Koronavirüs salgınının başladığı 2020’nin Mart ayında hem işverenleri hem de çalışanları desteklemek için kısa çalışma ödeneğinin şartları kolaylaştırıldı. Buna göre, işverenlerin, pandemi nedeniyle işten çıkarma yapmamaları için çalışanlara İşsizlik Sigortası Fonu’ndan kısa çalışma ödeneği ödendi. Kısa çalışma ödeneği 2022’nin Mart ayından 2021’in Haziran ayına kadar devam etti ve milyonlarca çalışanın maaşları devlet tarafından ödendi.

Yine pandemi nedeniyle işvereni tarafından ücretsiz izne çıkarılıp kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan ve iş sözleşmesi feshedilip, işsizlik maaşı alamayanlara yönelik 2022’nin Mayıs ayından itibaren İşsizlik Sigortası Fonu’ndan nakdi ücret desteği ödenmeye başlandı. Nakdi ücret desteği de bir yıl kadar uygulandı ve 2021’in Haziran ayında son buldu.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ

İşverenler ve çalışanlar pandemi dönemini kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği ile atlattı ama beraberinde başka bir sorun daha ortaya çıktı. Gerek kısa çalışma ödeneği alanlar, gerekse de nakdi ücret desteğinden yararlananlar bu sürelerde emeklilik primleri, bir başka ifadeyle de malullük, yaşlılık, ölüm primleri yatmadı. Bu da çalışanların emeklilik süresini etkiledi ve daha geç emekli olmalarına yol açtı. Şunu da belirtmekte fayda var; o dönemde, çoğu işveren kısa çalışma süresi içinde çalışan işçilerin de primlerini ödemedi. Kimi çalışanlar bu durumu şikâyet etti, tespit edilen işverenlere belli cezalar uygulandı. Kimi çalışanlar şikayetçi olmadı, kimi işverenler de tespit edilemedi.

EYT’DE SORUN OLDU

Tabii bu durum çalışanlarda hem eksik prim gün sorunu yarattı hem de çalışanların emeklilik süresi uzadı. EYT düzenlemesi gündeme gelince sorun daha da büyüdü. Kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteğinden yararlananlar; bu süreçte primleri eksik ödendiği için EYT’den yararlanıp, hemen emekli olamama gibi ciddi bir durumla karşı karşıya kaldılar. Kimileri askerlik, doğum borçlanması yaparak eksik primlerini tamamlamaya çalışsalar da kısa çalışma ödeneğinde primler yatmadığı için borçlanma süreleri de emeklilik için yeterli gelmedi. Kimileri de kısa çalışma ödeneğinde işverenler tarafından primler ödenseydi, askerlik ve doğum borçlanmasına gerek olmadan EYT’den yararlanacakken, borçlanarak, ceplerinden prim ödemek durumuyla karşı karşıya kaldı.

KİMLER YARARLANACAK?

Geçen hafta memur ve emeklilerine yüzde 30 zam ve en düşük emekli aylığının 3 bin 500 TL’den 5 bin 500 TL’ye yükseltilmesini içeren kanunun yasalaşması ile primleri eksik yatan çalışanlara yönelik de düzenleme yapıldı. Buna göre kısa çalışma ödeneği ile nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalılar için SGK’ya eksik bildirilen günleri tamamlama hakkı verildi. Uygulamanın nasıl olacağı ise önümüzdeki günlerde Sosyal Güvenlik Kurumu’nun yayınlanacağı genelge ile netleşecek. Peki, kimler bu haktan yararlanacak, madde madde anlatayım.

- Kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteğinden yararlanılan sigortalılar için işverenleri tarafından SGK’ya eksik gün bildirilmişse eksik günleri işveren tamamlayacak.

- İşverenler başvuru yaptığı tarihten itibaren üç ay içinde sigortalıları için eksik primleri ödemesi halinde çalışanların eksik primleri tamamlanmış olacak.

- İşveren, pandemi döneminde kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteklerinden yararlanmış, buna rağmen işçisini çalıştırmaya devam etmişse bundan dolayı uygulanan para cezaları silinecek. Noyan Doğan

https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/noyan-dogan/primi-odenmeyen-calisanlara-mujdeli-haber-42206112