Hükümetin kriz önlem paketi geciktikçe fatura işveren ile işçilere çıkmaya başladı. Dünyayı saran küresel kize karşı önlem paketi açıklayan ülkelere her geçen gün bir yenisi ekleniyor. Ama Türkiye'de hala açıklanan bir paket yok. Son günlerde artan işten çıkartmalara şimdi de maaş azaltmalar eklendi. Bir tarafta çalışanların bir bölümü işini kaybediyor, diğer tarafta da çalışanlar işsiz kalmamak için maaşından indirime razı oluyor. Maaş indirimine gidenlerin arasında büyük grupların da bulunması dikkat çekiyor.

Koç Holding CEO'su Dr. Bülent Bulgurlu, şirkette çalışan beyaz yakalılardan 2009 yılında maaş zammı istemedikleri yönünde bir talep aldıklarını açıkladı. Bulgurlu, "Bu sıkıntılı dönemde, çalışanların ve işverenlerin sağduyulu ve uzlaşmacı bir yaklaşım ile birlikte bulacakları çözümleri çok önemsiyorum. Zira, zaman el birliği ile sorunları çözme zamanıdır" dedi.

İşçi çıkarmak yerine maaş indirimi uygulaması Kale Grubu'nun da gündemine girdi. Grup, çalışanlarını üç ay boyunca 5'er gün ücretsiz çalıştırmanın üzerinde duruyor. Kale çalışanları üç ay sonunda 2.5 maaş alacak.

Twigy Terlik'in sahibi Sinan Öncel de geçtiğimiz günlerde ihtiyaç olduğunda eleman çıkarmak yerine işler düzeldiğinde geri ödeme şartı ile maaş indirimine gidebileceklerini açıklamıştı.

Kibar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar da çalışan maaşlarında indirimin gündemlerinde olduğunu söyledi.

Yarım maaş krize destek

Küresel krizin etkisindeki birçok sektörden ardı ardına yavaşlama sinyalleri gelirken, bazı şirketler işçi çıkarmamak için farklı kriz formüllerini devreye soktu. Dünya çapında yaşanan kriz beyaz veya mavi yaka fark etmeden tüm çalışanları tehdit ediyor. İşçi çıkarmamak için direnen birçok şirket ise kriz tedbirlerini hayata geçirirken, bir çok şirket "İşçi, işveren elele krizi aşarız" mesajları veriyor.

İnşaat sektöründeki daralmadan dolayı ticaret hacminde daralmaya yaşayan Kale Grubu geliştirdiği alternatif yöntemlerle krizi işçi çıkarmadan atlatmaya çalışıyor. Bu doğrultuda şirkette konuşulan bir yönteme göre Yönetim Kurulu Başkanı Zeynep Bodur ve diğer yöneticiler dahil olmak üzere bütün çalışanlar 3 ay boyunca 5'er gün ücretsiz çalışma formülü konuşuluyor. Böylece çalışanlar üç ay sonunda 2.5 maaş almış olacaklar.

Hyundai Assan da kervana katıldı

Düşen üretim rakamları ve azalan siparişlerin yol açtığı işsizlik Hyundai Assan'ın Kocaeli fabrikasında da da farklı tedbirlerin devreye sokulmasına yol açtı. Hyundai Assan Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar 528 işçi üst yönetime çıkarak, "Arkadaşlarımızı işten çıkarmayın, her birimizin maaşını azaltın" talebinde bulunduğunu açıkladı. Kibar, "Bu öyle bir durum ki, sipariş olmayınca fabrika da adam tutamam, ancak bu talebi olumlu karşıladık. Tamam dedik. Bu dönemde herkes kendi çözümlerini yaratıyor" diye konuştu. Hyundai çalışanları ise talebin kendilerinden değil yönetimden geldiğini söylüyor. Çalışanlarla yapılan sözleşmede "yapılan tüm izinlerde maaşımın yüzde 50 azaltılarak ödenmesini talep ediyorum' ifadesinin bulunduğu belirtiliyor.

Twigy'nin sahibi Sinan Öncel de geçtiğimiz günlerde çok zorlandıkları taktirde maaş indirimine gidebileceklerini belirtti. Öncel, "Eğer maaş indirimine gitmek durumunda kalırsak maaşlarından indirdiğim miktarı bir borç bilirim, 2 ay sonra da olsa, 2 yıl sonra da olsa, aradaki farkı öderim. Kriz varken zararımızı çalışanımızla paylaşıyorsak, kriz bitince de karımızı çalışanımızla paylaşmalıyız" açıklamasını yaptı.

Hepimiz aynı gemideyiz

TÜRKONFED Başkanı Celal Beysel, herkesin üzerine düşen yükü sırtlaması gerektiğini söyledi. "Mali sektörü, hükümeti, işçisi, işvereni yükün bir kısmını sırtına alırsa bu krizden en az zararla çıkabiliriz" diyen Beysel, şöyle devam etti: "Paniği engellemenin yolu düzgün mesajlar vermektir. İlk aşamada mesajlar gecikti. İcraat da gecikti. Herkes kendisine düşen kolaylıkları görsün ve bu yükü de kabullensin. Bu dönemde sendikalarla şirket fikir alışverişinde bulunmalı." 

Sendikalar 'Ortak çözüme evet ama suistimaller engellenmeli" diyor

Sendikalar da ortak çözüme sıcak bakıyor ama suistimallerden de endişe ediyor. Birleşik Metal Sendikası Genel Başkanı Adnan Serdaroğlu, birçok sektörde ücretsiz izin uygulamalarının son bir kaç ayda yoğunlaştığını açıkladı.

Serdaroğlu, "Sendikalarla işçilerle birlikte çözmenin yöntemlerini bulmak lazım. Ancak münferit örnekler hariç böyle bir anlayış göremiyoruz. Birçok yerde görüşlerimiz alınmadan indirime gidildi. Bu konuda sendikalardan bir destek isteniyorsa karşılıklı oturup konuşma esasına dayandırmak lazım. İnsanları sokağa atmak yerine krizin faturasını ortaklaştıracak şekilde önlemler alabiliriz" dedi.

Limter İş Sendikası Genel Sekreteri Kanber Saygılı ise Değersan Tersanesi'nde de ücretlerin yüzde 15 düşürüldüğünü belirterek "Bu suistimale çok açık bir konu. Suistimalleri engellemenin yolları bulunmalı. Çalışma saatleri düşürülerek tüm işçilerin çalışması öngörülebilir. Burada önemli olan karşılıklı güven" açıklamasını yaptı.

Dünyadan örnekler

- 2005 yılında VolksWagen Meksika'daki fabrikasında üretimi azaltmayı düşündü. Devreye giren sendika elemanların işten çıkarma yerine maaşlarda yüzde 20 indirim teklifinde bulundu. 2 bin kişinin işten çıkartılması engellendi. 

- 2008 Ekim'de Amerikalı Jet Airways, üst düzey çalışanlarından önümüzdeki 12 ay boyunca kısıntı yapacaklarını açıkladı. Yıllık geliri 75 bin doları geçen bütün çalışanlar 12 ay boyunca yüzde 25 boyunca maaş kesintisini kabul etmiş durumda.

http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=111973