Deprem bölgesinde istihdamın korunmasına yönelik bir dizi önlem dün Resmi Gazete’de yayınlanan  Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yürürlüğe konuldu. Kararname pandemi döneminde uygulanan tedbirlere benzer şekilde kısa çalışma uygulamasını kolaylaştırıyor ve olağanüstü hal dönemince işveren tarafından uygulanabilecek fesihlere sınırlama getiriyor.

Kısa çalışma zorlayıcı nedenlerin doğurduğu bir çalışma şeklidir. Deprem de zorlayıcı nedenlerin başında gelmektedir.

Zorlayıcı nedenlerin varlığında kısa çalışma ile bir yandan işverenlere iş sözleşmelerini feshetmek yerine çalışma süresini azaltarak üretimi kısmaları veya faaliyetlerini geçici süre durdurmaları imkanı verirken diğer yandan işçinin ücreti üzerindeki olumsuz etkisini kısa çalışma ödeneği şeklinde verilen sigorta yardımıyla azaltmayı hedefler. Bu şekilde işçinin işinin ve ücretinin korunması amaçlanır.

Kısa çalışma için Türkiye İş Kurumu’na başvuru yapılması ve işyerinin kısa çalışmaya uygunluğuna karar verilmesi gerekmektedir. Düzenleme ile olağanüstü hal ilan edilen bölgeden, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın belirleyeceği il veya ilçelerdeki işyerleri ile deprem sebebiyle yıkık, acil yıkılacak, ağır veya orta hasarlı olduğunu belgeleyen işyerleri için uygunluk tespiti beklenmeksizin kısa çalışma uygulaması başlatılabilecektir. Fakat bunun anlamı uygunluk tespitinin hiç yapılmayacağı değil, ilerideki bir tarihe erteleneceğidir. 

Fesih yasağı devrede

Kararnamede yapılan düzenlemenin 3. maddesi uyarınca olağanüstü hal ilan edilen illerde iş sözleşmesi bulunan işçilerin bu sözleşmelerinin işverence feshi olağanüstü hal dönemince sınırlandırılmıştır.

Buna göre işveren; işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan bir davranışı yoksa, işyeri herhangi bir sebeple kapanıp faaliyeti sona ermemişse veya yapılan iş ilgili mevzuatına göre yapılan hizmet alımı veya yapım işi olup iş sona ermemişse fesih uygulayamayacaktır. Böylece özellikle işçinin deprem nedeniyle işe gidemediği durumlarda işveren lehine doğan fesih hakkını kullanması engellenmeye çalışılmaktadır.

Nakdi ücret desteği

6 Şubat 2023 tarihi itibariyle olağanüstü hal ilan edilen illerde iş sözleşmesi bulunan işçilerden, kısa çalışma başvurusu yapıldıktan sonra kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanlara kısa çalışma uygulanan dönemde veya depremlerin etkilerinden kaynaklı işyerinin kapanması veya kapatılması sebebiyle iş sözleşmesi feshedilen ve yeni bir işsizlik ödeneği hak sahipliği oluşmayanlara olağanüstü hal süresini geçmemek üzere işsiz kaldıkları süre kadar İşsizlik Sigortası Fonundan günlük 133.44 Türk lirası nakdi ücret desteği verilecektir.

Nakdi ücret desteğinden yararlananlardan genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, genel sağlık sigortalısı sayılmıştır. 

İş sözleşmesi olağanüstü hal ilan edilen illerde olmayan ve fakat bir şekilde depremden etkilenen işçilere ilişkin ise herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.

Bu durumda olup işe gidemeyen işçilerin ise iş sözleşmesi herhangi bir fesih yasağı olmadığı için, bir haftalık süre sonunda işveren tarafından haklı nedenle feshedilebilecektir. Bu durumda ilgili işçiye kıdem tazminatı ödenmesi gerekecektir. Cem Kılıç

https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/cem-kilic/kisa-calisma-odenegi-ve-nakdi-destek-geldi-6907717?sessionid=2