7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun (Kanun) 10 uncu maddesinin yirmi yedinci fıkrasında düzenlenen ek vergi uygulamasıyla ilgili açıklamalara 3 Seri No’lu Genel Tebliği’nde (Tebliğ) yer verilmiştir.

Bu yazımızda ise beyan sürecinin devam ettiği bu günlerde ek vergi uygulamasına ilişkin bazı hususlara dikkat çekmek istiyoruz. Söz konusu hususlara aşağıda yer vermiş bulunmaktayız.

Merkez deprem bölgesinde olmamakla birlikte fabrika deprem bölgesinde ise…

Kanuni düzenlemede depremden etkilenen illerde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanların ek vergiden muaf olduğu ifade edilmiştir. Tebliğde yer alan 2 nci örnekte mükellefiyeti Mersin’de, ancak faaliyetin bir kısmı Adana’da olan kurumun faaliyetinin bir kısmı Adana’da gerçekleşse de mükellefiyet Mersin ilinde olduğundan, ek vergiden muaf olamayacağı ifade edilmiştir. Bu örnek kapsamında kanun koyucu tarafından ek vergiden muafiyet kriteri olarak mükellefiyetin bulunduğu yerin dikkate alındığı görülmektedir. Ancak bazı mükelleflerin merkez, şube, işyeri ya da fabrikası farklı illerde olabilmektedir.  Dolayısıyla muafiyet hususunda her ne kadar mükellefiyetin bulunduğu il dikkate alınsa da, kazancın elde edildiği fabrika, işyeri ya da şubenin bulunduğu yer farklı ilde olabilmektedir. Dolayısıyla mükelleflerin ek vergi uygulamasından muaf olup olmama noktasında ek verginin kaynağı olan indirim, istisna ya da indirimli kurumlar vergisi uygulamasının fabrika, işyeri ya da şubenin faaliyetlerinin de dikkate alınması gerektiği kanaatindeyiz. Örneğin ABC A.Ş.’nin  mükellefiyetinin Ankara’da, ancak deprem sebebiyle tamamen yıkılan fabrikasının Gaziantep’te olduğunu varsayalım. Ayrıca yatırım teşvik belgesi kapsamından alınan makine bu yıkılan fabrikada tamamen zayi olmuşsa bu fabrikadan elde edilen gelir için hesaplanan indirimli kurumlar vergisi matrahının ek vergiye tabi olması muafiyet düzenlemesinin ruhu ile bağdaşmamaktadır. Dolayısıyla bu ve buna benzer durumlarda olan mükelleflere tavsiyemiz ilgili konu ile özelge talep etmeleridir.

Zarar varsa ek vergi matrahı ne olacaktır?

Tebliğ’in 7 nci maddesinin  6 ncı fıkrasına göre zarar eden veya kurumlar vergisi matrahı oluşmayan mükelleflerde Tebliğin 5 nci maddesinde yer alan ve ek vergiye tabi olan  istisna ve indirimlerden yararlanmışlarsa ek vergi ödemek durumunda olacaklardır. Dikkat edilecek olursa ilgili fıkrada;

‘‘………. faydalandıkları indirim ve istisna tutarları üzerinden ek vergi hesaplayacaklardır.’’ ifadesi yer almaktadır. Yani ilgili durum indirimli kurumlar vergisi uygulaması için geçerli değildir. Bu kapsamda kurumlar vergisi matrahı oluşmayan mükelleflerin indirimli kurumlar vergisine tabi matrahı da oluşmayacağından indirimli kurumlar vergisi açısından ek vergi ödemeyeceklerdir. Ayrıca indirimli kurumlar vergisi kapsamında dikkate alınacak maksimum matrah, mükellef kurumun beyan ettiği matrahından yüksek ise yararlanılan kısım beyan edilen matrah kadar olacağından bu kısım için ek vergi hesaplanacaktır. Örneğin, ABC A.Ş.’nin indirimli kurumlar vergisi maksimum matrah tutarının 20 milyon ancak kurumlar vergisi matrahının 16 milyon olduğunu varsayalım. Bu durumda 16 milyon TL için ek vergi hesaplanması söz konusu olacaktır.

İndirimli kurumlar vergisi matrahının ek vergi kapsamında olması…

Ayrıca indirimli kurumlar vergisi müessesesi kapsamında yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan yatırımın tamamlanması durumunda diğer faaliyetlerden elde edilen gelirlere indirimli kurumlar vergisi uygulanamayacaktır. Buna paralel olarak, diğer faaliyetlerden elde edilen gelir için de ek vergi hesaplanmayacaktır. Bu hususu Tebliğin 7 nci örneğinde görmekteyiz.

Selçuk Turgay AZAK

Vergi Müfettişi - Ekonomist

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/ek-vergi-ile-ilgili-onemli-noktalar/692644