İş akdi kıdem tazminatı hak edecek şekilde sonlanan işçiye, işverenin kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü vardır.

Kıdem Tazminatına hak kazanabilmek için belirli şartlar bulunmaktadır.

• Çalışma süresi deneme süresi de dahil en az bir yıl veya daha fazla olmalı
• İşçi tarafından, işverenin iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı davranışı sebebiyle feshedilmesi
• İşverenin, iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı davranışı sebebi dışındaki fesih
• Askerlik
• Emeklilik
• Kadın çalışanın evlenmesi ile bir yıllık süre içinde iş akdini feshetmesi
• İşçinin vefat etmesi (Mirasçıları hak kazanır

Kıdem tazminatında esas ücret işçinin son almış olduğu brüt ücret ve ek kazançlarını kapsar.

İşçiye ödenen ek kazançların;

• Sürekli olarak verilmesi
• Belli periyotlarla ödenmesi (Yılda 2 kez ikramiye gibi)
• İşyeri uygulaması haline gelmesi

durumlarında ödenen ücretler son brüt ücrete eklenmelidir.

Kıdem tazminatı hesabında dikkate alınacak ödemeler

1. Yemek Yardımı
2. Gıda Yardımı
3. Yol Yardımı
4. Çocuk Yardımı
5. Yakacak Yardımı
6. Konut Yardımı
7. Giyecek Yardımı
8. Sağlık Yardımı
9. Sosyal Yardımlar
10. Düzenli ödenen ikramiye, prim vb.
11. Yıllık izin ücreti

Kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmayacak ödemeler

1. Hafta tatili ücreti
2. UBGT çalışma ücretleri
3. Fazla mesai ücreti
4. Bir defalık verilen prim, ikramiye vb. ödemeler (devamlı olmayan ödemeler)
5. Yıllık izin ücreti
6. Evlenme Yardımı
7. Vardiya Ücreti
8. İSG Malzemeleri ve İş Elbiseleri

Kıdem Tazminatının Hesaplanması

İşçinin deneme süresi de dahil bir yıl ve üzeri çalışması olması ve yukarıda bahsettiğimiz şekilde iş akdinin feshedilmesi sonucunda kıdem tazminatı ödeneceğinden bahsetmiştik.

Kıdem tazminatını hesaplarken işçinin kıdeminin tespit edilmesi gerekir. Ardından her geçen tam yıl için işçiye 30 günlük kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan arta kalan süreler için aynı oran üzerinden hesaplama yapılır.

Örneğin:4 Yıl 9 ay 12 gün kıdemi bulunan işçinin kıdem tazminatı hesaplanırken

Yıl Karşılığı = Giydirilmiş brüt ücret x30

Ay Karşılığı= Giydirilmiş brüt ücret /12x9

Gün Karşılığı= Giydirilmiş brüt ücret /365x12 şeklinde hesaplayabiliriz.

Giydirilmiş brüt ücreti 15.400 TL olan işçi için yukarıdaki kıdem süresini baz alırsak

4 Yıl kıdem için = 15.400x4= 61.600 TL

9 Ay Kıdem için = 15.400/12x9= 11.550 TL

12 Gün Kıdem için = 15400/365x12=506,30 TL

Toplam Ödenmesi Gereken Kıdem Tazminatı Brüt = 73.656.30 TL

İşçiye Yapılan Sosyal Yardımların Kıdem Tazminatı Matrahına Eklenmesi

İşveren işçiye düzenli olarak yemek, yol, ikramiye, prim gibi ödemeler yapabilir. Bu durumda bu ödemelerin de kıdem karşılığı sürenin, kıdem tazminatı matrahına eklenmesi gerekir. Bu ödemelerin bir aya denk gelen bedeli brüt ücrete eklenerek giydirilmiş brüt ücret bulunmalıdır.

Örnek -1

İşçi 3 yıl çalışmasının ardından emeklilik nedeni ile iş akdini feshetmiştir. İşçinin son brüt ücreti 17.000 TL, işveren işçisine yılda 2 kez 7000 TL ikramiye, her ay 1000 TL yemek ücreti ödemekte olduğunu varsayarsak kıdem tazminatına esas brüt ücret ve matrahını bulalım

Cevap

İşçinin kıdem tazminatını hesaplayabilmemiz için önce kıdem tazminatına esas giydirilmiş brüt ücretinin hesaplanması gerekir.

İşçiye yapılan ek menfaatlerin bir aylık karşılığı son brüt ücrete eklenerek giydirilmiş brüt ücret bulunur.

İkramiye ödemesi = Yılda iki kez yapıldığı için toplam menfaat 7.000x2= 14.000 TL'dir. İşçiye toplamda yapılan ek menfaatin bir aylık karşılığı = 14.000 /12 = 1.116,66 TL

Her ay ödenen yemek bedeli 1.000 TL (her ay aynı tutarda ödeme yapıldığı için 12 e bölmedik farklı tutarlarda ödeme yapılsaydı 12 aylık ödemenin ortalamasının alınması gerekirdi)

Giydirilmiş Brüt Ücret = 17.000 TL +1.116,66+1000= 19.116,66 TL

İşçinin giydirilmiş brüt ücreti bulunmasının ardından kıdem tazminatı hesaplayabiliriz.

3 Yıl kıdemi bulunan işçinin kıdem tazminatı matrahı 3x19.116,66= 57.349,98 TL

kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesilir

Damga Vergisi = 57.349,98 x0,00759= 435,29 TL

Net Tutar= 57.349,98-435,29 = 56.914,7 TL