Bahar gelmiş, püfür püfür boğaz havası alayım diye attım kendimi vapura. Kolumun altına da Şubat 2023’te yayımlanan “Küresel Tüketici Eğilimleri Anketi” sonuçlarını aldım. Malum son dönemde anket sonuçlarını okumadan yapamaz olduk. Tam “phygital” da neymiş diye düşünürken, elimdeki yazıdan “Mağazalar kapanacak mı?” kısmını şahin gözleriyle yakalayan karşı bankta oturan girişimci abla müşterisinden aldığı ön ödemelerle ilgili soru sormasın mı?

Tüketiciler ne diyor?

Duymazdan gelip anket sonuçlarına geri döneyim dedim. Anket, Avusturya’dan, Çin’e, Mısır’a, Meksika’dan Almanya’ya, oradan Hindistan’a ve Amerika’ya kadar uzanan 25 ülke ve 9 bin 180 tüketiciyi kapsıyor. PwC tarafından “Global Consumer Insight” adıyla yayımlanan ankete göre tüketicilerin %96’sı gelecek altı ay içinde harcamalarını kısmayı planlıyormuş. Lüks ürünler, seyahat ve moda ürünler gibi zorunlu olmayan tüketime olan talepte düşüş beklenirken, lokal ve çevresel ürünlere talep artacakmış. Bir an bu 25 ülkenin içine Türkiye’yi alsalar anket sonuçları ters- düz olur muydu diye düşünmeden edemedim. Ben anket sonuçlarına dalmışken bir de baktım ki girişimci abla artık karşımda değil hemen yanı başımda oturuyor. Eee vapur klasiğidir, dergi, gazete beraber okunur.

“Siz de mi tüketicinin gelecek altı aydaki eğilimini merak ediyorsunuz?” diye soruyorum, sıcaktan yüzü boncuk boncuk terlemiş hanıma.

“Ben de yeni iş kurdum, Anadolu motifleri işlenmiş peştamal, havlu üretip yurtdışına satıyorum. Yurtiçinde de mağaza açmayı düşünüyorum. Merak ettim de anket sonuçlarına göre ileride satışlar daha çok online mı, olacakmış yoksa mağazadan mı?” diye sordu girişimci Selin abla.

“Valla ablacım, bu ankete göre talep neredeyse yarı yarıya. Ancak müşterilerde “phygital- physical and digital” tarzı mağazalara yönelim olacakmış. Yani klasik dediğimiz yüz yüze alışverişin yapıldığı dükkânda (brick and mortar store) dijital deneyimin de olması bekleniyor. Artık sen de mağazana VR gözlüklerden koyarsın.

Girişimci Selin ablanın gözlerinden anket sonuçlarını kafasında evirip çevirdiğini görebiliyordum ve beklediğim an geldi. Başta duymazdan geldiğim soruyu dayanamayıp tekrar sordu.

“Siz şimdi bu konularla ilgilisiniz değil mi?”

“Evet Selin hanım, ilgiliyim.

Ön ödemeler

“Şimdi size bir sorum var: Ben Ortadoğu’ya mal üretip satıyorum. Üreteceğim ürünler için kumaşı ve ipliği de Denizli’den alıyorum, İstanbul’daki atölyemde işliyorum. Denizli’deki iplik üreticisi hammaddenin parasının önemli bir kısmını önden ödememi istiyor. Ben de o nedenle Dubai’deki müşterimden ön ödeme (upfront payment) istiyorum. Benim de üretip göndermem en az 4-5 ayı buluyor. Normalde Dubai’ye malı satınca satış yazacağımı biliyorum da bu ön ödemeler kafamı karıştırdı. Dubai’deki firma UFRS (Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na göre finansal tablo hazırlıyor. Bu işi biliyorlar yani… Bana UFRS 15 dedi, UMS 23 dedi. Telefonda ne dedi tam anlayamadım.  Size bir sorayım dedim.”

Borçlanma maliyeti

“Selin Hanım, Dubai’deki müşterinize yapmış olduğunuz satış işlemi doğal olarak UFRS/TFRS 15 Hasılat standardı kapsamında değerlendirilecek ve almış olduğunuz ön ödeme de kontrat yükümlülüğü (contract liability) olarak muhasebeleştirilecektir. Hasılatı, kontratta yer alan performans yükümlülüğünü yerine getirdiğinizde, yani malı karşı tarafa teslim ettiğinizde yazacaksınız. Malı karşı tarafa teslim süreniz ile aldığınız ön ödemeden kaynaklı kontrat yükümlülüğünüz arasında 4-5 ay gibi uzun bir zaman dilimi olduğu için UFRS/TFRS 15 paragraf 60’a göre Dubai ile yapmış olduğunuz sözleşmeniz önemli bir finansman da içermektedir (significant financing component).

Dubai’den ön ödeme almanızın temel nedeni Denizli’deki hammadde üreticinize ödeme yapmak için. Eğer Dubai’deki firma size avans vermeseydi, bankadan kredi çekmek durumunda kalacaktınız. Müşterinizin sizi uyardığı husus finansal tablolarınıza kaydetmiş olduğunuz kontrat yükümlülüğünün içindeki finansman kısmının borçlanma maliyeti olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği.

Bu işlem üretime finansman sağlamak amacıyla yapıldığı için bankadan kredi almanızdan farkı yok. Bu kapsamda UMS/TMS 23 paragraf 6(a)’ya göre UFRS/TFRS 9 Finansal Araçlar Standardında tanımlanan etkin faiz yöntemi kullanılarak hesaplanan faiz gideri, borçlanma maliyeti olarak değerlendirilebilinir.

Selin Hanım, üretim atölyenizi büyütmek üzere yeni bir yatırım yaptınız mı?”

“Evet, Dubai’ye ilave Finlandiya’dan da sipariş alınca yeni üretim hattı kurmaya başladık. “

“Çok güzel olmuş Selin Hanım. Bu durumda UMS/TMS 23 Borçlanma Maliyetleri Standardı gereği biraz önce bahsetmiş olduğumuz finansman giderini özellikli varlık tanımına giren yeni üretim hattı maliyetine dahil ederek aktifleştirmelisiniz.

Selin Hanım, biz de sizin gibi kadın girişimcileri takdirle izlemeye devam ederiz.” Aslı GEDİK

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/selin-hanim-avansta-faiz-olur-mu/695775