iken staja tabi tutulan öğrencilerin sosyal güvenlik kapsamındaki bildirimleri 3308 sayılı Kanun uyarınca eğitim gördükleri okullarınca yapılmakta olup, bu öğrencilerin SGK bildirimlerinin staj gördüğü işletme tarafından yapılması sözkonusu değildir.

HAFTA TATİLİNDE ÇALIŞAN İŞÇİYE ÜCRET ÖDENMESİ ZORUNLUDUR

Sevkiyatlarda yoğunluk yaşadığımız haftalarda bazı işçilerimizi hafta tatilinde çalıştırmak zorunda kalıyoruz, bu işçilerin hafta tatilini birkaç gün sonra kullandırıyoruz. Bu uygulamamız doğru mudur? Karar okuru.

İş Kanunu’nun 46/1. fıkrasında, İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verileceği öngörülmüştür.

Genel kural haftalık çalışma süresinin tamamında çalışmış olan işçinin yedi günlük zaman dilimi içinde kesintisiz bir gün tatil yapması ve bugünün ücretinin çalışmış gibi işçiye ödenmesidir.

İşçi haftalık 45 saatlik çalışma süresini tamamladıktan sonra hafta tatili yapmayıp çalıştırılırsa, bu durumda hafta tatilinde yapacağı çalışma fazla çalışma sayılacağından hafta tatilinde çalıştırıldığı için işçiye 1 günlük yevmiyeye ilave olarak ayrıca % 50 ilave ücret ödenmelidir.

Yargıtay;

• 2017 tarihli bir kararında, “hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil günleri dinlenme hakkı kapsamında kaldığından, tatilde yapılan çalışma karşılığı serbest zaman kullandırılması yasaya aykırılık teşkil eder. Serbest zaman ancak fazla çalışma karşılığı verilebilir. Tatilde yapılan çalışma karşılığında izin verilmişse bu ancak mazeret izni olarak kabul edilebilir. Dolayısıyla işçinin hafta tatilinde çalışması karşılığında tatil ücreti hesaplanmalıdır..”

• 2018 tarihli bir kararında ise “4857 sayılı İş Kanunu’nda serbest zaman, fazla mesai çalışması için öngörülmüştür. İşçi tatil günleri çalışmış ise bunun karşılığı ücretin ödenmesi gerekir. Bu çalışma sonrası karşılığında izin kullandırılması, tatil ücretine hak kazanamayacağını göstermez. Zira tatil çalışmaları karşılığı serbest zaman veya izin verilmesi yasaya uygun değildir.”.Yönünde karar vermiştir.

Bu bakımdan hafta tatilinde çalıştırılan işçiye serbest zaman uygulaması yapılamayacağı gibi haftanın yedi günü çalışmış olan işçi hafta tatilini kullanmamış olacağından hafta tatil ücreti doğmuş olacaktır. Bu nedenle işçisini hafta tatili günü çalıştıran işveren, bu çalışması karşılığında başka bir gün izin verse bile bu izin mazeret izni kabul edileceğinden, işçinin ilave 1,5 günlük ücretini ödemek zorundadır. Eyüp Sabri Demirci

https://www.karar.com/yazarlar/eyup-sabri-demirci/stajyerlikte-gecen-hizmet-sureleri-1594350