Vergi numarası mevcut gerçek ve tüzel kişilerin ihracat işlemlerinde dikkat etmesi gereken hususlar anlatılacaktır.

İhraç Edilecek Eşyanın GTİP Kodunun Belirlenmesi

İlk olarak ihraç edilmek istenen eşyanın ihracatında herhangi bir engel olup olmadığı kontrol edilmelidir. GTİP kodu belirlenen ihracat eşyası 2006/7 sayılı İhracı Kayda Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ kontrol edilerek eşyanın ihracatının kayda bağlı olup olmadığı kontrol edilmelidir. İhracat eşyası kayda bağlı ise ilgili ihracatçılar birliği ile görüşüp prosedür ve şartları öğrenilmelidir. Eşyanın söz konusu şartları taşıyıp taşımadığı tevsik edilmelidir. Örnek olarak; yalnızca imalatçısı tarafından ihracat yapılmasına müsaade edilen eşyalar mevcuttur.

İhracatının yasak ve ön izne tabi olup olmadığı da ayrıca kontrol edilmelidir. İhracat Rejimi Kararı'nın 4üncü maddesi uyarınca; ihracı yasaklanmış veya belli kamu kurum ve kuruluşlarının ön iznine bağlanmış olan mallar, İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ (İhracat:96/31 ) eki listelerde yayımlanmaktadır.

İhraç edilecek eşyaya göre sağlık sertifikası, bitki sağlık sertifikası, tareks izni veya psikotrop madde ihtiva etmediğine dair yazı alınması gerekebilir. Bu minvalde GTİP kodunun belirlenmesi önemli olmaktadır.

İhracatçılar Birliğine Üye Olmak

5910 sayılı Türkiye İhracatçılar Meclisi İle İhracatçı Birliklerinin Kuruluş Ve Görevleri Hakkında Kanunun 4. Maddesine göre ihracat yapmak isteyen firmalar ihraç konusu malın sektörü için faaliyet gösteren Birliklere üye olmak zorundadır. Mikro ihracat ve bedelsiz ihracat yapılacaksa üye olunması zorunlu değildir. Ancak bedelsiz ihracatta değeri 250.000 ABD Dolarından yüksek işlemler için ihracatçılar birliğinden izin alınması gerekmektedir.

İhracat işlemlerini organize etmeden önce ihracatçılar birliğine üye olunması faydalı olacaktır. Başvuru öncesi işletmenin ana faaliyet konusunu tevsik eden vergi levhası veya faaliyet belgesi ve ihracat fatura görüntüsü ile üye olunacak ihracatçı birliğine danışılmalıdır. Firmanın faaliyet konusu veya ihracat eşyasının sektörüne göre farklı ihracatçı birliklerine yönlendirdikleri görülmüştür.

Üye olunabileceğine dair teyit alındıktan sonra ilgili ihracatçı birliğinin online başvuru formu doldurulmalıdır. Doldurulan form ve taahhütname imza sirkülerinde yetkili kişi tarafından kaşe imza yapılmalıdır. Islak imzalı form ve taahhütnameyle birlikte ticaret sicil gazetesinin fotokopisi, vergi levhasının fotokopisi, imza sirkülerinin fotokopisi ve giriş aidatı olarak bir defaya mahsus ödenen 200 TL’nin dekont görüntüsü ihracatçılar birliğine sunulmalıdır.

İhracat Esnasında Ne Kadar Birlik Ücreti Ödenecektir?

Üyelik esnasında ihracatçı firma tarafından 200 TL’lik giriş aidatı ödenmişti. İhracatçı firma bir sonraki yıldan itibaren, her yılın başında 100 TL’lik aidat ödeyecektir.

İhracat beyannamesinin tescili esnasında ödenecek olan birlik kripto ücreti eşyanın GTİP koduna göre değişkenlik göstermektedir.

İhracat işlemleri üzerinden FOB bedelin binde birine kadar hesaplanan tutar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden hesaplanarak tahsil olunur. 

Gümrük Müşavirlik Firmasına Vekalet Vermek

4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca “Bütün kişiler, gümrük mevzuatı ile öngörülen tasarrufları ve işlemleri gerçekleştirmek üzere gümrük idarelerindeki işleri için bir temsilci tayin edebilirler.” (Md. 5)

İhracat beyannamesinin yazımı, tescili ve gümrük idaresinde işlemlerinin takip edilmesi için işin ehli olan gümrük müşavirlik firmaları ile çalışılması önemlidir. Nitekim ihracat işlemleri esnasında bir çok komplikasyon ile karşılaşılabilmektedir.

Gümrük müşavirliği tarafından iletilen vekaletname taslağı ıslak imza ile noterden tasdik edilmelidir. Noter tasdikli vekalet aslı gümrük müşavirliğine gönderilmelidir. Gümrük müşavirliği, vekaletname aslı ve şirkete dair evrakları (Ticaret sicil gazetesi, imza sirküleri, imzaya yetkili kişilerin nüfus cüzdanı fotokopisi, vergi mükellefiyet yazısı, faaliyet belgesi, Tareks Taahhütnamesi ve dilekçesi vb.) talep edecektir.

Sonrasında Gümrük Genel Tebliği (Yükümlü Kayıt ve Takip Sistemi) (Seri No: 1) uyarınca Yükümlü Takip Sistemi’ne (YKTS) firmanın aktif edilmesi için başvuruda bulunacaktır. Aksi takdirde ihracat beyannameniz tescil olmayacaktır.

İhracat Faturasında Bulunması Gereken Bilgiler Nelerdir?

İhracatçılar birliğine üye olundu ve gümrük müşavirliğine vekalet verildiyse ihracatçı firma artık yükleme yapabilecek vaziyettedir. İhracatçı firma e-fatura mükellefi ise ihracat faturasını da e-fatura olarak kesmelidir. GİB (https://forum.efatura.gov.tr/view.php?id=90821)

İhracat faturasında; alıcı unvanı, adres ve ülkesi, varsa notify bilgisi, teslim şekli, ödeme şekli, aracı banka, imalatçı bilgisi, kap sayısı, brüt kg, net kg ile açıklayıcı ticari tanım bulunmalıdır. Teslim şekli C & D ile başlıyorsa navlun + sigorta tutarları belirtilmelidir.

Faturaya not edilecek GTİP kodunun gümrük müşavirliğinden teyit edilerek yazılması önemlidir.

İhraç kayıtlı eşya var ise muhakkak gümrük müşavirliğine bilgi verilmelidir. Beyanname tescilinden sonra ilgili haneye dair düzeltme talepleri gümrük idarelerince olumsuz olarak cevaplanmaktadır.

E-fatura düzenlenirken hatalı bilgi girilmesi beyanname tesciline engel olabilir. İhracat beyannamesinin edi belge kısmına 23 haneli E-Fatura TPS ID yazıldığı için uyuşmayan GTİP, fatura tutarı gibi bilgiler sebebiyle beyanname tescil olmayacaktır.  

Düzenlenmesi Gereken Diğer Evraklar Nelerdir?

İhracat faturası dışında yurtdışındaki gümrük işlemlerinde kullanılabilmesi için invoice, packing list düzenlenmelidir. Gümrük müşavirlik firması, kara ve hava yoluyla gerçekleşen ihracatlar da kaşeli imzalı evrakları varsa dolaşım belgesi ile nakliyeciye teslim etmektedir. Deniz yolu ile yapılan ihracatlar da mal beraberi evrak gönderilemediğinden ihracatçı firma tarafından ithalatçıya kargolanmaktadır.

Çeki listesi ve nakliyecinin talebi üzerine yükleme talimatı da düzenlenecektir. Çeki listesi ve ingilizcesi olan packing list vasıtasıyla hangi kapta hangi eşyanın bulunduğu, miktarı ve kilosu belirtilmektedir. Yükleme talimatında ise gönderici, alıcı, kap sayısı, brüt kg, net kg gibi bir çok bilgi bulunmaktadır. Bir çok nakliyeci yükleme talimatının taslağını göndermektedir. Taslağın doldurulması yeterli olacaktır.

İhracat Beyannamesinin Kırmızı Hattan İşlem Görmesi

Daha önce ihracat yapmamış firmaların ilk ihracat beyannameleri genelde kırmızı hattan işlem görmektedir. Yani belge kontrolüne ek olarak muayene sahasında eşyanın fiziki kontrolü gerçekleşir.

Özellikle hava ve deniz yolu ile ihracat yapacak firmaların dikkat etmesi gereken önemli bir husustur. İhracat eşyası havayolu ile gidecekse opsiyon süresi dahilinde, denizyolu ile gidecekse cut off süreleri dahilinde beyanname işlemlerinin tamamlanması gerekir. Aksi halde eşyanın taşıma aracına yüklenememesi riski söz konusu olabilir. Bu da ardiye masrafı, malın geç gitmesi gibi bir çok soruna sebep olacaktır.

Karayolu ile ihracatta özellikle araç parsiyelse (Birden çok firmanın eşyası aynı araçta taşınıyorsa parsiyeldir.), kırmızıya düşme ihtimali nakliyeciye belirtilebilir. Nakliyeci bu sayede malı muayene edilebilecek bir noktaya yükleyebilir.

Beyannamenin kırmızı hattan işlem görmesi maliyeti arttıracaktır. Deniz yolunda konteynerin muayene sahasına indirilmesi, havayolu ile ihracat yapılıyorsa geçici depolama alanındaki eşyanın muayene edilmesi için ardiyeye ek ücret ödenmektedir.

Ayrıca kırmızı hattan işlem gören beyanname, muayene süresinin eklenmesi ile daha geç kapanacaktır. Bu da mesai ve yolluk ödenmesine sebep olabilir.

Can DURMUŞ - Gümrük Müşavir Yardımcısı / Denetçi 24.04.2022

https://www.linkedin.com/pulse/ilk-kez-ihracat-yapacaklar-i%C3%A7in-g%C3%BCmr%C3%BCk-rehberi-can-durmu%C5%9F/