İktidar, emekliler arasında ayrımcılığa neden olan 12 milyon 200 bin emekliye kasım ayında 5.000 TL emekli ikramiyesi ödenmesine ilişkin yasa teklifini hazırladı. 3 milyon 300 bin emekli ise; sadaka olarak nitelendirilebilecek 5.000 TL ikramiyeden mahrum bırakıldı. Bugün sizlere; emekliler arasında ortaya çıkarılan bu adaletsizliği ve ikramiyeden mahrum bırakılan emeklilerin yaşadığı hayal kırıklığının bütçeye maliyetini açıklamaya çalışacağım.

MÜCBİR SEBEP BAHANESİ KOMİK

Temmuz ayında sadece %25 oranında zam alan ve %80'i açlık sınırının altında maaş alan emeklilerin seyyanen zam beklentisi önümüzdeki yıla kaldı. En düşük emekli aylığı 05.04.2023 tarihinden itibaren 7.500 TL'ye yükseltildi. Emeklilerden 9 milyon kişi taban aylık olan 7.500 TL alıyor. Bu 9 milyon emeklinin içinde yer alan 5 milyon kişinin ise taban aylığı 7.500 TL'nin altında. Bu 5 milyon emekliye baktığımızda; dul ve yetim aylığı alanlar, esnaf olarak emekli olanlar, SGK'dan yaş nedeniyle emekli olanlar, sürekli iş göremezlik geliri alanlar çoğunlukta. Temmuz 2023 tarihi itibarıyla emekli sayımız aşağıdaki gibidir.

SGK'nın son verilerine göre; 15.5 milyon emekliye emekli aylığı ödeniyor. Ölüm aylığı alanların sayısı ise 4.1 milyon. SGK'nın verilerine göre de 1.8 milyon emekli Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödeyerek çalışmaya devam ediyor. Emekli olup da çalışmaya devam etmeyenler, dul ve yetim aylığı alanlar ile birlikte 12.2 milyon kişiye 5.000 TL ikramiye yatırılacak.

İkramiyenin bütçeye maliyeti 61 milyar TL'yi geçecek ve ikramiyeler kasım ayının ortasına kadar hesaplara yatırılacak.

Kapsam dışı bırakılan 3.3 milyon emekliye ikramiye ödenmemesinin gerekçesi olarak, Sayın Bakan tarafından yapılan mücbir sebep savunması tam bir kara mizah örneği. Kur Korumalı Mevduat sahiplerine 1 trilyon TL ödenebiliyor ama 3.3 milyon emekliye 16.5 milyon TL ödenemiyor. Üstelik, Orta Vadeli Plan ile bütçe giderleri 973 milyar 573 milyon TL artırılmış ve son 4 ayla ilgili olarak harcanabilecek 3 trilyon 180 milyar 497 milyon TL var iken.

EMEKLİLERİN KAYIT DIŞI ÇALIŞMASINA NEDEN OLACAK DÜZENLEME YAPMAK, AKLA VE MANTIĞA AYKIRI

Emekli olmuş ancak çalışmaya devam eden ve hem emekli aylığı hem de çalıştığı işyerinden aylık maaş alanlara 5.000 TL ikramiye yatırılmayacak. Emekli olduktan sonra işçi statüsünde bir işverene bağlı olarak çalışanlardan SGDP kesintisi yapılır. Bağ-Kur'dan emekli olduktan sonra ticari faaliyette bulunmaya devam edenlerin emekli maaşlarında kesinti yapılmıyor, bu kişiler prim de ödemiyor. SGDP kesintisi yapılanlar 5 bin liralık ikramiye alamayacaklar. Şirket kaydı olan, şirket ortağı olan, Bağ-Kur'dan emekli maaşı alıp da çalışmaya devam edenler ikramiyeden yararlanamayacak. Aynı şekilde kamudan emekli olup çalışmaya devam edenler de ikramiyeden yararlanamayacak. Banka ve sigorta gibi özel sandıklardan emekli aylığı alanlara da ikramiye ödenmeyecek.

SGDP uygulaması esasen emekli olanların tekrar istihdam piyasasına dönmesine mâni olmak ve SGK'nın prim geliri elde etmesi için uygulamaya sokulmuştur. SGDP'nin emekliliğe bir etkisi söz konusu değildir. Yani SGDP ödenen süreler; sigortalılık süresinden, primler prim ödeme gün sayısından sayılmamaktadır. Aynı zamanda primler toptan ödeme olarak iade edilmemekte ve hizmet birleştirilmesinde dikkate alınmamaktadır. Kaldı ki; Türkiye şartlarında emekli olmasına rağmen mecburen işçi statüsünde bir işverene bağlı olarak asgari ücretten çalıştırılan bir emekliden sigorta primi ve vergi olarak Hazine'ye 4.443 TL giriyor. Bu tahsilatlar Hazine'de kalıyor ve çalıştırılana hiçbir katkısı da yok. Emeklinin kayıtlı çalıştırılmasını teşvik etmek yerine; 5.000 TL gibi küçük bir ikramiye tutarı için emeklilerin kayıt dışı çalışması ve çalıştırılmasını teşvik eden bir düzenlemeyi hangi akıl ve mantık süzgecinden geçirerek kamuoyuna açıkladıklarını anlamakta güçlük çekiyorum. Çalışan emekliler devlete yük olmuyor, tam tersine devletin gelir elde etmesine katkı sağlıyor.

Emekliler bu ekonomik koşullarda sadece tek seferlik verileceği açıklanan 5.000 TL ikramiyeyi almak için, işten ayrılıp, kayıt dışı çalışmak istiyor. Çiftçinin, işçinin, sanayicinin, ihracatçının ve tüketicilerin ödediği vergiler, yanlış politikaların etkilerini yok etmek için getirilen KKM için harcandı. Bu paralar, yatırıma, tarıma, çalışana, emekliye, dar gelirliye, engelliye ayrılabilirdi ama ayrılmadı. Emekliler arasında ayrım gözetmeden toplam 15.5 milyon emeklinin tamamına bütçeden 61 milyar TL yerine toplam 77.5 milyar TL de pek tabi ki ödenebilir.

Yapılmak istenen düzenleme emekliler arasında ayrımcılığa ve eşitsizliğe neden olmaktadır. Ayda 40.000 TL emekli aylığı alan ancak çalışmayan bir emekliye 5.000 TL ikramiye ödenecek, 7.500 TL emekli aylığı alıp bir işyerinde asgari ücretle çalışan emekliye ikramiye ödenmeyecek. Böyle bir durumun ortaya çıkmasına neden olacak olan düzenlemenin akıl ve mantıkla açıklanabilecek bir yanıtı varsa, duymaya hazırız. Naim Türkmen

https://www.sozcu.com.tr/2023/yazarlar/nedim-turkmen/40-000-tl-emekli-maasi-alana-5-000-tl-ikramiye-var-7-500-tl-alana-yok-7828691/