TBMM Genel Kurulunda, Serbest Bölgeler Kanunu ile Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı kabul edildi.

Kanun, serbest bölgelerin kuruluş amaçları yeniden belirliyor. Serbest bölgelerin vizyonu; ''İhracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmek'' olacak.

Kanuna göre, Serbest bölgelerdeki faaliyetler, Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulu yerine, Yüksek Planlama Kurulunca belirlenecek.

Serbest Bölgeler Koordinasyon Kurulu oluşturulacak. Kurul, serbest bölgelerde yapılan faaliyetleri değerlendirecek, bu bölgelerin geliştirilmesine ve sorunların çözümüne ilişkin stratejileri belirleyecek ve önerilerde bulunacak.

Üretici işletmelerin talepleri hariç olmak üzere, fiyat, kalite ve standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına verilen yetkiler, serbest bölgelerde uygulanmayacak.

Yerli veya yabancı gerçek veya tüzel kişiler, bu bölgelerde faaliyette bulunmak için Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı yerine, Dış Ticaret Müsteşarlığından ruhsat alacak.

Serbest bölgelerde faaliyette bulunan yatırımcı kullanıcılara, Hazine'nin özel mülkiyetinde bulunan arazi, arsa, ve binalar kiralanabilecek veya bunlar üzerinde 49 yıla kadar irtifak hakkı tesis edilebilecek. Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler için de kullanım izni verilebilecek.

SERBEST BÖLGELERE YENİ TANIM

Kanun, ''serbest bölgeleri'' yeniden tanımlıyor. Serbest bölgeler, ''Türkiye Gümrük Bölgesinin parçaları olmakla beraber; serbest dolaşımda olmayan eşyanın herhangi bir gümrük rejimine tabi tutulmaksızın ve serbest dolaşıma sokulmaksızın, gümrük mevzuatında öngörülen haller dışında kullanılmamak ya da tüketilmemek kaydıyla konulduğu, ithalat vergileri ile ticaret politikası önlemlerinin ve kambiyo mevzuatının uygulanması bakımından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında olduğu kabul edilen ve serbest dolaşımdaki eşyanın bir serbest bölgeye konulması nedeniyle normal olarak eşyanın ihracına bağlı olanaklardan yararlandığı yerler'' olacak.

İHALE KANUNUNA TABİ OLMAYACAK

Özellikle tersaneler gibi büyük yatırımcı üretici firmaların yer aldığı serbest bölgelerde, günlük ihtiyaçların ve sarf malzemelerinin girişinin kolaylaştırılması amacıyla, ihracat işlemine tabi tutulacak Türkiye mahreçli mallar için esas alınan meblağ, 500 dolardan 5 bin dolara yükseltilecek.

Serbest bölgelerde, arazilerin ve Hazine'ye intikal eden binaların kiraya verilmesi, ayrıca binaların diğer kullanıcılara kullanım hakkının devredilmesine ilişkin işlemler, Devlet İhale Kanunu tabi olmayacak.

GELİR VERGİSİ MUAFİYETİ

Serbest bölgelerde istihdam edilen personel için bu yıl sonuna kadar sağlanan gelir vergisi muafiyeti, AB'ye tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar uzatılacak.

Üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin, serbest bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları, gelir veya kurumlar vergisi dışında tutulacak.

Bu bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az yüzde 85'ini yurt dışına ihraç eden mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler, gelir vergisinden müstesna olacak. Bakanlar Kurulu, bu oranı, yüzde 50'ye kadar indirebilecek veya kanuni seviyesine kadar yükseltebilecek.

Yıllık satış tutarı, bu oranın altında kalan mükelleflerden zamanında tahsil edilmeyen vergiler cezasız olarak, gecikme zammıyla birlikte tahsil edilecek.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce serbest bölgelerde faaliyet ruhsatı alan kullanıcılara kiralanan arazi, arsa ve binalardan Hazine'nin mülkiyetinde bulunanların kira ve ruhsat süresi, Dış Ticaret Müsteşarlığınca 49 yıla kadar uzatılabilecek.

Serbest bölgeler, AB'ye tam üyeliğin gerçekleştiği tarihe kadar gümrük rejimleri açısından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında, menşe hükümlerinin uygulanması bakımından ise Türkiye Gümrük Bölgesi sayılacak.

Serbest Bölgeler Kanunu ile Gümrük Kanunu arasındaki farklı hükümlerin uygulanmasında karşılaşılan zorlukların aşılması amacıyla, AB'ye tam üyeliğin gerçekleşeceği tarihe kadar, Gümrük Kanununun bazı maddeleri, serbest bölgelerde uygulanmayacak.

Kanunla, ÖTV Kanununun konusuna giren malların serbest bölgede tüketilmesi veya imalatta kullanılması halinde de vergi uygulanmak suretiyle, bu malları yurt içinde tüketenler veya imalatta kullananlar ile serbest bölgede tüketenler ya da imalatta kullananlar arasında, yurt içindekiler aleyhine haksız rekabete neden olunmaması sağlanacak. Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlere ilişkin özel tüketim vergisi açısından yapılan tarhiyat ve tahakkuklardan da vazgeçilecek.

''SERBEST BÖLGEDE, 285 YABANCI UYRUKLU İŞÇİ ÇALIŞIYOR''

Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, yaptığı konuşmada, verimli bir çalışmanın ortaya konulduğunu, Türkiye için önemli bir tasarının kabul edildiğini söyledi. Tüzmen, 15 Haziran 1985'te yürürlüğe giren Serbest Bölgeler Kanununun, tarihinin çok önünde, iyi işleyen bir kanun olduğunu, değişikliklerle daha da iyi olacağını vurguladı.

Bakan Tüzmen, ihracat bedellerinin Türkiye'ye getirtilmesiyle ilgili olarak, ''Bu konu, Türkiye'nin sıkıntılı dönemlerinde getirilen bir konuydu. Fakat daha sonra gereği kalmayınca ortadan kaldırıldı. İhracat bedellerinin tamamının Türkiye'ye getirtilmesi şartının kalkması, ihracatı daha da artırmıştır'' dedi.

Kürşad Tüzmen, serbest bölgede çalışan 53 bin 383 işçinin sadece 285'inin yabancı uyruklu olduğunu belirtti.