1. Giriş

5510 sayılı Kanununun 4/1-a bendi kapsamındaki (eski SSK) sigortalıların prime esas kazançları hesaplanırken üç hususa dikkat edilmesi gerekmektedir. Bunlardan birincisi tamamı prime esas tutulacak kazançlar olup, bunların tavan ücreti geçmeyen kısmının tamamı hesaba katılmaktadır. İkincisi, kısmen prime tabi tutulacak kazançlar olup, bunların belirlenen oranı geçen kısmı hesaba dahil edilmektedir. Üçüncüsü ise, prime esas kazanca dahil edilmeyecek kazançlar olup, bunlar hiçbir şekilde hesaba katılmamaktadır. Makalemizde, üzerinde en fazla tereddüte düşülen ve uygulamada en çok hata yapılan konu olan kısmen prime tabi tutulan kazançlar üzerinde durulmakta ve açıklanmaktadır.

2. Yemek Parası

İşyerinde veya işyerinin müştemilatında sigortalılara yemek parası adı altında yapılan ödemelerin, fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak, belirlenen günlük brüt asgari ücretin %23,65’inin, yemek verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarı, prime esas kazançların tespitinde dikkate alınmamaktadır.

Yemek parası adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutarı hesaplamak için öncelikle istisna tutarının bulunması, bulunacak istisna tutarının da ödenen yemek parasından çıkartılması gerekmektedir. Bunu şu şekilde formüle edebiliriz:

Örnek: Sigortalıya 2024/Ocak ayında 5.400 TL yemek parası ödenmiştir. Sigortalının ilgili ayda hafta tatili olan Pazar günlerinde fiilen çalışmadığı göz önüne alındığında yemek parası adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar;

İstisna Tutarı= 666,75 TL x %23,65 x 27 Gün= 4.257,53 TL

Prime Dahil Edilecek Yemek Parası= 5.400 TL – 4.257,53 TL= 1.142,47 TL olacak, bulunan bu tutar sigortalının prime esas kazancına dahil edilecektir.

3. Çocuk Zammı

Sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla ve fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın; sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan çocuklarından 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya aday çırak, çırak ya da işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın malul olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarından en fazla iki çocuk (iki çocuk dahil) için çocuk zammı adı altında yapılan ödemelerin, çocuk başına belirlenen aylık asgari ücretin %2’si oranındaki tutarı, aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmamaktadır.

Çocuk zammı adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutarı hesaplamak için öncelikle istisna tutarının bulunması, bulunacak istisna tutarının da ödenen çocuk zammından çıkartılması gerekmektedir. Bunu şu şekilde formüle edebiliriz:

Örnek: Sigortalıya, 2024/Ocak ayında 3 çocuğu olduğu göz önüne alınarak çocuk başına 500 TL çocuk zammı verilmiştir. Sigortalının prime esas kazancına dahil edilecek tutar;

İstisna Tutarı= 20.002,50 TL x %2 x 2 Çocuk= 800,10 TL

Prime Dahil Edilecek Çocuk Zammı= 1.000 TL – 800,10 TL= 199,90 TL olacak, bulunan bu tutar sigortalının prime esas kazancına dahil edilecektir.

Diğer taraftan üçüncü çocuk için verilen 500 TL’lik tutar için istisna söz konusu olmadığından bu tutarın tamamı prime esas kazanca tabii tutulacaktır.

4. Aile Zammı (Yardımı)

Sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın, sigortalının eşinin zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmaması ve SGK’dan gelir veya aylık almaması durumunda, aile yardımı adı altında yapılacak ödemelerin, belirlenen aylık brüt asgari ücretin %10’u oranındaki tutar aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmamaktadır.

Aile yardımı adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutarı hesaplamak için öncelikle istisna tutarının bulunması, bulunacak istisna tutarının da ödenen aile yardımından çıkartılması gerekmektedir. Bunu şu şekilde formüle edebiliriz:

Örnek: Sigortalıya 2024/Ocak ayında 2.500 TL tutarında aile yardımı yapılmıştır. Sigortalının prime esas kazancına dahil edilecek tutar;

İstisna Tutarı= 20.002,50 TL x %10= 2.000,25 TL

Prime Dahil Edilecek Aile Yardımı= 2.500 TL – 2.000,25 TL= 499,75 TL olacak, bulunan bu tutar sigortalının prime esas kazancına dahil edilecektir.

5. Özel Sağlık Sigortası Primi Ve/Veya Bireysel Emeklilik Katkı Payı Tutarları

Sigortalı adına ay içinde özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı adı altında işverence yapılan ödemeler toplamının aylık asgari ücretin % 30’una isabet eden kısmı prime esas kazanca dahil edilmemekte, kalan tutar ise ödendiği ayın prime esas kazancına dahil edilmektedir. Sigortalı adına işveren tarafından yalnızca özel sağlık sigortası primi veya yalnızca bireysel emeklilik katkı payı ödenmiş olması durumunda ise, prime esas kazanca dahil edilecek tutar, ödenen özel sağlık sigortası primi veya bireysel emeklilik katkı payı üzerinden %30 oranındaki istisna tutarının düşülmesi suretiyle hesaplanacaktır. Bunu şu şekilde formüle edebiliriz:

Örnek: Sigortalı için işverenince 2024/Ocak ayında 6.500 TL özel sağlık sigortası primi ödenmiştir. Sigortalının prime esas kazancına dahil edilecek tutar;

İstisna Tutarı= 20.002,50 TL x %30= 6.000,75 TL

Prime Dahil Edilecek Özel Sağlık Sigortası Primi Tutarı= 6.500 TL – 6.000,75 TL= 499,25 TL olacak, bulunan bu tutar sigortalının prime esas kazancına dahil edilecektir.

Buna karşın, sigortalının özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik katkı payının ödendiği aydaki prime esas kazancının, prime esas kazanç üst sınırının üzerinde olması halinde, söz konusu özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik katkı payları takip eden iki ayda üst sınır aşılmamak kaydıyla sigortalının prime esas kazancına dahil edilecektir.

Özer DEMİRDİZEN
Sosyal Güvenlik Denetmeni
Mali Hukuk Bilim Uzmanı
Bu e-Posta adresi istenmeyen postalardan korunmaktadır, görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.

https://www.alomaliye.com/2024/02/09/sigorta-primine-kismen-dahil-edilen-kazanclar-nelerdir/